|
+
-
๋ถ๋งํฌ ์ ์ฅ
ํนํ1์ฌ์ฌ๊ฑด
ํนํ๋ฒ์ 2017. 5. 19. ์ ๊ณ 2016ํ4931 ํ๊ฒฐ
[๋ฑ๋ก๋ฌดํจ(ํน)][๋ฏธ๊ฐํ]
ใ์ ๋ฌธใ
ใ์ ๊ณ ใ ์ฃผ์ํ์ฌ ํจ๋น
์ค (์์ก๋๋ฆฌ์ธ ๋ฒ๋ฌด๋ฒ์ธ ๊ฐํธ ์ธ 1์ธ)
ใํผ ๊ณ ใ ํ ํ ๊ฐ๋ถ์ํค๊ฐ์ด์ค (TOTO ์ฃผ์ํ์ฌ) ์ธ 1์ธ (์์ก๋๋ฆฌ์ธ ๋ณํธ์ฌ ๋ฐ์ฑ์ ์ธ 4์ธ)
ใ๋ณ๋ก ์ข
๊ฒฐใ 2017. 4. 5.
ใ์ฃผ ๋ฌธใ
1. ์๊ณ ์ ํผ๊ณ ๋ค์ ๋ํ ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๋ชจ๋ ๊ธฐ๊ฐํ๋ค.
2. ์์ก๋น์ฉ์ ์๊ณ ๊ฐ ๋ถ๋ดํ๋ค.
ใ์ฒญ๊ตฌ์ทจ์งใ ํนํ์ฌํ์์ด 2016. 5. 30. 2016๋น72ํธ ์ฌ๊ฑด์ ๊ดํ์ฌ ํ ์ฌ๊ฒฐ์ ์ทจ์ํ๋ค.
ใ์ด ์ ใ
1. ๊ธฐ์ด์ฌ์ค
๊ฐ. ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
(๊ฐ ์ 2, 3ํธ์ฆ)
1) ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์นญ: ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ
2) ์ถ์์ผ/ ์ฐ์ ๊ถ ์ฃผ์ฅ์ผ/ ๋ฑ๋ก์ผ/ ๋ฑ๋ก๋ฒํธ: 2006. 12. 26./ 1999. 10. 12./ 2007. 10. 09./ ํนํ (ํนํ๋ฑ๋ก๋ฒํธ ์๋ต)
3) ํนํ๊ถ์: ํผ๊ณ ๋ค
4) ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์(์ดํ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 1์ โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
โ์ด๋ผ ํ๊ณ , ๋๋จธ์ง ์ฒญ๊ตฌํญ๋ค๋ ๊ฐ์ ๋ฐฉ์์ผ๋ก ๋ถ๋ฅธ๋ค)
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 1ใ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ธ๋ผ๋ฏน ๋๋ ๋ฐ๊ธ์๊ณผ ๊ฐ์ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ๋ก ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ํ์ฑ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ค๊ฒฐ์ ์ด๊ณ , ์๊ธฐ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ , ๋ํ ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ๋ถ๋ ์๊ธฐ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ต์ปค(anchor)๋ถ๋ก ๋์ด ์๊ณ , ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 5nm ์ด์ 500nm ์ดํ์ด๊ณ , ์น๋ฐ๋๊ฐ 70% ์ด์ 100% ์ดํ์ธ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 2ใ์ 1ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฐ์ ํ๋ ๊ฒฐ์ ์ด ์ด์ ์ํ ์
์ ์ฑ์ฅ์ ์๋ฐํ์ง ์๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 3ใ์ 1ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 5nm ์ด์ 100nm ์ดํ์ด๊ณ , ์น๋ฐ๋๊ฐ 95% ์ด์ 100% ์ดํ์ธ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 4ใ์ 1ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 5nm ์ด์ 50nm ์ดํ์ด๊ณ , ์น๋ฐ๋๊ฐ 99% ์ด์ 100% ์ดํ์ธ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 5ใ(์ญ์ ) |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 6ใ์ 1ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฒฐ์ ์ ๊ณ๋ฉด์, ๊ฒฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ์ฃผ์ ์์ ์ด์ธ์ ์์๊ฐ ํธ์ํ์ฌ ์์ง ์์ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 7ใ์ 1ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฒฐ์ ๊ณ๋ฉด ๊ทผ๋ฐฉ์๋ ๋นํํ๋๋ก ์ ๊ฒฐ์๋ถ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 8ใ์ 7ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ฒฐ์ ์ด ๊ธ์ ์ฐํ๋ฌผ์ด๊ณ , ๋ํ ์๊ธฐ ๋นํํ๋๋ก ์ ๊ฒฐ์๋ถ๊ฐ ์ฐ์ ๊ฒฐ์์ ๊ธฐ์ดํ ๋นํํ๋๋ก ์ฑ์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 9ใ์ 1ํญ ๋ด์ง ์ 4ํญ, ์ 6ํญ ๋ด์ง ์ 8ํญ ์ค์ ์ด๋ ํ ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์ ๋ฆฌ, ๊ธ์, ์ธ๋ผ๋ฏน, ์ ๊ธฐ ํํฉ๋ฌผ ์ค ์ด๋ ํ๋์ธ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 10ใ์ 1ํญ ๋ด์ง ์ 4ํญ, ์ 6ํญ ๋ด์ง ์ 8ํญ ์ค์ ์ด๋ ํ ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฒฐ์ ์ ๊ฒฐ์ ๋ฐฐํฅ์ฑ์ ๋ํ๋ด์ง ์๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ. |
5) ๋ฐ๋ช
์ ๊ฐ์
๊ฐ) ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ |
์ธ๋ผ๋ฏน ๋๋ ๋ฐ(๋ฐ)๊ธ์๊ณผ ๊ฐ์ ์ทจ์ฑ(์ทจ์ฑ) ์ฌ๋ฃ๋ก ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ํ์ฑํ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๋ฐ ๊ทธ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ ์กฐํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ์ฅ์น์ ๊ดํ ๊ฒ์ด๋ค(ใ21ใ). |
๋) ์ข
๋ ๊ธฐ์ ์ ๋ฌธ์ ์ |
์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก, ์ธ๋ผ๋ฏน ์๊ฒฐ์ฒด๋ฅผ ํ์ฑํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ์ธ๋ผ๋ฏน ์
์๋ผ๋ฆฌ์ ์ ํฉ์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํด ์๊ฒฐ ๋ณด์กฐ์ ๋ฅผ ์ฒจ๊ฐํ์ฌ ์
์๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด ๋ถ๊ทผ์ ์ก์์ ํ์ฑํ๋ ์ก์ ์๊ฒฐ์ด ํํด์ง๋ค(ใ22ใ). |
ํํธ, ์ต๊ทผ์๋, ์๋ก์ด ํผ๋ง ํ์ฑ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์, ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
(gas deposition)๋ฒ(KASHU, Seiichiro, ๊ธ์ 1989๋
1์ํธ)์ด ์๋ ค์ ธ ์๋ค. ์ ์(์ ์)๋ ๊ธ์ ๋๋ ์ธ๋ผ๋ฏน๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์(์ฃผ1)๋ฅผ ๊ฐ์ค ๊ต๋ฐ์ ์ํด ์์ด๋ก์กธ(์ฃผ2) |
๋ก ๋ง๋ค๊ณ , ๋ฏธ์ธํ ๋
ธ์ฆ์ ํตํด ๊ฐ์์์ผ, ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ถฉ๋ํ์ ๋ ์ด๋ ์๋์ง์ ์ผ๋ถ๊ฐ ์ด ์๋์ง๋ก ๋ณํ๋์ด, ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ค ์ฌ์ด ๋๋ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๊ธฐ์ฌ ์ฌ์ด๋ฅผ ์๊ฒฐํ๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ณธ ์๋ฆฌ๋ก ํ๊ณ ์๋ค(ใ24ใ). โฆ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์๊ฒฐ ๋ณด์กฐ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ก์ ์๊ฒฐ์์๋, ์๊ฒฐ ๋ณด์กฐ์ ๋ฅผ ํฌํจํ๋ ์ ๋ฆฌ์(์)์ด ์
๊ณ ๋ถ๊ทผ์ ํ์ฑ๋๊ณ , ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ป์ด์ง๋ ์ธ๋ผ๋ฏน์ ์๋๋ ์ฆ๊ฐํ์ง ์๊ณ , ์น๋ฐ์ฒด(์น๋ฐ์ฒด)๋ฅผ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ๋ ์ด๋ ต๋ค(ใ30ใ). ํํธ, ์ธ๋ผ๋ฏน ์
์์ ๋ฏธ๋ฆฝํ, ์๊ฒฐ ์จ๋์ ๊ณ ์จํ, ํซ ํ๋ ์ค๋ฒ ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ฐ์ ํ๊ฒฝ์์์ ์์ฑ ๋ฐ ์๊ฒฐ ๋ณด์กฐ์ ์ ๋ฐฐ์ ๋ฑ์ ์ํด ๊ณ ์๋์ด๊ณ ์น๋ฐ์ง์ ์ธ๋ผ๋ฏน์ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์๊ธฐ๋ฅผ ํฌํจํ์ฌ, ์์ฑ์ ํํ๋ ๊ฒ์ ์์์ ํ์ฐ์ ์ํด ์
์๋ผ๋ฆฌ์ ์ ํฉ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด๊ณ , ์๋ฃ ๋ถ์ฒด๊ฐ ๋ฏธ๋ฆฝ์ด์ด๋, ๊ฐ์ด ์ค์ ์
์ ์ฑ์ฅ์ ์ผ์ผํค๋ฏ๋ก, ํ์ฑ๋ฌผ์ ๋ฏธ์ธํ ๊ฒฐ์ ์ธ ์ฑ๋ก ๋จ๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ์ฆ, ์์ฑ์์๋, ๋๋
ธ๋ฏธํฐ ์์ค์ ๊ฒฐ์ ๋ฆฝ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ค๊ฒฐ์ ์ฒด๋ฅผ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ์ด๋ ต๋ค(ใ31ใ). |
๋ค) ๊ณผ์ ํด๊ฒฐ ์๋จ |
์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ถฉ๊ฒฉ๋ ฅ์ ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ์, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฒฐ์ ์(์ฃผ3)๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฒฝ๊ฐ๋ฉด(๋ฒฝ๊ฐ๋ฉด)์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ์ ๊ฒฉ์์ ๋ณํ์ด ์ผ์ด๋๊ฑฐ๋ ๋๋ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ๊ฐ ํ์(ํ์)๋๊ฑฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ค ํ์์ด ์ผ์ด๋๋ฉด, ์ด๊ธฐ์ ๋ด๋ถ์ ์กด์ฌํ๊ณ ๋ค๋ฅธ ์์๋ค๊ณผ ๊ฒฐํฉ๋ ์์๋ค์ด ๋ณํ๋ ๋ฉด ๋๋ ํ์ ๋ฉด์ ๋ํ๋๋ค. ์ฆ, ์ ์๋ฉด(์ ์๋ฉด)์ด ํ์ฑ๋๋ค. ์ด ์ ์๋ฉด์ ํ๋์ ์์์ธต ๋ถ๋ถ์ ์์ ํ ์์ ๊ฒฐํฉ ์ํ ๋์ ์ ๋ถ์์ ํ ํ๋ฉด ์ํ๋ก ์ธ๋ถ ํ์ ์ํด ๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ๋๋ค. ์ฆ, ๊ทธ ์์์ธต ๋ถ๋ถ์ ํ๋ฉด ์๋์ง๊ฐ ๋์ ์ํ๊ฐ ๋๋ค. ์ด ํ์ฑ๋ฉด์ ์ธ์ ํ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ํ๋ฉด๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ธ์ ํ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ์ ์๋ฉด ๋๋ ๊ธฐํ ํ๋ฉด๊ณผ ์ ํฉํ์ฌ ์์ ์ํ๊ฐ ๋๋ค. ์ธ๋ถ๋ก๋ถํฐ์ ์ฐ์ํ ๊ธฐ๊ณ์ ์ถฉ๊ฒฉ๋ ฅ์ ๋ถ๊ฐ๋ ์ด ํ์์ ๊ณ์์ผ๋ก ๋ฐ์์ํค๊ณ , ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ฐ๋ณต๋๋ ๋ณํ, ํ์ ๋ฑ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก, ์ ํฉ์ ์ง์ ๋ฐ ์ด ์ ํฉ์ ์ง์ ์ ์ํด ํ์ฑ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์น๋ฐํ๊ฐ ํํด์ง๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํ์ฌ, ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ํ์ฑ๋๋ค(ใ41ใ). |
์๊ธฐํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ณํ์ ๋ถ์ฌํ๋ ๋ถ์ ์ฒ๋ฆฌ์์๋ ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ฅผ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํด ํฐ ์ถฉ๊ฒฉ์ ๊ฐํ ์ ์๋ ๋ถ์ ์๋จ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค. ์ด๊ฒ์ ๋น๊ต์ ์ผ์ ํ๊ฒ ํฐ ๋ณํ์ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ถ์ฌํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. ์ด์ ๊ฐ์ ๋ถ์ ์๋จ์ผ๋ก์๋, ์ธ๋ผ๋ฏน์ ๋ถ์ ์ฒ๋ฆฌ์ ์์ฃผ ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ณผ ๋ฐ(ball mill)์ ๋นํด ํฐ ์ค๋ ฅ ๊ฐ์๋๋ฅผ ๋ถ์ฌํ ์ ์๋ ์ง๋ ๋ฐ ๋๋ ์ ์ฑ ๋ฐ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค. ํนํ, ๋ณผ ๋ฐ๋ณด๋ค ํจ์ฌ ํฐ ์ค๋ ฅ ๊ฐ์๋๋ฅผ ๋ถ์ฌํ ์ ์๋ ์ ์ฑ ๋ฐ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ์ฅ ๋ฐ๋์งํ๋ค. ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ํ์ ๊ดํด์๋, ํฌ๋์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ์๋ฉธ์ํค๋ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ํฌ๋์ด ๋ฐ์ํ๊ธฐ ์ง์ ๊น์ง ๋ด๋ถ ๋ณํ์ด ์ฆ๊ฐํ ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ์ฅ ๋ฐ๋์งํ๋ค. ๋ 19์ ๋ํ๋๋ ์ํ์์๋, ์ฝ๊ฐ์ ํฌ๋์ด ์๊ฒจ ์์ผ๋, ๋ด๋ถ ๋ณํ์ด ์ถฉ๋ถํ ๋จ์ ์๋ค(ใ154ใ). |
์๊ธฐํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด, ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์, ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ธ๋ผ๋ฏน ๋๋ ๋ฐ๊ธ์๊ณผ ๊ฐ์ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ํ์ฑ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด๊ณ , ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ค๊ฒฐ์ ์ด๊ณ , ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๊ฒฐ์ ์ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋ฐฐํฅ์ฑ์ด ์๊ณ , ๋ํ, ์๊ธฐ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ง๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ์
๊ณ์ธต์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ , ๋ํ ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ๋ถ๋ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ต์ปค๋ถ๋ก ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ธฐ์ฌ์์ ์ ํฉ ๊ฐ๋๊ฐ ์ฐ์ํ๊ณ , ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์์ฒด์ ๋ฐ๋๊ฐ ๋๊ณ , ๊ตฌ์ฑ ์
์์ ์
๊ฒฝ์ด ๊ท ์ผํ๊ณ ๋งค์ฐ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ์ข
๋์๋ ์๋ ๊ธฐ๊ณ์ , ์ ๊ธฐ์ ๋ฐ ํํ์ ํน์ฑ์ด ๊ธฐ๋๋ ์ ์๋ค(ใ155ใ). ๋ํ, ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ ์กฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ๋ฉด, ์์ฑ์ ํ์ง ์๊ณ ๊ณ ๋ฐ๋์ ์น๋ฐ์ง ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค(ใ156ใ). |
์ฃผ1) ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์
์ฃผ2) ์์ด๋ก์กธ
์ฃผ3) ๊ฒฐ์ ์
๋. ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค
1) ์ ํ๋ฐ๋ช
1 (๊ฐ ์ 4ํธ์ฆ)
๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(GDM)์์ ๋๋ต 0.1ใ์ ์ง๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง๋ ์ธ๋ผ๋ฏน ์ฌ๋ฃ์ ๊ฐ๋ณ ์
์๋ค์ ๋ถ์ฐ์ํจ ์์ด๋ก์กธ ํ๋ฆ์ ํํ๋ก ์บ๋ฆฌ์ด ๊ฐ์ค์ ํผํฉ๋๊ณ , ์ด๋ ๋ฏธ์ธ-์ค๋ฆฌํผ์ค ๋
ธ์ฆ์ ํตํด ๋ถ์ฌ๋์ด ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
๋๋ค. ๊ธฐํ๊ณผ ์ด๋ฏธ์ธ์
์(UFP)๋ค์ ์ถฉ๋์ ์ํ์ฌ ์ด๋์๋์ง์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์ด ์๋์ง๋ก ์ ํ๋๊ณ , ์ด๋ ๊ธฐํ๊ณผ UFP ์ฌ์ด ๋ฐ UFP ์
์๊ฐ์ ๊ฒฐํฉ์ ์ฆ๋์ํจ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค์ ๋ฉ์ปค๋์ฆ์ ์์ง ๊ท๋ช
๋์ง ์์๋ค. |
20MPa ์ด์์ ๋์ ์ ์ฐฉ๋ ฅ๊ณผ ์ ๊ณ-์ ๋ฐ ๋ณํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ณ ๋ฐ๋์ PZT ํ๋ง(๋๊บผ์ด ์ฝํ
๋ง)์ ์ค์จ์์ Si ๋ฐ ์คํ
์ธ๋ ์ค๊ฐ ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
๋ ์ ์๋ ๊ฒ์ด ํ์ธ๋์๋ค(1. ์๋ฌธ). |
10ใ ์ด์์ ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง PZT ํ๋ง(๋๊บผ์ด ํ๋ฆ)์ ์ฌ๋ฃ์ ์ฆ๋ฐ์ด ์๋ GDM์ ์ผ ์ข
๋ฅ์ธ, ์์ด๋ก์กธ ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(ADM)์ ์ํ์ฌ Si ๋ฐ Pt/Ti/SiOโ/Si ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
๋์๋ค. ์ต์ด PZT ๋ถ๋ง์ 0.3ใ์ ํ๊ท ์
์ ์ง๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ(perovskite)๊ตฌ์กฐ์ด๋ค(2. ์คํ๊ณผ์ ). |
์ค์จ์์ Si ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
๋ 30ใ ๋๊ป์ PZT ํ๋ง(๋๊บผ์ดํ๋ฆ)์ ๋จ๋ฉด TEM ์ด๋ฏธ์ง๋ ๋ 1์ ๋์๋๋ค. |
PZT์ธต๊ณผ Si๊ธฐํ ์ฌ์ด์ ๊ณ๋ฉด๊ณผ ์ฝํ
๋ง์์ ๊ธฐ๊ณต๋ค์ด ์๋ ์น๋ฐํ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๊ด์ฐฐ๋์๋ค. ์ด๋ ๋ถํผ ๋ฐ๋(7.88g/cmยณ)์ 95%๋ณด๋ค ๋ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธก์ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ด์ ์ ์ป์๋ ์ฝํ
๋ง ๋ฐ๋์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ์ธํ ๊ฒ์ด๋ค. |
100-150ใ ๋๊ป์ ์์์ธต์ ํํ๊ฐ ๋ํ PZT์ Si ๊ธฐํ ์ฌ์ด์ ๊ณ๋ฉด์์ ๊ด์ฐฐ๋์๋ค. Si ํ๋ฉด์ ํ์๋๊ณ Si(111) ๋ฐฉํฅ์ ๋ง์ ์ ์ธต ๊ฒฐํจ(Stacking Faults)๋ค์ด ์์ฑ๋์๋ค. |
๋๋ฉด 3(a), 4(a) ๋ฐ 4(b)์์์ SAD์์ญ์ 1.8ใ์ด์๊ณ , ๋ 2(a)์์๋ 1.2ใ์๋ค. ๊ฐ ์ํ์ ๊ฒฐ์ ํฌ๊ธฐ๋ ์์ ์คํํฌ๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๋ฐ์ ์์ญ(bright-field)(๋ 3a)๊ณผ ์ด๋์ด ์์ญ(๋ 3b)์ TEM ์ด๋ฏธ์ง๋ค๊ณผ ์ ์๋น ํ์ ํจํด์ผ๋ก ์ง์ ํ๊ฐ๋์๋ค. |
์ฝํ
๋ง์ ๋ฏธ์ธ๊ตฌ์กฐ๋ 40ใ ์ดํ ํฌ๊ธฐ์ ์์ ๋ฐฉํฅ์ ์์ ๊ฒฐ์ ๋ค๊ณผ ์ต์ด ๋ถ๋ง์์ ๊ด์ฐฐ๋ ๋ฐ์ ๊ทผ์ ํ๋, 100ใ ๋ด์ง 300ใ ํฌ๊ธฐ์ ํฐ ๊ฒฐ์ ๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ๋๋ค. ์์ ๊ฒฐ์ ๋ค์ ํฌ๊ธฐ๋ ๋ 1 ๋ฐ 3(b)์ ๋์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ต์ด ๋ถ๋ง์ ๊ฒฐ์ ํฌ๊ธฐ๋ณด๋ค ์์ ๊ฒฐ์ ๋ค์ ํฌ๊ธฐ๋ ๋ 1 ๋ฐ 3(b)์ ๋์๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ต์ด ๋ถ๋ง์ ๊ฒฐ์ ํฌ๊ธฐ๋ณด๋ค 10๋ฐฐ ์ ๋ ๋ ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ด์ฐฐ๋์๋ค(3. ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ์ค๋ช
). |
์ฃผ4) SAD
TAGIMG00
TAGIMG01 TAGIMG02
์ ํ๋ฐ๋ช
1์ 1997. 9.๊ฒฝ Japanese Journal of Applied Physics ๋
ผ๋ฌธ์ง์ ๊ฒ์ฌ๋ โ์์ด๋ก์กธ ๋ํฌ์ง์
๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํด ํ์ฑ๋ ์ฃผ5) PZT ํ๋ง์ ๋ฏธ์ธ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ ์ ๊ธฐ์ ํน์ฑ(Microstructure and Electrical Properties of Lead Zirconate Titanate TAGIMG03 Thick Films Deposited by Aerosol Deposition Method)โ์ ๊ดํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ ์๋์ ๊ฐ๋ค.
2) ์ ํ๋ฐ๋ช
2 (๊ฐ ์ 5ํธ์ฆ)
์ ํ๋ฐ๋ช
2๋ 1997. 9.๊ฒฝ Japanese Journal of Applied Physics ๋
ผ๋ฌธ์ง์ ๊ฒ์ฌ๋ โ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํด ํ์ฑ๋ PZT ํ๋ง์ X์ ํ์ ๋ฐ ์ฃผ์ฌ์ ์ํ๋ฏธ๊ฒฝ ๊ด์ฐฐ(X-Ray Diffraction and Scanning Electron Microscopy Observation of Lead Zirconate Titanate Thick Film Formed by Gas Deposition Method)โ์ ๊ดํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 1]๊ณผ ๊ฐ๋ค.
3) ์ ํ๋ฐ๋ช
3 (๊ฐ ์ 6ํธ์ฆ)
์ ํ๋ฐ๋ช
3์ 1998๋
Sensors and Actuators A-Physical ๋
ผ๋ฌธ์ง์ ๊ฒ์ฌ๋ 3์ฐจ์ ๋ฏธ์ธ์กฐ์ง ๊ตฌํ์ ์ํ ์ ํธ ๋ชฐ๋ฉ์์คํ
(Jetmolding system for realization of three-dimensional micro-structures)โ์ ๊ดํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 2]์ ๊ฐ๋ค.
4) ์ ํ๋ฐ๋ช
4 (๊ฐ ์ 7ํธ์ฆ)
์ ํ๋ฐ๋ช
4๋ 1999. 1. 10. ๋ฐํ๋ โ์์ฉ๋ฌผ๋ฆฌโ ๋
ผ๋ฌธ์ง์ ๊ฒ์ฌ๋ โ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๋น์ ์ํ ์ฑ๋ง๋ฒ๊ณผ ๋ฏธ์ธ๊ฐ๊ณต์ผ๋ก์ ์ ๊ฐ(์ด๋ฏธ๋ฆฝ์ใ-ใ ใซใใ์ฑ๋ง๋ฒใจ๋ฏธ์ธ๊ฐ๊ณตใธใฎ์ ๊ฐ)โ์ ๊ดํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 3]๊ณผ ๊ฐ๋ค.
5) ์ ํ๋ฐ๋ช
5 (๊ฐ ์ 15ํธ์ฆ)
์ ํ๋ฐ๋ช
5๋ 1999. 3. ๋ฐํ๋ Ferro electrics ์ 224๊ถ ์ 1ํธ ๋
ผ๋ฌธ์ง์ ๊ฒ์ฌ๋ โ์ฃผ6) MEMS๋ฅผ ์ํ ์๋ก์ด ๊ธฐ๋ฅ์ฑ ์ธ๋ผ๋ฏน ์ฆ์ฐฉ ๋ฐฉ๋ฒ(New functional ceramic deposition method for MEMS)โ์ ๊ดํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 4]์ ๊ฐ๋ค.
6) ์ ํ๋ฐ๋ช
6 (๊ฐ ์ฃผ7) ์ 31ํธ์ฆ)
์ ํ๋ฐ๋ช
6์ 1999. 6. ๋ฐํ๋ โ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
๋ฒ์ ์ํด ํ์ฑ๋ ์์ ํ๋ง์ ์ ๊ธฐ์ ํน์ฑ(Electrical Properties of Direct Deposited Piezoelectric Thick Film Formed by Gas Deposition Method)โ์ ๊ดํ ๊ฒ์ผ๋ก, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 5]์ ๊ฐ๋ค.
๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์ ๊ฒฝ์
1) ์๊ณ ๋ 2016. 1. 11. ํนํ์ฌํ์ 2016๋น72ํธ๋ก ํผ๊ณ ๋ค์ ์๋๋ก โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ด์ง ์ 4ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ์ 6ํญ ๋ด์ง ์ 10ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ํด ์ ๊ท์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๊ณ , ๋ํ ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ด ์ํ๋ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์ ์์ด์ ํต์์ ์ง์์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋(์ดํ โํต์์ ๊ธฐ์ ์โ๋ผ ํ๋ค)์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค๋ก๋ถํฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 4ํญ ๋ฐ๋ช
์ ํนํ๋ฒ ์ 43์กฐ ์ 3ํญ ์ 1ํธ ๋ฐ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ์ ์๋ฐฐ๋๋ค.โ๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ฉด์ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ํ์ฌ ๋ฌดํจ์ฌํ์ ์ฒญ๊ตฌํ์๋ค.
2) ํนํ์ฌํ์์ 2016. 5. 30. โ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ํนํ๋ฒ ์ 43์กฐ ์ 3ํญ ์ 1ํธ ๋ฐ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ์ ์๋ฐฐ๋์ง ์๋๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค๊ณผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ๊ท์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋ํ๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์ ์ํ์ฌ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋๋ค.โ๋ ์ด์ ๋ก ์๊ณ ์ ์ ๋ฌดํจ์ฌํ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๊ฐํ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์ ํ์๋ค.
[์ธ์ ๊ทผ๊ฑฐ] ๊ฐ ์ 1 ๋ด์ง 8, 15, 31ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ, ๋ณ๋ก ์ ์ฒด์ ์ทจ์ง
2. ๋น์ฌ์์ ์ฃผ์ฅ
๊ฐ. ์๊ณ ์ ์ฃผ์ฅ ์์ง
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์๋์ ๊ฐ์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ ๋ถ๋น ์ฌ์ ๊ฐ ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ทธ ๋ฑ๋ก์ด ๋ฌดํจ์ด๋ค.
๊ฐ) ์๊ณ ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ถ์์ ๋ํ ์ฌ์ฌ๊ณผ์ ์์ ์ฒญ๊ตฌํญ 1์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ๋ฅผ โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ด๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌํ์๋ ๊ฒ์์ โ์ค์ง์ ์ผ๋กโ๋ฅผ ์ญ์ ํ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ๊ทธ ์ข
์ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ผ๋ก ํด์๋๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ, ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์๋ โ์
๊ณ์ธต(์ ๋ฆฌ์ธต)์ ๊ฑฐ์ ํ์ฑ๋์ง ์๋๋ค. ๋น๋ก ์
๊ณ์ธต์ด ํ์ฑ๋์ด๋ ๊ทธ ์ธต์ ๋๊ป๋ 1nm ์ดํ์ด๋ค. โฆ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ ,โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ ๋ฟ, ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ง ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ๊ทธ ์ข
์ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ทธ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ์ฌ ๋ท๋ฐ์นจ๋์ง ์๊ณ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ์ค์ํ ์ ์๋๋ก ๋ช
ํํ๊ฒ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ง ์์ ๊ตฌ ํนํ๋ฒ(2007. 1. 3. ๋ฒ๋ฅ ์ 8197ํธ๋ก ๊ฐ์ ๋๊ธฐ ์ ์ ๊ฒ, ์ดํ ๊ฐ๋ค) ์ 42์กฐ ์ 3ํญ, ๊ฐ์ ์กฐ ์ 4ํญ ์ 1ํธ์ ์๋ฐฐ๋๋ค(์ดํ โ์ 1 ๊ธฐ์ฌ๋ถ๋น ์ฌ์ โ๋ผ ํ๋ค).
๋) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ, ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 4ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ์ ์น๋ฐ๋๋ฅผ ํ์ ํ๊ณ ์์ผ๋, ๋ช
์ธ์์๋ ์น๋ฐ๋์ ๋ฒ์ ๋ฐ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์์ ๋ํ ์์ฉ์ด ๋ช
ํํ๊ฒ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ง ์๋ค(์ดํ โ์ 2 ๊ธฐ์ฌ๋ถ๋น ์ฌ์ โ๋ผ ํ๋ค).
2) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋ณตํฉ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ ๋ถ์กด์ฌ, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ต์ปค๋ถ, ๋ค๊ฒฐ์ , ์ผ์ ํ ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ์ ์น๋ฐ๋๋ฅผ ๊ตฌ์ฑ์์๋ก ํ๋๋ฐ, ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ค์ ๋ชจ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์๋ ๊ตฌ์ฑ์์๋ค๊ณผ ๋์ผํ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ๊ทธ ์ข
์ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ํ์ฌ ์ ๊ท์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค.
3) ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ค์ ๋์๋๋ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฐ ๋ชจ๋ ๊ฐ์๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋ด์ง 6์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ๊ทธ ์ข
์ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋ด์ง 6์ ๊ฒฐํฉ์ ์ํ์ฌ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค.
4) ๊ทธ๋ผ์๋ ์ด์ ๋ฌ๋ฆฌ ํ๋จํ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์ ์๋ฒํ๋ฏ๋ก ์ทจ์๋์ด์ผ ํ๋ค.
๋. ํผ๊ณ ๋ค์ ์ฃผ์ฅ ์์ง
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ โ์ค์ง์ ์ผ๋กโ๋ผ๋ ๋ถ๋ถ์ ์ญ์ ์ ์ํ์ฌ ๊ฐ์ถ๋์ง ์์๊ณ , ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ์ค โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ ๊ดํ์ฌ ๋ช
์ธ์์ โ์
๊ณ์ธต์ด ์ด๋ค ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ์ธตโ์ด๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ ์ธต์ด๋ ์ด๋ ํ ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒ์์ ๋ช
๋ฐฑํ๋ฏ๋ก ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ โ1ใ๋ฅผ ์ด๊ณผํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋คโ๋ ์๋ฏธ๋ก ํด์๋๊ณ , ์ด์ ๊ฐ์ด ํด์ํ ๊ฒฝ์ฐ ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ๋ชจ์๋๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ์ค์ํ ์ ์๋๋ก ๋ช
ํํ๊ฒ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ค. ์ค๋ น, ์์ ๊ฐ์ ์ญ์ ๋ณด์ ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ๊ฐ์ถ๋์ด โ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ผ๋ก ํด์๋๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ๋ช
์ธ์์ ์ค์์ 8์ ์ ์์ ํจ๊ป โ๊ฒฐ์ ์ ์
๊ณ์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋คโ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ์ฌ ๋ท๋ฐ์นจ๋์ง ์๋๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ์ค์ํ ์ ์๋๋ก ๋ช
ํํ๊ฒ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ค. ๋ํ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ, ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 4ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ํ์ ํ๊ณ ์๋ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ์ ์น๋ฐ๋์ ๊ดํ์ฌ๋ ๋ช
์ธ์์ ์ด๋ฅผ ๋ท๋ฐ์นจํ๋ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์๋ค.
2) ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋ด์ฉ๋ง์ผ๋ก๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ ์ค โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ ๋ถ์กด์ฌโ์ ๋์ผํ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๊ณ , ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ ์ค โ์ต์ปค๋ถโ๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์๋ โdamage layerโ์ ๋์ผํ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ๊ทธ ์ข
์ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ํ์ฌ ์ ๊ท์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋๋ค.
3) ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋ด์ง 6์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ค ์ค ์ผ๋ถ๊ฐ ๊ฐ์๋์ด ์์ง ์์ผ๋ฏ๋ก, ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋ด์ง 6์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํ ์ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๋ฐ ๊ทธ ์ข
์ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋ด์ง 6์ ๊ฒฐํฉ์ ์ํ์ฌ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋๋ค.
3. ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ๋ถ๋น ์ฌ๋ถ
๊ฐ. ๊ด๋ จ ๋ฒ๋ฆฌ
1) ํนํ๋ฒ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ ์ 2ํธ๋ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์๋ ๋ฐ๋ช
์ด ๋ช
ํํ๊ณ ๊ฐ๊ฒฐํ๊ฒ ์ ํ์ผ ํ๋ค๊ณ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ํนํ๋ฒ ์ 97์กฐ๋ ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ณดํธ๋ฒ์๋ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ์ ํ ์๋ ์ฌํญ์ ์ํ์ฌ ์ ํ์ฌ์ง๋ค๊ณ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋ค(2007. 1. 3. ๋ฒ๋ฅ ์ 8197ํธ๋ก ๊ฐ์ ๋๊ธฐ ์ ์ ๊ตฌ ํนํ๋ฒ์๋ ์๊ตฌ๋ ๋ค๋ฅด์ง๋ง ๋์ผํ ์ทจ์ง๋ก ๊ท์ ๋์ด ์๋ค). ๋ฐ๋ผ์ ์ฒญ๊ตฌํญ์๋ ๋ช
ํํ ๊ธฐ์ฌ๋ง์ด ํ์ฉ๋๊ณ , ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ถ๋ช
๋ฃํ๊ฒ ํํํ๋ ์ฉ์ด๋ ์์น์ ์ผ๋ก ํ์ฉ๋์ง ์๋๋ค. ๋ํ ๋ฐ๋ช
์ด ๋ช
ํํ๊ฒ ์ ํ ์๋์ง๋ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ๋ฐ๋ช
์ ์ค๋ช
์ด๋ ๋๋ฉด ๋ฑ์ ๊ธฐ์ฌ์ ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์์ ๊ณ ๋ คํ์ฌ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ฌํญ์ผ๋ก๋ถํฐ ํนํ๋ฅผ ๋ฐ๊ณ ์ ํ๋ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
ํํ๊ฒ ํ์
ํ ์ ์๋์ง์ ๋ฐ๋ผ ๊ฐ๋ณ์ ์ผ๋ก ํ๋จํ์ฌ์ผ ํ๊ณ , ๋จ์ํ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ฉ์ด๋ง์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ์ฌ ์ผ๋ฅ ์ ์ผ๋ก ํ๋จํ์ฌ์๋ ์ ๋๋ค(๋๋ฒ์ 2017. 4. 7. ์ ๊ณ 2014ํ1563 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ).
2) ๊ตฌ ํนํ๋ฒ(2007. 1. 3. ๋ฒ๋ฅ ์ 8197ํธ๋ก ๊ฐ์ ๋๊ธฐ ์ ์ ๊ฒ, ์ดํ ๊ฐ๋ค) ์ 42์กฐ ์ 3ํญ์ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์๋ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ์ค์ํ ์ ์์ ์ ๋๋ก ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ชฉ์ ยท๊ตฌ์ฑ ๋ฐ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ธฐ์ฌํ์ฌ์ผ ํ๋ค๊ณ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ํนํ์ถ์๋ ๋ฐ๋ช
์ ๋ด์ฉ์ ์ 3์๊ฐ ๋ช
์ธ์๋ง์ผ๋ก ์ฝ๊ฒ ์ ์ ์๋๋ก ๊ณต๊ฐํ์ฌ ํนํ๊ถ์ผ๋ก ๋ณดํธ๋ฐ๊ณ ์ ํ๋ ๊ธฐ์ ์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๋ฒ์๋ฅผ ๋ช
ํํ๊ฒ ํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ด๋ค(๋๋ฒ์ 2011. 10. 13. ์ ๊ณ 2010ํ2582 ํ๊ฒฐ, ๋๋ฒ์ 2015. 9. 24. ์ ๊ณ 2013ํ525 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ). ๊ทธ๋ฐ๋ฐ โ๋ฌผ๊ฑด์ ๋ฐ๋ช
โ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ โ์ค์โ๋ผ๊ณ ํจ์ ๊ทธ ๋ฌผ๊ฑด์ ์์ฐ, ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฑ์ ํ์๋ฅผ ๋งํ๋ฏ๋ก, ๋ฌผ๊ฑด์ ๋ฐ๋ช
์์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ํนํ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค์ผ๋ก ๋ณด์ ๊ณผ๋ํ ์คํ์ด๋ ํน์ํ ์ง์์ ๋ถ๊ฐํ์ง ์๊ณ ์๋ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ฌํญ์ ์ํ์ฌ ๋ฌผ๊ฑด ์์ฒด๋ฅผ ์์ฐํ๊ณ ์ด๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ์ ์๊ณ , ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ์คํ ๋ฑ์ผ๋ก ์ฆ๋ช
์ด ๋์ด ์์ง ์๋๋ผ๋ ํนํ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค์ผ๋ก ๋ณด์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ๋ฐ๋ช
์ ํจ๊ณผ์ ๋ฐ์์ ์ถฉ๋ถํ ์์ธกํ ์ ์๋ค๋ฉด, ์ ์กฐํญ์์ ์ ํ ๊ธฐ์ฌ์๊ฑด์ ์ถฉ์กฑํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
๋ํ ๊ตฌ ํนํ๋ฒ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ ์ 1ํธ๋ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๋ณดํธ๋ฐ๊ณ ์ ํ๋ ์ฌํญ์ ๊ธฐ์ฌํ ์ฒญ๊ตฌํญ์ด ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ์ํ์ฌ ๋ท๋ฐ์นจ๋ ๊ฒ์ ๊ท์ ํ๊ณ ์๋๋ฐ, ์ด๋ ํนํ์ถ์์์ ์ฒจ๋ถ๋ ๋ช
์ธ์์ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ๊ธฐ์ฌ๋์ง ์๋ํ ์ฌํญ์ด ์ฒญ๊ตฌํญ์ ๊ธฐ์ฌ๋จ์ผ๋ก์จ ์ถ์์๊ฐ ๊ณต๊ฐํ์ง ์๋ํ ๋ฐ๋ช
์ ๋ํ์ฌ ํนํ๊ถ์ด ๋ถ์ฌ๋๋ ๋ถ๋นํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ง์ผ๋ ค๋ ๋ฐ์ ์ทจ์ง๊ฐ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ตฌ ํนํ๋ฒ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ ์ 1ํธ๊ฐ ์ ํ ์์ ๊ฐ์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ์๊ฑด์ ์ถฉ์กฑํ๋์ง๋ ์ ๊ท์ ์ทจ์ง์ ๋ง๊ฒ ํนํ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ์ฌ ํต์์ ๊ธฐ์ ์์ ์
์ฅ์์ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ๋์๋๋ ์ฌํญ์ด ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋์ง์ ์ํ์ฌ ํ๋จํ์ฌ์ผ ํ๋ฏ๋ก, ํนํ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค์ ๋น์ถ์ด ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ๊ฐ์๋ ๋ด์ฉ์ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฐ๋ช
์ ๋ฒ์๊น์ง ํ์ฅ ๋๋ ์ผ๋ฐํํ ์ ์๋ค๋ฉด ๊ทธ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ์ํ์ฌ ๋ท๋ฐ์นจ๋๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค(๋๋ฒ์ 2014. 9. 4. ์ ๊ณ 2012ํ832 ํ๊ฒฐ, ๋๋ฒ์ 2016. 5. 26. ์ ๊ณ 2014ํ2061 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ).
3) ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ณดํธ๋ฒ์๋ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ฌํญ์ ์ํ์ฌ ์ ํ์ฌ์ง๋ ๊ฒ์ด ์์น์ด๊ณ , ๋ค๋ง ๊ทธ ๊ธฐ์ฌ๋ง์ผ๋ก ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ์ ์๊ฑฐ๋ ์ ์๋ ์๋๋ผ๋ ๊ธฐ์ ์ ๋ฒ์๋ฅผ ํ์ ํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ช
์ธ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ ๋ณด์ถฉ์ ํ ์๋ ์์ผ๋, ๊ทธ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ช
์ธ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ์ฌ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ํ์ฅ ํด์์ ํ์ฉ๋์ง ์๋ํจ์ ๋ฌผ๋ก ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ง์ผ๋ก ๊ธฐ์ ์ ๋ฒ์๊ฐ ๋ช
๋ฐฑํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋ช
์ธ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ์ฌ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์ ํ ํด์ํ ์ ์๋ค(๋๋ฒ์ 2011. 2. 10. ์ ๊ณ 2010ํ2377 ํ๊ฒฐ, ๋๋ฒ์ 2012. 3. 29. ์ ๊ณ 2010ํ2605 ํ๊ฒฐ, ๋๋ฒ์ 2014. 1. 16. ์ ๊ณ 2013ํ778 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ). ํ์ง๋ง ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ํฌํจ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ฌธ์ธ์ ์ผ๋ก ํด์๋๋ ๊ฒ ์ค ์ผ๋ถ๊ฐ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ์ฌ ๋ท๋ฐ์นจ๋๊ณ ์์ง ์๊ฑฐ๋ ์ถ์์ธ์ด ๊ทธ ์ค ์ผ๋ถ๋ฅผ ํนํ๊ถ์ ๊ถ๋ฆฌ๋ฒ์์์ ์์์ ์ผ๋ก ์ ์ธํ๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ณด์ด๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฑ๊ณผ ๊ฐ์ด ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ฅผ ๋ฌธ์ธ ๊ทธ๋๋ก ํด์ํ๋ ๊ฒ์ด ๋ช
์ธ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ์ฌ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด์ ๋ช
๋ฐฑํ ๋ถํฉ๋ฆฌํ ๋์๋, ์ถ์๋ ๊ธฐ์ ์ฌ์์ ๋ด์ฉ๊ณผ ๋ช
์ธ์์ ๋ค๋ฅธ ๊ธฐ์ฌ ๋ฐ ์ถ์์ธ์ ์์ฌ์ ์ 3์์ ๋ํ ๋ฒ์ ์์ ์ฑ์ ๋๋ฃจ ์ฐธ์ํ์ฌ ํนํ๊ถ์ ๊ถ๋ฆฌ๋ฒ์๋ฅผ ์ ํ ํด์ํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค(๋๋ฒ์ 2008. 10. 23. ์ ๊ณ 2007ํ2186 ํ๊ฒฐ, ๋๋ฒ์ 2009. 4. 23. ์ ๊ณ 2009ํ92 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ).
๋. ์ 1 ๊ธฐ์ฌ๋ถ๋น ์ฌ์ ์ ๋ํ์ฌ
1) ๊ฐ ์ 3ํธ์ฆ, ๊ฐ ์ 28ํธ์ฆ์ 3์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ๋ฉด, ์๊ณ ๊ฐ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ถ์ํ ๋น์ ์ฒญ๊ตฌํญ 1ํญ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ฅผ โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ผ๋ก ๊ธฐ์ฌํ ๋ช
์ธ์๋ฅผ ์ ์ถํ์์ผ๋, ์ถ์ ์ฌ์ฌ๊ณผ์ ์์ ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ๊ด์ผ๋ก๋ถํฐ โ์ฒญ๊ตฌํญ 1ํญ์ ๊ธฐ์ฌ ์ค โ์ค์ง์ ์ผ๋กโ๋ผ๋ ํํ์ ๋น๊ต์ ๊ธฐ์ค์ด ๋ ์ ๋๊ฐ ๋ช
ํํ์ง ์๊ณ ๊ทธ ์๋ฏธ๊ฐ ๋ถ๋ช
ํํ๋ฏ๋ก ๋ฑ๋ก๊ฑฐ์ ์ฌ์ ๊ฐ ๋๋คโ๋ผ๋ ๋ด์ฉ์ ์๊ฒฌ์ ์ถํต์ง๋ฅผ ๋ฐ์๊ณ , ์ด์ ์๊ณ ๋ ๋ช
์ธ์์ ์์ธํ ์ค๋ช
๊ธฐ์ฌ๋ ๋ณด์ ํ์ง ์์ ์ฑ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ์ค โ์ค์ง์ ์ผ๋กโ๋ฅผ ์ญ์ ํ๋ ๋ด์ฉ์ ๋ณด์ ์ ํจ์ผ๋ก์จ โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ก ํ์ฌ ํนํ๋ฑ๋ก์ ๋ฐ์ ์ฌ์ค์ด ์ธ์ ๋๋ค.
2) ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต ๋๋ ์
๊ณ์ธต์ ๊ดํ์ฌ ์๋์ ๊ฐ์ด ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ค.
ใ50ใ ๊ณ๋ฉด์ด๋, ๊ฒฐ์ ์๋ค ์ฌ์ด์ ๊ฒฝ๊ณ๋ฅผ ํ์ฑํ๋ ์์ญ์ ๊ฐ๋ฆฌํจ๋ค. |
ใ52ใ ์
๊ณ์ธต์ด๋, ๊ณ๋ฉด ๋๋ ์๊ฒฐ์ฒด์์ ๋งํ๋ ์
๊ณ์ ์์นํ๋ ์ด๋ค ๋๊ป(ํต์ ์ ใ ๋ด์ง ์ ใ)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ์ธต์ ์๋ฏธํ๋ค. ํต์ ๊ฒฐ์ ๋ฆฝ ๋ด์ ๊ฒฐ์ ๊ตฌ์กฐ์๋ ๋ค๋ฅธ ๋น์ ์ง ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ฒฝ์ฐ์ ๋ฐ๋ผ์๋, ๋ถ์๋ฌผ์ ํธ์์ ์๋ฐํ๋ค. |
ใ67ใ ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์์๋, ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ํ์๋ก๋ถํฐ ์ฌ๊ฒฐํฉ๊น์ง๊ฐ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ํํด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ฒฐํฉ ์์ ๋ฏธ์ธ ๋จํธ ์
์๋ค์ ํ๋ฉด ๋ถ๊ทผ์์ ์์์ ํ์ฐ์ด ๊ฑฐ์ ์ผ์ด๋์ง ์๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฐ์ ์๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์์ ๋ฐฐ์ด์ ํํธ๋ฌ์ง์ด ์๊ณ , ์ฉํด์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต(์ ๋ฆฌ์ธต)์ ๊ฑฐ์ ํ์ฑ๋์ง ์๋๋ค. ๋น๋ก ์
๊ณ์ธต์ด ํ์ฑ๋์ด๋, ๊ทธ ์ธต์ ๋๊ป๋ 1ใ ์ดํ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ด์์ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ํํ์ ํน์ฑ์ด ์ฐ์ํ ํน์ง์ ๋ํ๋ธ๋ค. |
ใ139ใ [์ค์์ 8] |
ใ140ใ ๋ 11์ ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ ์กฐ๋ฐฉ๋ฒ๋ค ์ค, ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์ ๋น ํด์ ๋ฒ์ ์ด์ฉํ์ฌ ์ฐํ๊ท์ ๊ธฐํ ์์ ํ์ฑ๋ ํฐํ์ฐ ์ง๋ฅด์ฝ์ฐ ๋ฉ(PZT) ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ TEM ์ฌ์ง์ด๊ณ , ๋ 12๋ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์ ๋น ํด์ ๋ฒ์ ์ฌ์ฉ๋๋ PZT์ ์๋ฃ ์
์์ TEM ์ฌ์ง์ด๊ณ , ๋ 13์ TEM ์ฌ์ง์ผ๋ก๋ถํฐ ์ธก์ ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ์ค์ ๊ฒฐ์ ์์ ํฌ๊ธฐ์ ๋ถํฌ๋์ด๋ค. |
ใ141ใ ์๋ฃ ์
์์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ์ฝ 1%์ด์๊ณ , ์๋ฃ ์
์์ ์
๊ฒฝ์ ์๋ฐฑ ใ์ด์๋ค. ํํธ, ๋๋ฉด์ผ๋ก๋ถํฐ ์ป์ด์ง ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ๊ฑฐ์ 40ใ ์ดํ์ด๊ณ , ์ด๋ค ๊ฒฐ์ ์๊ฐ ๊ทธ๋ค ์ฌ์ด์ ๊ณต๊ทน์ ๋จ๊ธฐ์ง ์๊ณ ์๋ก ์ ํฉ๋์ด ์๋ ๊ฒ์ด ๊ด์ฐฐ๋์๋ค. ๊ฒฐ์ ๋ฐฉ์์ ๋ฐฐํฅ์ฑ์ด ์ธ์ง๋์ง ์๊ณ , ๋ํ, ๊ฒฐ์ ์ ์
๊ณ์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค. |
ใ155ใ โฆ ๋ํ, ์๊ธฐ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ง๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ์
๊ณ์ธต์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ , โฆ |
3) ์ดํผ๊ฑด๋, ์ ์ธ์ ์ฌ์ค ๋ฐ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ทธ ๋ฌธ์ธ์ ์๋ฏธ ๋ฑ์ ์ข
ํฉํ๋ฉด, ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ โ์
๊ณ์ธตโ์ โ๊ณ๋ฉด ๋๋ ์๊ฒฐ์ฒด์์ ๋งํ๋ ์
๊ณ์ ์์นํ๋ ์ด๋ค ๋๊ป(ํต์ ์ ใ ๋ด์ง ์ ใ)๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ์ธตโ์ผ๋ก ์ ์๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์์์ โ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธตโ์ด๋ ์ ใ ๋ด์ง ์ ใ์ ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ ์ง์นญํ๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๊ณ , ์ฌ๊ธฐ์ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ํ์๋ก๋ถํฐ ์ฌ๊ฒฐํฉ๊น์ง๊ฐ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณ๋ฉด์ ์์ ๋ฐฐ์ด์ ํํธ๋ฌ์ง์ด ์๊ณ ์ฉํด์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ๊ฑฐ์ ํ์ฑ๋์ง ์์ผ๋ ์ค๋ น ์
๊ณ์ธต์ด ํ์ฑ๋๋๋ผ๋ ๊ทธ ๋๊ป๋ 1ใ์ดํ์ ๋ถ๊ณผํ๋ค๋ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ์ฐธ์ํ์ฌ ๋ณผ ๋, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์์ โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ ์๋ฏธ๋ ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ ์์ ๊ฐ์ ์ ๋์ ์ด๋ฅด์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ 1ใ ์ดํ์ ๋ถ๊ณผํ ๋ฒ์ฃผ๊น์ง๋ฅผ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ดํดํจ์ด ์๋นํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์์ ๋ณธ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ํด์์ ๊ดํ ๋ฌธ์ธํด์ ๋ฐ ๋ช
์ธ์ ์ฐธ์์ ์์น์ ๋น์ถ์ด ๋ณผ ๋, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ ์ ใ์ ๋ฏธ์น์ง ๋ชปํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ(๋ค๋ง ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ 1ใ๋ฅผ ์ด๊ณผํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ ์ธ๋๋ค)๊น์ง ํฌํจ๋๋ค๊ณ ํด์ํจ์ด ์๋นํ๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๋ผ๋ฉด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ๋ก๋ถํฐ โ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ 1ใ ์ดํ์ ๋ถ๊ณผํ ์
๊ณ์ธต(์ ๋ฆฌ์ธต)์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐโ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒ์ ํฌํจ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ์ฃผํ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ด์ด ํ๋นํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์ด ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก๋ง ํ์ ๋๋ค๊ณ ์ ํํ์ฌ ํด์ํ ์๋ ์๊ณ , ์์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด โ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐโ ๋ฐ โ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ ์ ใ์ ๋ฏธ์น์ง ๋ชปํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ(๋ค๋ง ๊ทธ ๋๊ป๊ฐ 1ใ๋ฅผ ์ด๊ณผํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ ์ธํ๋ค)โ๊ฐ ์ด์ ํด๋นํ๋ค๊ณ ํด์ํ๋ค๊ณ ํ์ฌ ์ด๋ฅผ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฌธ์ธ์ ํ์ฅํ์ฌ ํด์ํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ํ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ ๋ช
์ธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
๊ธฐ์ฌ์ ๋ถ์ผ์นํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ๊ทธ์ ์ํ์ฌ ์ถฉ๋ถํ ๋ท๋ฐ์นจ๋๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ฉฐ, ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ์ค์ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ํ ์ฅ์ ๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ โ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ผ๋ก๋ง ์ ํ๋จ์ ์ ์ ๋ก ๊ตฌ ํนํ๋ฒ ์ 42์กฐ ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ ์ 1ํธ์ ์๋ฐฐ๋๋ค๋ ์๊ณ ์ ์ด ๋ถ๋ถ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
[ํํธ, ํน๋ณํ ์ฌ์ ์ด ์๋ ํ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ง ์๋ํ ์ฌํญ์ด ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ํฌํจ๋์ด ์๋ค๊ณ ํ์ฌ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
๊ณผ ํนํ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ์ผ์นํ์ง ์๋ํ๊ฑฐ๋ ๋ชจ์์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ผ๊ณ ๋ณด๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค ํ ๊ฒ์ธ๋ฐ(๋๋ฒ์ 2016. 11. 25. ์ ๊ณ 2014ํ2184 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ), ์ค๋ น, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์ ํ ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณธ๋ค ํ๋๋ผ๋, ์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์(ใ74ใ~ใ78ใ, ใ139ใ~ใ141ใ, ใ154ใ)์๋ [์ค์์ 8] ๋ฐ ๋ 11, 12, 13 ๋ฑ์ ํตํ์ฌ ์
๊ฒฝ์ด ์๋ฐฑ ใ์ธ ์๋ฃ ์
์์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ์ฝ 1% ๋ถ์ฌํ๊ณ , ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์ ๋น ํด์ ๋ฒ์ ์ด์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ด ์ ์๋์ด ์๊ณ , ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ๊ฐํ๋ ๊ณต์ ์ด ์๊ฐ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ ๋ช
์ธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ์ํ์ฌ ์ถฉ๋ถํ ๋ท๋ฐ์นจ๋๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ์ค์ํ๋ ๋ฐ ์ด๋ ํ ์ฅ์ ๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค.]
๋ค. ์ 2 ๊ธฐ์ฌ๋ถ๋น ์ฌ์ ์ ๋ํ์ฌ
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์๋ ๊ฒฐ์ ์์ ํ๊ท ํฌ๊ธฐ ๋ฐ ์น๋ฐ๋์ ๊ดํ์ฌ ์๋์ ๊ฐ์ด ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ค.
ใ46ใ ๊ฒฐ์ ์๋ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ํ๋์ ๊ฒฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑํ๊ณ , ํฌ๊ธฐ(์ง๊ฒฝ)๋ ํต์ 5ใ ์ด์์ด๋ค. |
ใ64ใ ๋ํ, ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ณํ ๋๋ ํ์๋ฅผ ์๋ฐํ๋ฏ๋ก, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑ์
์๊ฐ ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ณด๋ค ๋ ์๊ฒ ๋์ด ์๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด,๋ ์ด์ ํ์ ๋ฒ ๋๋ ๋ ์ด์ ์ฐ๋๋ฒ์ ์ํด ์ธก์ ๋ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ํ๊ท ์
๊ฒฝ์ด 0.1โผ5ใ์ด๋ฉด, ํ์ฑ๋๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100ใ ์ดํ๋ก ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฏธ์ธ๊ฒฐ์ ์๋ก ๋ ๋ค๊ฒฐ์ ์ฒด๋ฅผ ๊ทธ์ ์กฐ์ง์ผ๋ก์ ๊ฐ์ง๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ, ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 500ใ ์ดํ์ด๊ณ ์น๋ฐ๋๊ฐ 70% ์ด์์ด๊ฑฐ๋, ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100ใ ์ดํ์ด๊ณ ์น๋ฐ๋๊ฐ 95% ์ด์์ด๊ฑฐ๋, ๋๋ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 50ใ ์ดํ์ด๊ณ ์น๋ฐ๋๊ฐ 99% ์ด์์ธ ์น๋ฐํ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค. |
ใ65ใ ์ฌ๊ธฐ์, ์น๋ฐ๋(%)๋ ๋ฌธํ ๊ฐ ๋๋ ์ด๋ก ๊ณ์ฐ์น๋ก๋ถํฐ์ ์ง(์ง)๋น์ค๊ณผ, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ค๋ ๋ฐ ์ฒด์ ๊ฐ์ ์ํด ์ป์ด์ง ๋ฒํฌ(bulk)๋น์ค์ ์ฌ์ฉํ์ฌ, ๋ฒํฌ ๋น์ค รท ์ง๋น์ค ร 100(%)์ ์์ผ๋ก๋ถํฐ ์ฐ์ถ๋ ์ ์๋ค. |
ใ66ใ ๋ํ, ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ฐ๋ฅธ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํน์ง์ ์ถฉ๋๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ถฉ๊ฒฉ์ ์ํ ๋ณํ ๋๋ ํ์๋ฅผ ์๋ฐํ๋ฏ๋ก, ๊ฒฐ์ ์ ํ์์ผ๋ก์ ํธํํ๊ฑฐ๋ ๊ฐ๋๊ณ ๊ธด ํ์์ ์ป๊ธฐ๊ฐ ์ด๋ ต๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๊ฒฐ์ ์ ํ์์ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ์
์(์
์)์ด๊ณ , ๊ทธ์ ์ด์คํฉํธ๋น(aspect ratio)(์ฃผ8)๋ ๋๋ต 2.0 ์ดํ์ด๋ค. ๋ํ, ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ํ์๋ ๋จํธ ์
์๋ค์ ์ฌ๊ฒฐํฉ๋ถ์ด๋ฏ๋ก, ๊ฒฐ์ ๋ฐฐํฅ์ฑ์ด ์๋ค. ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฑฐ์ ์น๋ฐ์ง์ด๋ฏ๋ก, ๊ฒฝ๋, ๋ด๋ง๋ชจ์ฑ, ๋ฐ ๋ด์์ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ๊ธฐ๊ณ์ ๋ฐ ํํ์ ํน์ฑ์ด ์ฐ์ํ๋ค. |
์ฃผ8) ratio)
2) ์ดํผ๊ฑด๋, ์์ ๊ฐ์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ, ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 4ํญ ๋ฐ๋ช
์ โ๊ฒฐ์ ์์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ํต์ 5ใ ์ด์์ด๊ณ , ํ๊ท ์
๊ฒฝ์ด 0.1โผ5ใ์ธ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ํ์ฌ ํ์ฑ๋๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100ใ ์ดํ๋ก ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 500ใ ์ดํ์ด๊ณ ์น๋ฐ๋๊ฐ 70%์ด์์ด๊ฑฐ๋, ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 100ใ ์ดํ์ด๊ณ ์น๋ฐ๋๊ฐ 95%์ด์์ด๊ฑฐ๋, ๋๋ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 50ใ ์ดํ์ด๊ณ ์น๋ฐ๋๊ฐ 99% ์ด์์ธ ์น๋ฐํ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ฑํ๋ ๊ฒโ์ธ๋ฐ, ์ด๋ฌํ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ฑํ๋ ๊ณผ์ ์์ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ณํ ๋๋ ํ์๊ฐ ์๋ฐ๋์ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ตฌ์ฑ์
์๋ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ณด๋ค ๋ ์๊ฒ ๋๋ฏ๋ก, ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ ์์์๋ก ์น๋ฐ๋๊ฐ ์ฆ๊ฐํ๊ฒ ๋๋ ๊ด๊ณ์ ์์์ ์ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ, ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 4ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์์ ํฌ๊ธฐ ๋ฐ ์น๋ฐ๋๋ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 500ใ, 100ใ ๋ฐ 50ใ๋ฅผ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ์น๋ฐ๋๊ฐ ๊ฐ๊ฐ 70% ์ด์, 95% ์ด์ ๋ฐ 99% ์ด์์ ์์น๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค๋ ์ ์ด ๋ช
์ธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๊ณ , ์์ธ๋ฌ ๋ช
์ธ์์๋ ์ ์น๋ฐ๋(%)๋ฅผ ์ฐ์ถํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ๋ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ฒฐ๊ตญ ์์ ๊ฐ์ด ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ๋ฐ ์น๋ฐ๋๋ ์์ธํ ์ค๋ช
์ ๊ธฐ์ฌ๋ ์์น ๋ฒ์ ๋ด์ ์๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ์ค์ํ ์ ์์ ์ ๋๋ก ๋ช
ํํ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ค.
๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด, ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ ๋ช
์ธ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ฐ๋ช
์ ์์ธํ ์ค๋ช
๊ธฐ์ฌ์ ๋ถ์ผ์นํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ์คํ๋ ค ๊ทธ์ ์ํ์ฌ ๋ท๋ฐ์นจ๋๊ณ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ฏ๋ก, ๊ตฌ ํนํ๋ฒ ์ 42์กฐ ์ 3ํญ ๋ฐ ์ 42์กฐ ์ 4ํญ ์ 1ํธ์ ์๋ฐฐ๋์ง ์๋ํ๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์๊ณ ์ ์ด ๋ถ๋ถ ์ฃผ์ฅ๋ ์ด์ ์๋ค.
4. ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ ๊ท์ฑ ๋ฐ ์ง๋ณด์ฑ ์ ๋ฌด
๊ฐ. ๊ด๋ จ ๋ฒ๋ฆฌ
1) ๊ตฌ ํนํ๋ฒ ์ 29์กฐ ์ 2ํญ์, ํนํ์ถ์ ์ ์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ํนํ์ถ์ ์ ์ ๊ตญ๋ด์์ ๊ณต์ง๋์๊ฑฐ๋ ๊ณต์ฐํ ์ค์๋ ๋ฐ๋ช
๋๋ ํนํ์ถ์ ์ ์ ๊ตญ๋ด ๋๋ ๊ตญ์ธ์์ ๋ฐํฌ๋ ๊ฐํ๋ฌผ์ ๊ฒ์ฌ๋๊ฑฐ๋ ๋ํต๋ น๋ น์ด ์ ํ๋ ์ ๊ธฐํต์ ํ์ ์ ํตํ์ฌ ๊ณต์ค์ด ์ด์ฉ๊ฐ๋ฅํ๊ฒ ๋ ๋ฐ๋ช
(์ดํ โ์ ํ๊ธฐ์ โ์ด๋ผ ํ๋ค)์ ์ํ์ฌ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ผ ๋์๋ ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ ๋ํ์ฌ๋ ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๋๋ก ์ ํ๊ณ ์๋ค. ์ ๊ท์ ์ ์ํ์ฌ ์ ํ๊ธฐ์ ์ ์ํ์ฌ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์๋ ๊ฒ์ธ์ง์ ์ข์ ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ ์ ๋ฌด๋ฅผ ํ๋จํจ์ ์์ด์๋, ์ ์ด๋ ์ ํ๊ธฐ์ ์ ๋ฒ์์ ๋ด์ฉ, ์ง๋ณด์ฑ ํ๋จ์ ๋์์ด ๋ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ์ ํ๊ธฐ์ ์ ์ฐจ์ด ๋ฐ ํต์์ ๊ธฐ์ ์์ ๊ธฐ์ ์์ค์ ๋ํ์ฌ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฑ ๊ธฐ๋ก์ ๋ํ๋ ์๋ฃ์ ๊ธฐํ์ฌ ํ์
ํ ๋ค์, ์ด๋ฅผ ๊ธฐ์ด๋ก ํ์ฌ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ํนํ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค์ ๋น์ถ์ด ์ง๋ณด์ฑ ํ๋จ์ ๋์์ด ๋ ๋ฐ๋ช
์ด ์ ํ๊ธฐ์ ๊ณผ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์์๋ ๊ทธ๋ฌํ ์ฐจ์ด๋ฅผ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ์ ํ๊ธฐ์ ๋ก๋ถํฐ ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์๋์ง๋ฅผ ์ดํด๋ณด์์ผ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ค. ์ด ๊ฒฝ์ฐ ์ง๋ณด์ฑ ํ๋จ์ ๋์์ด ๋ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์ ๊ฐ์๋์ด ์๋ ๊ธฐ์ ์ ์๊ณ ์์์ ์ ์ ๋ก ํ์ฌ ์ฌํ์ ์ผ๋ก ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์๋์ง๋ฅผ ํ๋จํ์ฌ์๋ ์๋๋๋ค(๋๋ฒ์ 2007. 8. 24. ์ ๊ณ 2006ํ138 ํ๊ฒฐ ๋ฑ ์ฐธ์กฐ).
2) ์ฌ๋ฌ ์ ํ๊ธฐ์ ๋ฌธํ์ ์ธ์ฉํ์ฌ ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ ํ๋จํจ์ ์์ด์๋ ๊ทธ ์ธ์ฉ๋๋ ๊ธฐ์ ์ ์กฐํฉ ๋๋ ๊ฒฐํฉํ๋ฉด ๋นํด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋ค๋ ์์, ๋๊ธฐ ๋ฑ์ด ์ ํ๊ธฐ์ ๋ฌธํ์ ์ ์๋์ด ์๊ฑฐ๋ ๊ทธ๋ ์ง ์๋๋ผ๋ ๋นํด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค, ๊ธฐ์ ์์, ํด๋น ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์ ๊ธฐ๋ณธ์ ๊ณผ์ , ๋ฐ์ ๊ฒฝํฅ, ํด๋น ์
๊ณ์ ์๊ตฌ ๋ฑ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๊ทธ์ ๊ฐ์ ๊ฒฐํฉ์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋ค๊ณ ์ธ์ ํ ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๋นํด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ ๋ถ์ ๋๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๋ค(๋๋ฒ์ 2007. 9. 6. ์ ๊ณ 2005ํ3284 ๋ฑ ํ๊ฒฐ). ํํธ, ์ ์๋ ์ ํ๋ฌธํ์ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ์ด๋ค ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋์ง๋ฅผ ํ๋จํ๊ธฐ ์ํด์๋ ์ง๋ณด์ฑ ๋ถ์ ์ ๊ทผ๊ฑฐ๊ฐ ๋ ์ ์๋ ์ผ๋ถ ๊ธฐ์ฌ๋ง์ด ์๋๋ผ ๊ทธ ์ ํ๋ฌธํ ์ ์ฒด์ ์ํ์ฌ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ธ์ํ ์ ์๋ ์ฌํญ์ ๊ธฐ์ด๋ก ๋๋น ํ๋จํ์ฌ์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ์ผ๋ถ ๊ธฐ์ฌ ๋ถ๋ถ๊ณผ ๋ฐฐ์น๋๊ฑฐ๋ ์ด๋ฅผ ๋ถํ์คํ๊ฒ ํ๋ ๋ค๋ฅธ ์ ํ๋ฌธํ์ด ์ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ทธ ๋ด์ฉ๊น์ง๋ ์ข
ํฉ์ ์ผ๋ก ๊ณ ๋ คํ์ฌ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ํด๋น ๋ฐ๋ช
์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํ ์ ์๋์ง๋ฅผ ํ๋จํ์ฌ์ผ ํ๋ค(๋๋ฒ์ 2016. 1. 14. ์ ๊ณ 2013ํ2873 ํ๊ฒฐ ์ฐธ์กฐ).
๋. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ๊ท์ฑ ๋ฐ ์ง๋ณด์ฑ ์ ๋ฌด
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋๋น
๊ฐ) ๊ตฌ์ฑ์์๋ณ ๋์๊ด๊ณ
๊ตฌ์ฑ์์ |
์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
|
์ ํ๋ฐ๋ช
1 |
1 |
๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ธ๋ผ๋ฏน ๋๋ ๋ฐ๊ธ์๊ณผ ๊ฐ์ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ๋ก ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ํ์ฑ๋ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก์ |
10ใ ์ด์์ ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง PZT ํ๋ง(๋๊บผ์ด ํ๋ฆ)์ ์ฌ๋ฃ์ ์ฆ๋ฐ์ด ์๋ GDM์ ์ผ ์ข
๋ฅ์ธ, ์์ด๋ก์กธ ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(ADM)์ ์ํ์ฌ Si ๋ฐ Pt/Ti/SiOโ/Si ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
|
2 |
์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ค๊ฒฐ์ ์ด๊ณ |
์ฝํ
๋ง์ ๋ฏธ์ธ๊ตฌ์กฐ๋ 40nm ์ดํ ํฌ๊ธฐ์ ์์ ๋ฐฉํฅ์ ์์ ๊ฒฐ์ ๋ค๊ณผ ์ต์ด ๋ถ๋ง์์ ๊ด์ฐฐ๋ ๋ฐ์ ๊ทผ์ ํ๋ 100nm ๋ด์ง 300nm ํฌ๊ธฐ์ ํฐ ๊ฒฐ์ ๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ |
3 |
์๊ธฐ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๊ณ |
|
4 |
๋ํ ์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ๋ถ๋ ์๊ธฐ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ต์ปค(anchor)๋ถ๋ก ๋์ด ์๊ณ |
PZT๊ฐ ์ฝํ
๋์ ํ์ฑ๋ Si ๊ธฐํ์ ์์์ธต |
Si ํ๋ฉด์ ํ์๋๊ณ Si(111) ๋ฐฉํฅ์ ๋ง์ ์ ์ธต ๊ฒฐํจ(Stacking Faults)๋ค์ด ์์ฑ |
5 |
์๊ธฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๊ท ๊ฒฐ์ ์ ํฌ๊ธฐ๊ฐ 5ใ ์ด์ 500ใ ์ดํ์ด๊ณ |
์ฝํ
๋ง์ ๋ฏธ์ธ๊ตฌ์กฐ๋ 40nm ์ดํ ํฌ๊ธฐ์ ์์ ๋ฐฉํฅ์ ์์ ๊ฒฐ์ ๋ค๊ณผ ์ต์ด ๋ถ๋ง์์ ๊ด์ฐฐ๋ ๋ฐ์ ๊ทผ์ ํ๋, 100nm ๋ด์ง 300nm ํฌ๊ธฐ์ ํฐ ๊ฒฐ์ ๋ค๋ก ๊ตฌ์ฑ |
6 |
์น๋ฐ๋๊ฐ 70% ์ด์ 100% ์ดํ์ธ ๊ฒ |
PZT์ธต๊ณผ Si๊ธฐํ ์ฌ์ด์ ๊ณ๋ฉด๊ณผ ์ฝํ
๋ง์์ ๊ธฐ๊ณต๋ค์ด ์๋ ์น๋ฐํ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๊ด์ฐฐ๋์๋ค. ์ด๋ ๋ถํผ ๋ฐ๋(7.88g/cmยณ)์ 95%๋ณด๋ค ๋ ํฐ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธก์ |
๋) ๊ณตํต์ ๋ฐ ์ฐจ์ด์ ๋ถ์
โด ๋จผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 1, 2, 5 ๋ฐ 6์ ๊ฐ๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋์๊ตฌ์ฑ์์์ ๋์ผํ๋ค(์ด์ ๋ํ์ฌ ๋น์ฌ์ ์ฌ์ด์ ๋คํผ์ด ์๋ค).
โต ๋ค์์ผ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ์ธ ๋ฐ๋ฉด, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ ์ด์ ๋์๋๋ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฐ ๋ช
์์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ ์์ง ์๋ค๋ ์ ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค(์ดํ โ์ฐจ์ด์ 1โ์ด๋ผ ํ๋ค).
์ด์ ๋ํ์ฌ ์๊ณ ๋, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ SAD ๋ถ์ ๋๋ EDX ๋ถ์์ผ๋ก๋ถํฐ ์
๊ณ์ธต์ ๋น๊ฒฐ์ ์ง์ธ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์์์ ํ์ธํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด๋ ์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3๊ณผ ๋์ผํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋, ๋ค์์ ๋ณด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3๊ณผ ๋์ผํ ๊ตฌ์ฑ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์๊ณ ์ ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
โถ ๋ง์ง๋ง์ผ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 4๋ โ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ผ๋ถ๋ ์๊ธฐ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ต์ปค(anchor)๋ถโ์ธ๋ฐ, ์ด์ ๋์๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ โ์ฃผ9) PZT๊ฐ ์ฝํ
๋์ ํ์ฑ๋ Si ๊ธฐํ์ ์์์ธตโ์ผ๋ก, ์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ชจ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ๋ฉด์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๋ณํ๋๋ค๋ ์ ์์ ๋์ผํ๋ค.
๋ค๋ง, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์์์ธต์ Si์ ํ๋ฉด์ด ํ์๋๊ณ Si(111)๋ฉด ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ์ ์ธต๊ฒฐํจ(damage ์ฃผ10) layer)์ด๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋๋ฐ, ๊ทธ ์ ์ธต๊ฒฐํจ์ ๊ฒฐ์ ์ ๊ท์น์ ์ธ ์์๊ฐ ๊นจ์ง ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์์ญ์ด ์๋ ๊ตฌ์กฐ๋ก์, ๊ธฐ์ฌ์ Si ์ฌ๋ฌ ๊ฒฐ์ ๋ฉด์ธ Si(100), Si(110), Si(111) ๋ฉด ์ค Si(111)๋ฉด ๋ฐฉํฅ์ผ๋ก ๊ฒฐํจ์ด ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก, ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๊ณผ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ ํฉ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ๊ธฐ๋ฅ์ ํ๋ ์ ๊ตฌ์ฑ์์ 4์ ์ต์ปค๋ถ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์์์ธต์ ๊ทธ ์์ฑ ์๋ฆฌ, ๊ธฐ๋ฅ, ์์ฉ ํจ๊ณผ ๋ฑ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค(์ดํ โ์ฐจ์ด์ 2โ๋ผ ํ๋ค). ๋ฐ๋ผ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ ์ธต๊ฒฐํจ๊ณผ ์ ๊ตฌ์ฑ์์ 4์ ์ต์ปค๋ถ๊ฐ ๋์ผํ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ๋ ์๊ณ ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
2) ์ฐจ์ด์ ์ ๋ํ ๋ถ์
๊ฐ) ์ฐจ์ด์ 1
โด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์๋ ๊ตฌ์ฑ์์ 3๊ณผ ๊ด๋ จํ์ฌ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ํ์ฑํ ๋ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์์ฑ๋์ง ์๋ ์๋ฆฌ ๋ฐ ์๋จ์ ๊ดํ์ฌ ์๋์ ๊ฐ์ด ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ค.
ใ24ใ ํํธ, ์ต๊ทผ์๋, ์๋ก์ด ํผ๋ง ํ์ฑ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก์, ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
(gas deposition)๋ฒ(KASHU, Seiichiro, ๊ธ์1989๋
1์ํธ)์ด ์๋ ค์ ธ ์๋ค. ์ ์(์ ์)๋ ๊ธ์ ๋๋ ์ธ๋ผ๋ฏน๊ณผ ๊ฐ์ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๋ฅผ ๊ฐ์ค ๊ต๋ฐ์ ์ํด ์์ด๋ก์กธ๋ก ๋ง๋ค๊ณ , ๋ฏธ์ธํ ๋
ธ์ฆ์ ํตํด ๊ฐ์์์ผ, ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ถฉ๋ํ์ ๋ ์ด๋ ์๋์ง์ ์ผ๋ถ๊ฐ ์ด ์๋์ง๋ก ๋ณํ๋์ด, ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ค ์ฌ์ด ๋๋ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๊ธฐ์ฌ ์ฌ์ด๋ฅผ ์๊ฒฐํ๋ ๊ฒ์ ๊ธฐ๋ณธ ์๋ฆฌ๋ก ํ๊ณ ์๋ค. |
ใ41ใ ์ด๋ค ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ถฉ๊ฒฉ๋ ฅ์ ๊ฐํ ๊ฒฝ์ฐ์, ์๋ฅผ ๋ค์ด, ๊ฒฐ์ ์๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด๊ณผ ๊ฐ์ ๋ฒฝ๊ฐ๋ฉด(๋ฒฝ๊ฐ๋ฉด)์ ๋ฐ๋ผ ๊ฒฐ์ ๊ฒฉ์์ ๋ณํ์ด ์ผ์ด๋๊ฑฐ๋ ๋๋ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ๊ฐ ํ์(ํ์)๋๊ฑฐ๋ ํ๋ค. ์ด๋ค ํ์์ด ์ผ์ด๋๋ฉด, ์ด๊ธฐ์ ๋ด๋ถ์ ์กด์ฌํ๊ณ ๋ค๋ฅธ ์์๋ค๊ณผ ๊ฒฐํฉ๋ ์์๋ค์ด ๋ณํ๋ ๋ฉด ๋๋ ํ์ ๋ฉด์ ๋ํ๋๋ค. ์ฆ, ์ ์๋ฉด(์ ์๋ฉด)์ด ํ์ฑ๋๋ค. ์ด ์ ์๋ฉด์ ํ๋์ ์์์ธต ๋ถ๋ถ์ ์์ ํ ์์ ๊ฒฐํฉ ์ํ ๋์ ์ ๋ถ์์ ํ ํ๋ฉด ์ํ๋ก ์ธ๋ถํ์ ์ํด ๊ฐ์ ์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ๋๋ค. ์ฆ, ๊ทธ ์์์ธต ๋ถ๋ถ์ ํ๋ฉด ์๋์ง๊ฐ ๋์ ์ํ๊ฐ ๋๋ค. ์ด ํ์ฑ๋ฉด์ ์ธ์ ํ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ํ๋ฉด๊ณผ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง๋ก, ์ธ์ ํ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ์ ์๋ฉด ๋๋ ๊ธฐํ ํ๋ฉด๊ณผ ์ ํฉํ์ฌ ์์ ์ํ๊ฐ ๋๋ค. ์ธ๋ถ๋ก๋ถํฐ์ ์ฐ์ํ ๊ธฐ๊ณ์ ์ถฉ๊ฒฉ๋ ฅ์ ๋ถ๊ฐ๋ ์ด ํ์์ ๊ณ์์ผ๋ก ๋ฐ์์ํค๊ณ , ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ฐ๋ณต๋๋ ๋ณํ, ํ์ ๋ฑ์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก, ์ ํฉ์ ์ง์ ๋ฐ ์ด ์ ํฉ์ ์ง์ ์ ์ํด ํ์ฑ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์น๋ฐํ๊ฐ ํํด์ง๋ค. ์ด๋ ๊ฒ ํ์ฌ, ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ด ํ์ฑ๋๋ค. |
ใ63ใ ์ข
๋์ ์๊ฒฐ์ ์ํด ํ์ฑ๋ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ๋ก ๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์, ๊ฒฐ์ ์ด ์ด์ ์ํด ์
์ ์ฑ์ฅ์ ์๋ฐํ๊ณ , ํนํ, ์๊ฒฐ ๋ณด์กฐ์ ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ ๊ฒฝ์ฐ์๋, ์
๊ณ์ธต์ผ๋ก์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์์ฑ๋๋ค. |
ใ67ใ ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์์๋, ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ํ์๋ก๋ถํฐ ์ฌ๊ฒฐํฉ๊น์ง๊ฐ ์๊ฐ์ ์ผ๋ก ํํด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ๊ฒฐํฉ ์์ ๋ฏธ์ธ ๋จํธ ์
์๋ค์ ํ๋ฉด ๋ถ๊ทผ์์ ์์์ ํ์ฐ์ด ๊ฑฐ์ ์ผ์ด๋์ง ์๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ฒฐ์ ์๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์์ ๋ฐฐ์ด์ ํํธ๋ฌ์ง์ด ์๊ณ , ์ฉํด์ธต์ธ ์
๊ณ์ธต(์ ๋ฆฌ์ธต)์ ๊ฑฐ์ ํ์ฑ๋์ง ์๋๋ค. ๋น๋ก ์
๊ณ์ธต์ด ํ์ฑ๋์ด๋, ๊ทธ ์ธต์ ๋๊ป๋ 1ใ ์ดํ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๋ณตํฉ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๋ด์์ฑ๊ณผ ๊ฐ์ ํํ์ ํน์ฑ์ด ์ฐ์ํ ํน์ง์ ๋ํ๋ธ๋ค. |
ใ87ใ ๋ณธ ๋ฐ๋ช
์์๋, ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ๊ฐ์ง๋ ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ฒ์ด ์ค์ํ๋ฏ๋ก, ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ๋ถ์ฌํ๊ธฐ ์ํ ๋ฐ(mill), ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์ ์ฑ ๋ฐ(planetary mill)๊ณผ ๊ฐ์, ๊ณ ์ถฉ๊ฒฉ์ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ถ์ฌํ๋ ์๋จ์ธ ์ (์ )์ฒ๋ฆฌ ์ฅ์น๋ฅผ ๋ณ๋์ ๋ถ๋ถ์ผ๋ก์ ๋๋ ์ ์กฐ๋ฐฉ์น์ ์ผ๋ถ๋ก์ ์ ๊ณตํ๋ ๊ฒ์ด ๋ฐ๋์งํ๋ค. |
โต ์์ ๊ฐ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์ ๊ธฐ์ฌ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ โ์ฌ์ ์ ๋ด๋ถ๋ณํ์ด ๋ถ์ฌ๋ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ฅผ ์์ด๋ก์กธ์ ์ํ์ฌ ๊ธฐ์ฌ์ ์ถฉ๋์์ผ ๊ธฐํ์์ ์ง์ ํด์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณํ์ด ๊ฐํด์ง ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ์ ์๋ฉด(์ ์๋ฉด)๊ฐ ๋๋ ๊ธฐ์ฌ์ ์ ์๋ฉด(์ ์๋ฉด)๊ฐ์ ์ ํฉํจ์ผ๋ก์จ ๋ด๋ถ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ์น๋ฐํ๋ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก ํ์ฑ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒโ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ด๋ ์๋์ง ์ผ๋ถ๊ฐ ์ด์๋์ง๋ก ๋ณํ๋์ด ์ ํฉ๋๋ ์๊ฒฐ์๋ฆฌ๋ฅผ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ ํ๊ณ ์๊ณ , ์์ธ๋ฌ ์ฌ์ ์ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ณํ์ ๊ฐํ๋ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ ํน์์ด ์๋ค.
โถ ๊ทธ๋ฐ๋ฐ, ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ์ด๋์์๋ โ๊ฒฐ์ ๊ณผ ๊ฒฐ์ ์ฌ์ด์ ์
๊ณ์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋คโ๋ ์ทจ์ง์ ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์์ ๋ฟ ์๋๋ผ, ๊ฐ ์ 4ํธ์ฆ์ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ โ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(GDM)์์ ๋๋ต 0.1ใ์ ์ง๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง๋ ์ธ๋ผ๋ฏน ์ฌ๋ฃ์ ๊ฐ๋ณ ์
์๋ค์ ๋ถ์ฐ์ํจ ์์ด๋ก์กธ ํ๋ฆ์ ํํ๋ก ์บ๋ฆฌ์ด ๊ฐ์ค์ ํผํฉ๋๊ณ ์ด๋ ๋ฏธ์ธ-์ค๋ฆฌํผ์ค ๋
ธ์ฆ์ ํตํด ๋ถ์ฌ๋์ด ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
๋๋ค. ๊ธฐํ๊ณผ ์ด๋ฏธ์ธ์
์(UFP)๋ค์ ์ถฉ๋์ ์ํ์ฌ ์ด๋ ์๋์ง์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์ด ์๋์ง๋ก ์ ํ๋๊ณ , ์ด๋ ๊ธฐํ๊ณผ UFP ์ฌ์ด ๋ฐ UFP ์ฌ์ด์ ๊ฒฐํฉ์ ์ฆ๋์ํจ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ค์ ๋ฉ์นด๋์ฆ์ ์์ง ๊ท๋ช
๋์ง ์์๋ค. โฆ ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์ ๋ชฉ์ ์ ์ด ๊ธฐ์ ์ ์ฝํ
๋ฉ์นด๋์ฆ์ ์ดํดํ๊ณ ์ฝํ
๋ ์ฝํ
๋ง์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ํน์ฑ์ ํฅ์์ํค๊ธฐ ์ํ์ฌ TEM ๋ฐ EDX๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ GDM์ ์ํ์ฌ ์ฝํ
๋ ์ฝํ
๋ง์ ๋ฏธ์ธ ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ค.โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ ์ฌ์ค์ด ์ธ์ ๋๋ค. ์ด์ ์ํ๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(GDM)์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ข
๋๊ธฐ์ ๋ก ์๊ฐํ๊ณ ์๋ ์๊ฒฐ์๋ฆฌ์ ์ํ์ฌ ์
์๋ค์ด ๊ฒฐํฉํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธ์ํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์๊ณ , ๋ํ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ โ10ใ ์ด์์ ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง PZT ํ๋ง(๋๊บผ์ด ํ๋ฆ)์ ์ฌ๋ฃ์ ์ฆ๋ฐ์ด ์๋ GDM์ ์ผ ์ข
๋ฅ์ธ ์์ด๋ก์กธ ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(ADM)์ ์ํ์ฌ Si ๋ฐ Pt/Ti/SiOโ/Si ๊ธฐํ ์์ ์ฝํ
๋์๋ค. โฆ ์ต์ด PZT ๋ถ๋ง์ 0.3ใ์ ํ๊ท ์
์ ์ง๊ฒฝ์ ๊ฐ์ง ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ(perovskite) ์ฃผ11) ๊ตฌ์กฐ์ด๋ฉฐ ์ฌ์นด์ดํํ ์ฃผ์ํ์ฌ์ ์ํ์ฌ ์ ์กฐ๋ ์๋ฃ ๋ถ๋ง(PZT-LQ)๋ก์ ์์
์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋ ์ ์๋ค. PZT ๋ถ๋ง์ ํผ์์กฐ ์ฌ๋ฃ์ ์ ์ฌํ [TAGIMG04]์ ์กฐ์ฑ์ ๊ฒฝ๊ณ ์ฑ๋ถ์ ๊ฐ์ก๋ค. ์ฝํ
๋ ์ฝํ
๋ง์ ํน์ฑ๊ณผ ๋น๊ตํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์๊ฒฐ์ฒด(Bulk) ์ํ์ 1100โ ๋ฐ 1250โ์ ์ข
๋ ์๊ฒฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํ ๋์ผํ ์ต์ด ๋ถ๋ง๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์๋ค.โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ ๋ฟ, ์ฌ์ ์ PZT ๋ถ๋ง์ ๋ณํ์ ๊ฐํ ํ์๊ฐ ์๋์ง ์ฌ๋ถ์ ๋ํ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ ํ ์ฐพ์๋ณผ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ด ์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ฌ์์ ์ฑํํ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋จ์ ํ ์ ์๋ค.
๋ฐ๋ผ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3 ์ฆ, โ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋ ๊ฒโ๊ณผ ๋์ผํ ๊ตฌ์ฑ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค.
โท ์ด์ ๋ํ์ฌ ์๊ณ ๋, ๊ฐ ์ 13, 18, 19, 20ํธ์ฆ์ ๊ฐ์๋ SAD ํจํด์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋ 3(a)์ ๋ํ๋ SAD ํจํด๋ง์ ๋ณด์๋ ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ๋น์ ์ง์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ ์ ์ ์๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋ 7์ ์ ์๋ EDX ๋ถ์์ผ๋ก๋ถํฐ๋ ์
๊ณ์ธต์ ๋น๊ฒฐ์ ์ง์ธ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
์ดํผ๊ฑด๋, ๋ค์์ ๋ณด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด SAD ํจํด์ ๊ทธ ์์ฑ์ ์ธก์ ๋์์์ญ์ ์กด์ฌํ๋ ๋จ๊ฒฐ์ , ๋ค๊ฒฐ์ ๋ฐ ๋น์ ์ง์ ์กด๋ถ๋ฅผ ํ์ธํ๋ ์ ๋๋ง ๊ฐ๋ฅํ ๋ฟ ๊ฐ๋ณ ๋๋
ธ๊ตฌ์กฐ๋ก๋ถํฐ์ ํ์ ์ ๋ณด๋ฅผ ๋ถ๋ฆฌํ์ฌ ํ์ํ๊ธฐ์๋ ๋ถ์ ํฉํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ค๋ น ๊ฐ ์ 13, 18, 19, 20ํธ์ฆ์ ๊ฐ์๋ SAD ํจํด์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ํ ์์ญ ๋ด์ ๋น์ ์ง์ด ์กด์ฌํ๋ ์ ์ ํ์ธํ ์ ์๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋, ์ด๋ ์ ํ ์์ญ ๋ด์ ๋น์ ์ง์ธ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์๋ฏธํ ๋ฟ, ๊ทธ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ๊ตญํํ์ฌ ์กด์ฌํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋จ์ ํ ์๋ ์๋ค. ๋ํ, SAD์ ์ฃผ12) S/N์ด ๋งค์ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ ํ ์์ญ์ ๋นํ์ฌ ๋น์ ์ง์ ๋ถํผ๋ถ์จ์ด ๋งค์ฐ ์์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ๊ทธ ํ์ ์ ํธ๊ฐ ๋ฌปํ ๋ฒ๋ฆด ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๊ณ , ๊ทธ๋ก ์ธํด SAD ํจํด์ ๋น์ ์ง ํ์ ์ ๋ณด๊ฐ ๋ํ๋์ง ์๋๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ๊ทธ๋ฌํ ์ฌ์ ๋ง์ผ๋ก ์ ํ ์์ญ ๋ด์ ๋น์ ์ง์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๊ณ ๋จ์ ํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ๊ฐ ์ 13, 18, 19, 20ํธ์ฆ์ ๊ฐ์๋ SAD ํจํด์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ๋น์ ์ง์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์์์ ์ ์ ์๋ค๋ ์๊ณ ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ โ๋ 6๊ณผ 7์ ํํ์กฐ์ฑ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ์กฐ์ฌํ๊ธฐ ์ํ์ฌ ์ฌ์ฉ๋์๋ ์ฃผ13) EDX ๋ถ์๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋์ํ๋ค. โฆ ๋ค๋ฅธ ์ง์ ๋ค์์ ์
์ ๊ฒฝ๊ณ์ ๊ฒฐ์ ์
์์์์ ์ด์ฒ๋ฆฌ๋์ง ์์ ์ฝํ
๋ง๊ณผ ์ด์ฒ๋ฆฌ๋ ์ฝํ
๋ง์ ์กฐ์ฑ๋น์จ๋, ๋ 7์์ ๋ณด์ฌ์ง๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์๊ฒฐ์ฒด ์ํ์์์ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์๋ค.โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋๋ฐ, ์ฌ๊ธฐ์ EDX๋ ์ด์ฒ๋ฆฌ ์ ํ์ ์ธก์ ๋์์ ์กด์ฌํ๋ ์์ ์ฑ๋ถ์ ์ข
๋ฅ ๋๋ ๋น์จ์ ๋ถ์ํ๊ธฐ ์ํ ์ฉ๋๋ก ์ฌ์ฉ๋ ๊ฒ์ด์ง ์ธก์ ๋ ํน์ ์ฑ๋ถ์ ์ข
๋ฅ ๋ฐ ๋น์จ๊ณผ ๊ฒฐ์ ์ง์ธ์ง ๋น๊ฒฐ์ ์ง์ธ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์ธก์ ํ๊ธฐ ์ํ ๊ฒ์ด ์๋๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ธฐ์ฌ๋ EDX๋ก๋ถํฐ ์
๊ณ์ธต์ ์กด์ฌํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ ์กด์ฌ ์ ๋ฌด๋ฅผ ํ์ธํ ์๋ ์๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก, ์ด์ ๋ค๋ฅธ ์ ์ ์ ์ ์๊ณ ์ ์ ์ฃผ์ฅ๋ ์ด์ ์๋ค[์๊ณ ๋ ๊ฐ ์ 43, 47ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ๋ก๋ถํฐ ๋ง ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์์์กฐ์ฑ๋น์ ๋ํ EDX๋ฅผ ํตํ์ฌ ๋น์ ์ง์ธต ์ ๋ฌด๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋, ๊ฐ ์ 43ํธ์ฆ(๊ฐ์ ์)์ ๊ธฐ์ฌ๋ง์ผ๋ก๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฐ์ ๋ด๋ถ์ ๊ณ๋ฉด์ ์กฐ์ฑ๋น์จ์ด ๋์ผํ ๊ฒฝ์ฐ ๊ณ๋ฉด์ ๋น์ ์ง์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํ๊ธฐ์ ๋ถ์กฑํ๊ณ , ๊ฐ ์ 47ํธ์ฆ(๋
ผ๋ฌธ)์ ์ ๋ง ์กฐ๊ฑด(pH)์ ๋ฌ๋ฆฌ ํจ์ผ๋ก์จ ์ธ(P)์ ํจ๋์ด ๋ฎ์์ง ๊ฒฝ์ฐ ๊ฒฐ์ ์ง์ด, ์ธ(P)์ ํจ๋์ด ๋์์ง ๊ฒฝ์ฐ ๋น์ ์ง์ด ์์ฑ๋์๋ค๋ ๋ด์ฉ์ผ๋ก, ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ง์ผ๋ก๋ ๋์ผํ ๋ง ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๋ด์์ ๊ฒฐ์ ๋ด๋ถ์ ๊ณ๋ฉด์ ์กฐ์ฑ๋น์จ์ ๋ฐ๋ผ ๊ณ๋ฉด์ด ๋น์ ์ง์ธ์ง ๊ฒฐ์ ์ง์ธ์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ์ ์ ์๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํ๊ธฐ์ ๋ถ์กฑํ๋ฏ๋ก, ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ค๋ง์ผ๋ก๋ EDX๋ก๋ถํฐ ์
๊ณ์ธต์ ์กด์ฌํ๋ ์ ๋ฆฌ์ธต์ ์กด์ฌ ์ ๋ฌด๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ์ ๋ถ์กฑํ๋ค.]
โธ ๋ํ ์๊ณ ๋, ๊ฐ ์ 12, 13, 17 ๋ด์ง 20, 22ํธ์ฆ ๋ฑ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฒฐ์ ์ ๊ฐ ์
๊ณ์ ๋น์ ์ง์ธต์ธ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ ์ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
์ดํผ๊ฑด๋, ๊ฐ 12ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ๋ฉด, ๊ฐ ์ 12ํธ์ฆ์ 2002๋
๊ฐํ๋ Materia Japan ์ 41๊ถ ์ 9ํธ์ ๊ฒ์ฌ๋ โ๋ฏธ๋ฆฝ์, ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ถฉ๋ ๊ณ ํ ํ์์ ์ด์ฉํ ์ธ๋ผ๋ฏน ๋ฐ๋ง ํ์ฑ ๊ธฐ์ -์์ด๋ก์กธ ๋ํฌ์ง์
๋ฒ์ ๋ฐ๋ฅด๋ ์ ์จยท๊ณ ์ ์ฝํ
-โ์ด๋ผ๋ ํ์ ์ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก, ์ฌ๊ธฐ์๋ โ๋ 6(a),(b)๋ Si ๊ธฐํ์์ ์ฑ๋ง๋ PZTํ๋ง์ TEM ์์ด๊ณ , HRTEM ์์ด๋ ์ ์์ ํ์ ์์ผ๋ก๋ถํฐ๋ ๊ฒฐ์ ์๊ฐ ์
์๊ฐ์ ์๋ชจํฌ์ค์ธต(์ฃผ14) ๋น์ ์ง์ธต)์ด๋ ์์ดํ ๋ชจ์์ ๊ฑฐ์ ๋ณผ ์ ์์๋คโ๋ผ๋ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์๊ณ , ์ ๋
ผ๋ฌธ์ โ๋ 6(a)โ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋์๋ โ๋ 3(a)โ์ ๋์ผํ ์ฃผ15) ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์๊ณ ๊ฐ ์ ์ถํ ์ฆ๊ฑฐ๋ค ์ค ๊ฐ ์ 12ํธ์ฆ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ์ดํ์ ๊ณต์ง๋ ๋ฌธํ์ธ ์ฌ์ค์ ๋น์ฌ์ ์ฌ์ด์ ๋คํผ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ ์ฆ๊ฑฐ์ ์ํ์ฌ ๋น๋ก์ ์๋ ค์ง ์ฌ์ค์ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ธ์ํ ์ ์๋ ์ฌํญ์ ํด๋นํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ก์จ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ์ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ์์์ ์ถ๊ฐํ๊ฑฐ๋ ๋ณ๊ฒฝํ ์๋ ์๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ํํธ, ์ ์ 2, 3, 6ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ๋ฉด, SAD๋ ์ ํ์์ญ ์ ์ํ์ ๋ฒ์ผ๋ก ์ง๊ฒฝ์ด 100ใ๋ถํฐ ์ ใ์ ์ด๋ฅด๋ ํํ ์ ์๋น์ ์๋ฃ์ ์กฐ์ฌํ์ฌ ํด๋น ์ ์ ๋น์ด ์กฐ์ฌ๋ ์ ํ ์์ญ์ ์กด์ฌํ๋ ์กฐ์ง์ ์ํด ํ์ ๋ ์ ์๋น์ ํ์ ์์ ๊ด์ธกํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ ์ฌ์ค, ๊ทธ๋ฆฌํ์ฌ SAD๋ ๊ฐ๋ณ ๋๋
ธ๊ตฌ์กฐ๋ก๋ถํฐ ํ์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ป๊ธฐ์ ๋ถ์ ํฉํ๊ณ , ์ค๋ น ๊ฐ๋ณ ๋๋
ธ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ์ ํํ์ฌ SAD ํจํด์ ํ์ฑํ๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ๊ฐ๋ณ ๋๋
ธ๊ตฌ์กฐ๋ก๋ถํฐ์ ํ์ ์ ๋ณด๋ S/N์ด ๋งค์ฐ ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ SAD๋ฅผ ํตํด ๊ฐ๋ณ ๋๋
ธ๊ตฌ์กฐ์ ์กด์ฌ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ์ฌ์ค, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋ 3(a)๋ ์ง๊ฒฝ 1.8ใ(=1,800ใ)์ ์ ํ ์์ญ์ SAD๋ก ์ธก์ ํ ์ฌ์ง์ธ๋ฐ, ๊ทธ ์ ํ ์์ญ ๋ด์๋ 40ใ ๋ฏธ๋ง์ ๊ฒฐ์ ๋ค๊ณผ 100~300ใ์ ๊ฒฐ์ ๋ค์ด ํฌํจ๋์ด ์๊ณ , ๊ทธ๋ค ์ฌ์ด์ ๊ณ๋ฉด๋ ํฌํจ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ ๋ 3(a)๋ 1,800ใ์ ์ ํ ์์ญ ๋ด์ ์กด์ฌํ๋ ์๋ง์ ๊ฒฐ์ ์ ์ํ ํ์ ์๊ณผ ๊ทธ๋ค ์ฌ์ด์ ๊ณ๋ฉด์ ์ํ ํ์ ์์ด ๋ชจ๋ ๋ํ๋ ์๋ ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํ ์ ์๋๋ฐ, ์ด์ ์ํ๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋ 3(a)๋ 1,800ใ์ ์ ํ ์์ญ ๋ด์ ์๋ ๋ค์์ ๊ฒฐ์ ๋๋ ๊ณ๋ฉด์ ์ํ ํ์ ์ ํธ๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์์ด ๊ทธ ์ค์์ ๊ฒฐ์ ์์ ์ํ ํ์ ์ ํธ๋ง์ ์ ๊ฑฐํ๊ณ ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ์ํ ํ์ ์ ํธ๋ง์ ์ถ์ถํด ๋ผ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ๋๋ฉด์ ์ฌ์ง๋ง์ผ๋ก๋ ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ค[์ด์ ๋ํ์ฌ ์๊ณ ๋, ์ ์ 6ํธ์ฆ(์์ธ 2 ์ง์ ์)์ โSAD๋ โฆ ์ด ๊ธฐ๋ฒ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ โฆ ๋น์ ์ง ํ์ธ ๋ฑ์ด ๊ฐ๋ฅํฉ๋๋ค.โ, โSAD๋ ์ ํ์์ญ์ ํต๊ณผํ ์ ์๋ค์ ์ํ ๋ชจ๋ ํ์ ์ ํธ๊ฐ ํ์โ, โ์
์๋ค์ด ๋์ ์๋์ง๋ก ์ถฉ๋ํ๋ฉด์ ์ผ๋ถ ํ๋ฉด์ธต์๋ ์์ ๋๊ป์ ๋น์ ์ง์ธต์ด ์กด์ฌํ ์๋ ์๋คโ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ์ฆ๊ฑฐ์ ์ํ์ฌ SAD๋ฅผ ํตํด ๋น์ ์ง ์ ๋ฌด ํ์ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ด ์
์ฆ๋๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋, ์ ์ 6ํธ์ฆ์๋ ์ ๊ธฐ์ฌ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ โ์ ํ์์ญ์์ ๋ชฉํ ๋ฌผ์ง์ด ์ฐจ์งํ๋ ๋ถํผ๋ถ์จ์ด ์ ๋ค๋ฉด ๊ทธ๋ก๋ถํฐ ๋ฐ์ํ๋ ํ์ ์ ํธ์ ์๋ ์ ์ด์ง๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ธก์ ์ฅ๋น์ ์๋ฐ๋๋ ๊ธฐ๋ณธ์ ๋
ธ์ด์ฆ์ ๋ฌปํ SAD๋ฅผ ํตํด ๊ทธ ์กด์ฌ ์ ๋ฌด๋ฅผ ํ์ธํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋คโ, โTEM ์ด๋ฏธ์ง์ SAD๋ฅผ ํตํด์๋ ๊ฒฐ์ ๊ณผ ๊ฒฐ์ ์ฌ์ด์ ์
๊ณ ์์ญ์ ์์ ๋๊ป๋ฅผ ๊ฐ์ง ๋น์ ์ง์ธต์ ์กด์ฌ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ๋จํ๋ ๊ฒ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋คโ, โ๋น์ ์ง์ ์์ด ๋ง์ง ์์ ์์ญ์์ SAD๋ฅผ ์ป๊ฒ ๋๋ฉด ๋น์ ์ง์ ํน์ง์ ์ธ ๋ง์ ๋๋์ฑ ํ์ธํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋คโ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๊ธฐ๋ ํ๋ฏ๋ก, ์์ ๋ณธ ๊ธฐ์ฌ๋ง์ผ๋ก๋ SAD๋ฅผ ํตํด ๋น์ ์ง ์ ๋ฌด ํ์ธ์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค๋ ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํ๊ธฐ์ ๋ถ์กฑํ๋ค].
๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ๋์ง ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ์ธํ ์ ์์๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก, ์ค๋ น ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ์ดํ์ ๊ฐ ์ 12ํธ์ฆ์ ์ํ์ฌ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์์ ๊ฒฐ์ ๊ฐ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๋๋ค๋ ์ ์ด ์๋ ค์ก๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ์ด๋ฅผ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ์ธ์ํ ์ ์๋ ์ฌํญ์ ํด๋นํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ฏ๋ก ์๊ณ ์ ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
โน ์ด์๊ณผ ๊ฐ์ ์ฌ์ ๋ค์ ์ข
ํฉํ๋ฉด, ๊ฒฐ๊ตญ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํด ๋ผ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ๋ ์ด๋ ค์ฐ๋ฉฐ, ์๋์์ ๋ณด๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์๋ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ ๊ฐ์๋์ด ์์ง ์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ฒฐ๊ตญ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์ ๊ฒฐํฉํ๋๋ผ๋ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํด ๋ผ ์ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค.
๋) ์ฐจ์ด์ 2
โด ์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 4๋ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ ์ธต๋๋ ๋ง ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ต์ปค๋ถ๊ฐ ํ์ฑ๋์ด ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ผ๋ก ๋จน์ด ๋ค์ด๊ฐ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๊ณผ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ ํฉ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ์์ฉํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋ ๋ฐ๋ฉด, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ ์
์์ ์ถฉ๋์ ์ํด ๊ธฐํ์ธ Si ๊ฒฐ์ ์ ๊ท์น์ ๋ฐฐ์ด์ด ์ด๊ธ๋ ์์ญ์ธ ์ ์ธต๊ฒฐํจ์ด ํ์ฑ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ ๋ฟ์ด๋ฏ๋ก ๊ทธ๊ฒ์ด ์ ๊ตฌ์ฑ์์ 4์ ๋์ผํ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ์์ฉํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋จ์ ํ ์ ์๋ค.
โต ์ด์ ๋ํ์ฌ ์๊ณ ๋, ๊ฐ ์ 10, 11, 24ํธ์ฆ์ ์ํ์ฌ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์์์ธต์ ์ฝํ
์ด ์งํ๋๋ ๋์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ๊ณ๋ฉด์ ํ์ฑ๋ ์์ฒ ๋ก์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ต์ปค๋ถ์ ์ค์ง์ ์ผ๋ก ๋์ผํ๋ค๋ ๊ฒ์ ์ ์ ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
์ดํผ๊ฑด๋, ๊ฐ ์ 10, 11, 24ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ๋ฉด ์ฌ๊ธฐ์ ๊ฐ์๋ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ์ ์ต์ปค์ธต์ด ์กด์ฌํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ ์ฌ์ค, ํนํ ๊ฐ ์ 10ํธ์ฆ ๋ฐ ๊ฐ ์ 11ํธ์ฆ์๋ ์ต์ปค์ธต์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์๋์ด ์๋ ์์์ธต์ ๋ํ๋ด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ฐ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ ์ฌ์ค, ๋์ฑ์ด ๊ฐ ์ 10ํธ์ฆ์๋ โ์ค๋ฆฌ์นด ์ ๋ฆฌ ์์ ์ฆ์ฐฉ๋ ๋ง์ 20 ~ 50MPa ์ด์์ ๊ฐ๋ ฅํ ์ ์ฐฉ๋ ฅ์ ์ต์ปค์ธต์ ์ํด ์ค๋ช
๋ ์ ์๋คโ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ ์ฌ์ค์ ์ธ์ ํ ์ ์๋๋ฐ, ์ด์ ์ํ๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์์์ธต์ด ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๊ณผ ๊ธฐ์ฌ ํ๋ฉด์ ์ ํฉ ๊ฐ๋๋ฅผ ๋์ด๋ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ์์ฉํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค๋ ์ ์ ์ ์ ์๋ค.
๊ทธ๋ฐ๋ฐ ๊ฐ ์ 10, 11, 24ํธ์ฆ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ์ดํ์ ๊ณต์ง๋ ๋ฌธํ์ธ ์ฌ์ค์ ๋น์ฌ์ ์ฌ์ด์ ๋คํผ์ด ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ ์ฆ๊ฑฐ๋ค์ ์ํ์ฌ ๋น๋ก์ ์๋ ค์ง ์ฌ์ค์ ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ธ์ํ ์ ์๋ ์ฌํญ์ ํด๋นํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ๋ฐ๋ผ์ ์ด๋ก์จ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ์ ์ ์๋ ๊ธฐ์ ์์์ ์ถ๊ฐํ๊ฑฐ๋ ๋ณ๊ฒฝํ ์๋ ์๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ์์์ธต์ ์์ ๊ฐ์ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ์์ฉํจ๊ณผ๊ฐ ์๋์ง๋ฅผ ํ์ธํ ์๋ ์์๋ค๊ณ ํ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก, ์ค๋ น ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ์ดํ์ ๊ฐ ์ 10, 11, 24ํธ์ฆ์ ์ํ์ฌ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์์์ธต์ด ์์ ๊ฐ์ ๊ธฐ๋ฅ ๋ฐ ์์ฉํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋๋ค๋ ์ ์ด ์๋ ค์ก๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ์ด๋ฅผ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ์ธ์ํ ์ ์๋ ์ฌํญ์ ํด๋นํ๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๊ณ ์ ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
โถ ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฐ์ ์ผ ๋น์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 4๋ฅผ ๊ฐ์ํ๊ณ ์์๋ค๊ณ ํ ์ ์๊ณ , ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์์์ธต์ผ๋ก๋ถํฐ ๊ตฌ์ฑ์์ 4์ธ ์ต์ปค๋ถ๋ฅผ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๋์ถํด ๋ผ ์ ์์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ๋ ์ด๋ ต๋ค.
3) ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์ ๋ํ ๊ฒํ
๊ฐ) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์ ๋๋น
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ โ์ฌ์ ์ ๋ด๋ถ๋ณํ์ด ๋ถ์ฌ๋ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ฅผ ์์ด๋ก์กธ์ ์ํ์ฌ ๊ธฐ์ฌ์ ์ถฉ๋์์ผ ๊ธฐํ์์ ์ง์ ํด์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ, ๋ณํ์ด ๊ฐํด์ง ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ์ ์๋ฉด(์ ์๋ฉด)๊ฐ ๋๋ ๊ธฐ์ฌ์ ์ ์๋ฉด(์ ์๋ฉด)๊ฐ์ ์ ํฉํจ์ผ๋ก์จ ๋ด๋ถ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ์น๋ฐํ๋ ์ทจ์ฑ ์ฌ๋ฃ์ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ก ํ์ฑ๋๋ ๋ฐฉ๋ฒโ์ ์ด์ฉํ์ฌ ๊ฒฐ์ ๋ผ๋ฆฌ์ ๊ณ๋ฉด์ ์ ๋ฆฌ์ธต์ผ๋ก ๋ ์
๊ณ์ธต์ด ์กด์ฌํ์ง ์๊ฒ ํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ์ , ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ด๋ ์๋์ง ์ผ๋ถ๊ฐ ์ด์๋์ง๋ก ๋ณํ๋์ด ์ ํฉ๋๋ ์๊ฒฐ์๋ฆฌ๋ฅผ ์๋์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ ํ๊ณ ์๊ณ , ์ฌ์ ์ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ณํ์ ๊ฐํ๋ ๋จ๊ณ๋ฅผ ์ถ๊ฐํ๊ณ ์๋ค๋ ์ ์ ํน์์ด ์์์ ์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ๋ค.
์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋์ง ์ฌ๋ถ์ ๊ดํ์ฌ ์ดํผ๊ฑด๋, ๊ฐ ์ 5, 6, 7, 15, 31ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ์ฌ ์ธ์ ๋๋ ์๋ ํ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ์ ์ฌ์ค์ ์ํ๋ฉด, ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ข
๋ ๊ธฐ์ ๋ก ์๊ฐํ๊ณ ์๋ โ์ด๋์๋์ง๊ฐ ์ด์๋์ง๋ก ๋ณํ๋๋ ์๊ฒฐ์๋ฆฌ์ ์ํ์ฌ ์
์๋ค์ด ๊ฒฐํฉํ๋ ๋ฐฉ์โ์ ์ฑํํ๊ณ ์์ ๋ฟ ์๋๋ผ, ์ฌ์ ์ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ๋ณํ์ ๊ฐํ ํ์๊ฐ ์๋์ง ์ฌ๋ถ์ ๋ํ์ฌ๋ ์ ํ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ง ์์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ฌ์์ ์ฑํํ๊ณ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ฌ๊ธฐ์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ํ ์ ์๋ค.
๊ตฌ๋ถ |
์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ฌ์ ์ฒ๋ฆฌ ์ฌ๋ถ |
์๊ฒฐ์๋ฆฌ ๊ธฐ์ฌ ์ฌ๋ถ |
์ ํ๋ฐ๋ช
2 |
PZT๋ถ๋ง์ ๊ธฐ๊ณ์ ์ผ๋ก ๋ณผ ๋ฐ๋ง(3.2 PZT ํ๋ง์ ํน์ง) |
์๊ฒฐ์ ์๋์ง๋ณํ์ผ๋ก ๊ธฐ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ฉฐ, UFP์ ์ด๋์๋์ง๊ฐ ์ด์๋์ง๋ก ๋ฐ๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๊ฐ๋๋ฉฐ ~(4. ํ ๋ก ) |
์ ํ๋ฐ๋ช
3 |
PZT๋ถ๋ง์ ์์
์ ์ผ๋ก ์
์๊ฐ ๊ฐ๋ฅํ ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ๊ตฌ์กฐ์ฒด(3.5 ๋ง์คํฌ ์ ๋ง๋ฒ) |
์
์๋ ์๊ฒฐ์ ํํ๋ก ์ธ์ ํ๋ ์
์์ ๊ฒฐํฉ |
์๊ฒฐ์ ์ ๋ง ๊ณต์ ์ค ์ด๋์๋์ง๊ฐ ์ด์๋์ง๋ก ๋ณํ๋๋ฉด์ ๋ฐ์ํ์๋ค(3.6 ์ ๋ง๋ PZT ํน์ฑ ํ๊ฐ). |
์ ํ๋ฐ๋ช
4 |
๊ธฐ๊ณ์ ๋ถ์๋ฒ ๋๋ ํํ์ ๋ถ์๋ฒ์ ์ํด ์ ์(4. GD๋ฒ์ ์ํ ๊ธฐ๋ฅ์ฑ ์ธ๋ผ๋ฏน์ค์ ํ๋ง ์ฑํ) |
๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ถฉ๋์ ๋ฏธ์์์ญ์ผ๋ก์ ๊ทนํ ๋จ์๊ฐ์ ์ค๋จ์ด์ ์๋์ง ๋ฐฉ์ถ์ด ์์, ์ถฉ๋๊ณ๋ฉด์์ ์ฉ์ต ์ฆ๋ฐ ํ์ ๋ฐ์, ์ถฉ๊ฒฉ์ ์ํ ๋ฏธ๋ฆฝ์ ๋ด๋ถ์ ์จ๋์์น์ ์๋์ ๊ฐ์ด ์ฃผ์ด์ง๋ฉฐ (์ค๋ต) ๋ถ์ฒด์ ์์ฑํ์์ ์๊ฐํด๋ณด๋ฉด ์๋ฃ๋ถ๋ง ์ง๊ฒฝ์ด ์๋ธ๋ฏธํฌ๋ก ์ค๋๊น์ง ์์์ง๋ฉด ๊ทธ ํ๋ฉด์๋์ง์ ์ฆ๋์ ์ํ ์๊ฒฐ์จ๋๊ฐ ์ ํ, ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ์ถฉ๋ํ์์ ๊ธฐํ๊ณผ ์
์ ๊ฐ ๋๋ ์
์๋ค๋ผ๋ฆฌ์ ๊ฒฐํฉ์ ์ด์งํ๋ ์๋์ง์ ์์(2. ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์ ๋น์ ์ํ ๋ถ์ฐฉ ํด์ ํ์). |
์ ํ๋ฐ๋ช
5 |
์์
์ ์ผ๋ก ์ด์ฉ ๊ฐ๋ฅํ TiOโ์ ์๋ฃ ๋ถ๋ง NiZn ํ๋ผ์ดํธ์ ์๋ฃ ๋ถ๋ง์ ๊ณ ์๋ฐ์ ๋ฐฉ๋ฒ ๋ฐ ๋ณผ-๋ฐ๋ง ๊ณต์ ์ ์ํด ๋ง๋ จ(์คํ์กฐ๊ฑด ๋ฐ ๋งํ์ฑ). |
UFP์ ๊ธฐํ๊ณผ์ ์ถฉ๋์ ๊ทธ์ ์ด๋ ์๋์ง์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์ด ์๋์ง๋ก ๋ณํ์์ผ, ๊ธฐํ๊ณผ UFP ์ฌ์ด ๋ฐ UFP ์์ฒด๋ค ์ฌ์ด์ ๊ฒฐํฉ์ ์ด์ง(์๊ฐ) |
์ ํ๋ฐ๋ช
6 |
PZT ์๋ฃ ๋ถ๋ง์ด ํ์ด๋ธ๋ฆฌ๋๋ฐฉ๋ฒ์ ์ํด 800โ์์ 2์๊ฐ ๋์ ๋ณผ-๋ฐ๋ง ๊ณต์ ์ ์ํด ๋ง๋ จ(์คํ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ๊ณ ์ฐฐ) |
UFP๋ค์ด ๊ธฐํ ํ๋ฉด์ ์ถฉ๋ํ ์, ์
์์ ์ด๋ ์๋์ง์ ์ผ๋ถ๊ฐ ๊ธฐํ๊ณผ UFP๊ณผ์ ์ฌ์ด ๋ฐ UFP ์์ฒด ์ฌ์ด์์์ ์ ์ฐฉ์ ์ด์ง์ํจ๋ค(์๊ฐ) |
๋) ์๊ณ ์ ์ฃผ์ฅ์ ๋ํ ํ๋จ
โด ์๊ณ ๋, ์ ํ๋ฐ๋ช
2์ โ์ฃผ16) ํ์ด๋กํด๋ก๋ฅด(Pyrochlore)์ ๋น์ ์ง์(amorphous phase)์ ๊ด์ฐฐ๋์ง ์์๋คโ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ผ๋ฏ๋ก ์ฌ๊ธฐ์ ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
์ดํผ๊ฑด๋, ์ ํ๋ฐ๋ช
2์๋ โ์ด ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๊ฐ๊ฐ์ ์คํํธ๋ผ์ ํผํฌ ์์น๋ก๋ถํฐ ์ป์ด์ก๋ค. ํ์ด๋กํด๋ก๋ฅด(Pyrochlore)์ ๋น์ ์ง์(amorphous phase)์ ๊ด์ฐฐ๋์ง ์์๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฌ์ด์๋ ์ฝ๊ฐ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๊ณ , ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ ๊ตฌ์กฐ๋ ์ฆ์ฐฉ ์ ๊ณผ ํ์ ์ ์ง๋์๋ค(๊ฐ ์ 5ํธ์ฆ์ 3.3 X์ ํ์ ์ ์ํ PZT๋ง์ ๋ถ์).โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋๋ฐ, ์ด๋ก๋ถํฐ โ๊ฐ์ค ๋ํฌ์ง์
๋ฒ(gas deposition method)์ ์ ํธ์ฑํ์์คํ
(Jet Molding System)์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ ์กฐ๋ ํฐํ์ฐ์ง๋ฅด์ฝ์ฐ๋ฉ(Pb(Zr, Ti)Oโ, PZT) ํ๋ง์ ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ์ฆ์ฐฉ ์ , ํ๊ฐ ๋์ผํ์๋ค๋ ๊ฒโ์ ์ ์ ์์ง๋ง, ์ด๋ ์ฆ์ฐฉ ์ , ํ ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๋์ผํ๊ฒ ์ ์ง๋ ๊ฒ์ ๋ํ๋ผ ๋ฟ์ด์ด์ ์ด๋ฌํ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํด ๊ตฌ์ฑ์์ 3์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค๊ณ ๋ณผ ์๋ ์๋ค. ๋ํ, ์ ์ 6ํธ์ฆ์ ๊ธฐ์ฌ์ ์ํ๋ฉด ์ ใ ๋ด์ง ใ ์์ญ์ ์ธก์ ํ๋ TEM ๋๋ HRTEM ๋ณด๋ค ๋์ ์์ญ์ธ ์ ใ ร ์ ใ์ ์ธก์ ํ๋ X์ ์ฃผ17) ํ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํน์ฑ์ ๊ฒฐ์ ์ง์ ๋ํ ์ฑ๋ถ ๋ฐ ํจ๋ ๋ถ์์ ๊ฐ๋ฅํ๋, 1ใ ์ดํ์ธ ์
๊ณ์ธต์ ์ธก์ ํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๊ณ ์ ์ ์ฃผ์ฅ์ ์ด์ ์๋ค.
โต ์๊ณ ๋ ๋ํ, ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ๋ถ์ฌํ๋ ์ ์ฑ ๋ฐ(planetary mill)์ด ๋ณผ ๋ฐ(ball mill)์ ํ ์ข
๋ฅ์ด๋ฏ๋ก ์ด๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6๋ ์ฌ์ ์ ์๋ฃ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ๋ณํ์ ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์์ผ ํ๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
์ดํผ๊ฑด๋, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์์๋ ๋ฏธ๋ถ์๊ธฐ์ธ ๋ณผ ๋ฐ ๋์ ์ ์ฑ ๋ฐ์ ์ ํํ ์ด์ ์ ๊ทธ ์์ฉ์ ๋ํ์ฌ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋ ๋ฐ๋ฉด, ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์๋ ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ์ ํฐ ์ถฉ๊ฒฉ๋ ฅ์ ๋ถ์ฌํ๋ ์ ์ฑ ๋ฐ์ ์ฌ์ฉํ์ฌ ์ฌ์ ์ ๋ฏธ๋ฆฝ์ ๋ด๋ถ์ ๋ณํ์ ๋ถ์ฌํ์ฌ์ผ ํ๋ค๋ ์ทจ์ง์ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์ ํ ์์ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ์ ์๋ฉด๋ผ๋ฆฌ ์ ํฉํ์ฌ ๊ฒฐํฉํ๋ค๋ ๊ธฐ์ฌ ์ญ์ ์ฐพ์ ๋ณผ ์ ์๊ณ , ๋จ์ง ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ข
๋๊ธฐ์ ๋ก ์ ์ํ๊ณ ์๋ ์๊ฒฐ์ ์ํ ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๊ฒฐํฉ๋ง์ด ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ ๋ฟ์ด๋ค.
๋์ฑ์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
4์๋ โGD๋ฒ์ผ๋ก ์ ์๋ PZT๋ง์ ํน์ฑ์ ๋ฒํฌ์ฌ์ ๋นํ๋ฉด ๋จ์ด์ง๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ก๋ ๊ฒฐ์ ์ ์
๊ฒฝ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ๊ณผ ๋ถ๊ทน์ด ๋ถ์ถฉ๋ถํ๋ค๋ ๊ฒ, ๋ ์คํ์ ์ด์ฉํ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๊ฐ ๊ธฐ๊ณ์ ๋ถ์ํ์ ์ ๊ฑฐ์น ๊ฒ์ผ๋ก์, ์๋ ๋ด๋ถ์ ํฐ ๋ถ๊ท ์ผํ ๋คํ๋ฆผ์ด ์๋ค๋ ๊ฒ์ ๋ค ์ ์๋ค(๊ฐ ์ 7ํธ์ฆ์ 4. GD๋ฒ์ ์ํ ๊ธฐ๋ฅ์ฑ ์ธ๋ผ๋ฏน์ค์ ํ๋งํ์ฑ).โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
5์๋ โPZT ๋ง์ ์ ๊ธฐ์ ํน์ฑ๋ค์ด ๋งค์ฐ ๋ถ๋ํ๋ค. ๊ทธ ์ด์ ๋ ์๋ง๋ ๋ง์ ์์ ๊ฒฐ์ ํฌ๊ธฐ ๋ฐ ์ฆ์ฐฉ ๋์์ ๊ทธ๋ค์ ๋ณํ์ผ๋ก ์ธํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ฌ์ง๋ค(๊ฐ ์ 15ํธ์ฆ์ ์์ฝ)โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ ํ๋ฐ๋ช
6์๋ โ์๋ฅ ๋ถ๊ทน์ ๋ฒํฌ ์ฌ๋ฃ์ ๋นํด ์ฝ๊ฐ ๋ฎ์์ผ๋ฉฐ, ํญ์ ๊ธฐ์ฅ์ ๋ฒํฌ์ฌ๋ฃ๋ณด๋ค ํน๋ณํ ์ปธ๋ค. ์ด๊ฒ์ ์ฌ๋ฌ ๊ฐ์ง ์ด์ ๋ค์ด XRD ๋ฐ SEM ๊ด์ฐฐ๋ก๋ถํฐ ์ถ๋ก ๋์๋๋ฐ, ์์ปจ๋ ์ด๋ ์์ ๊ฒฐ์ ํฌ๊ธฐ ํน์ ์ด๋ค์ ๋ถ๊ท ์ผํ ๋คํ๋ฆผ(distortion) ๋๋ฌธ์ด๋ค(๊ฐ ์ 31ํธ์ฆ ์ฆ์ฐฉ๋ ๋ง์ ๋ด๋ถ์๋ ฅ)โ๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋๋ฐ, ์ด์ ์ํ๋ฉด ์ ํ๋ฐ๋ช
4 ๋ด์ง 6์๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ฌ์ ์ ๊ธฐ๊ณ์ ๋ถ์๊ณต์ ์ ๊ฑฐ์น ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๋ ๋ทธ๊ท ์ผํ ๋คํ๋ฆผ์ด ์์ด ์ ๋ง๋ ํน์ฑ์ ๋ถ๋ฆฌํ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๊ณ ๋ณด๋ ํํธ, ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ๋ถ์ฌํ๋ ๊ฒ์ ๋ํ์ฌ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ด์ฉ์ด ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์์ ์ ์ ์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์๊ณ ์ ์ ์ฃผ์ฅ๋ ์ด์ ์๋ค[์๊ณ ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
4 ๋ด์ง 6์ ์ฌ์ ์ ์๋ฃ ๋ฏธ๋ฆฝ์์ ๋ด๋ถ ๋ณํ์ ๊ฐํ๋ ๊ธฐ์ ์ฌ์์ด ๊ฐ์๋์ด ์๊ณ ์ด์ ๋ํ ๋ถ์ ์ ์ธ ๋ด์ฉ์ด ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์์ง ์๋ค๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋, ์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
4 ๋ด์ง 6์ ๊ธฐ์ฌ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด ๊ฒฐ์ ์ ๋ณํ์ผ๋ก ์ธํ์ฌ ๋ง์ ํน์ฑ ์ ํ๊ฐ ์ ๋ฐ๋๋ค๊ณ ์ธ์ํ๊ณ ์์์ ์ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด๋ ๊ฒฐ์ ์ ๋ณํ์ ํํผํ๊ณ ์ ํ๋ ค๋ ๋ถ์ ์ ๊ฐ์๋ผ๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ค].
4) ์ ๋ฆฌ
์ด์๊ณผ ๊ฐ์ ์ ๋ฐ ์ฌ์ ์ ์ข
ํฉํ์ฌ ๋ณด๋ฉด, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๊ณผ ๋์ผํ์ง ์์ผ๋ฏ๋ก ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ํ์ฌ ์ ๊ท์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋ํ๊ณ , ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ฐจ์ด์ ๋ค์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ก๋ถํฐ ๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๊ณผ ์ ํ๋ฐ๋ช
2 ๋ด์ง 6์ ๊ฒฐํฉ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ฉ์ดํ๊ฒ ๊ทน๋ณตํด ๋ผ ์ ์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ค์ฐ๋ฏ๋ก ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์ ์ํ์ฌ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋ํ๋ค.
๋. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ด์ง ์ 4ํญ ๋ฐ ์ 6ํญ ๋ด์ง ์ 10ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ๊ท์ฑ ๋ฐ ์ง๋ณด์ฑ ์ ๋ฌด
์ด์์์ ์ดํ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 1ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ๊ท์ฑ ๋ฐ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด๋ฅผ ์ธ์ฉํ๋ฉด์ ๊ฑฐ๊ธฐ์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ถ๊ฐ ๋๋ ํ์ ํ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ด์ง ์ 4ํญ ๋ฐ ์ 6ํญ ๋ด์ง ์ 10ํญ ๋ฐ๋ช
์ญ์ ๊ทธ ์ ๊ท์ฑ ๋ฐ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋๋ค.
5. ๊ฒฐ๋ก
๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์๋ ์๊ณ ์ฃผ์ฅ๊ณผ ๊ฐ์ ์๋ฒ ์ฌ์ ๊ฐ ์๋ค๊ณ ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๊ทธ ์ทจ์๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ์๊ณ ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฒญ๊ตฌ๋ ์ด์ ์์ด ์ด๋ฅผ ๋ชจ๋ ๊ธฐ๊ฐํ๊ธฐ๋ก ํ์ฌ ์ฃผ๋ฌธ๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๊ฒฐํ๋ค.
[๋ณ์ง ์๋ต]
ํ์ฌ ๋ฐํ์ค(์ฌํ์ฅ) ์งํ์ญ ๊น๋ณ๊ตญ ์ฃผ1) ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์(Ultra-fine Particles, UFP): ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์
์ ์ง๊ฒฝ์ด 0.1ใ ์ดํ์ ์
์๋ฅผ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋ถ๋ง ์ผ๊ธ์ฉ์ ๊ธ์ ๋ฏธ๋ฆฝ์๋ ์
์์ง๊ฒฝ์ด 1ใ ์ ๋์ด๋ค. ๊ธ์ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๋ ๋ฒํฌ์ ๊ธ์๊ณผ๋ ๋ฌ๋ฆฌ, ์ธ๋ฆฝํ ํ ์๋ก ์ ์ฒด์ ํ๋ฉด์ ์ด ์ฆ๊ฐํ์ฌ ๊ฑฐ์ ๋ชจ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์
์ 1๊ฐ 1๊ฐ๊ฐ ๋จ๊ฒฐ์ ์ผ๋ก ๊ตฌ์ฑ๋์ด ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ท ์งํ๋, ๊ฒฐ์ ์
๊ณ๋ ํฌํจํ์ง ์๋๋ค. ๊ธ์ ์ด๋ฏธ๋ฆฝ์๋ ์ต์ ์ด ๋ฎ์ ๋ฑ ๋ฒํฌ์ ๊ธ์๊ณผ๋ ์๋ก ๋ค๋ฅธ ๋ฌผ์ฑ์ ๋ํ๋ด๊ฒ ๋๋ค. ์ฉ๋๋ ์๊ธฐ๊ธฐ๋ก์ฌ๋ฃ, ํ๋ง(ํ๋ง) IC ๋์ ์ฑ์ฌ๋ฃ(RuOโ), ๋ก์ผ ๊ณ ์ฒด์ถ์ง์ฝ(Ni) ์ ์ธ์ ๊ฒ์ถ์ฌ๋ฃ(Au, Cr), ๋์ ์ฑ๊ณ ๋ฌด, ๊ณ ๋ฌด์์ ๋ฑ์ด๋ค. (์ถ์ฒ: http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=655100๏ผcid=42326๏ผcategoryId=42326)
์ฃผ2) ์์ด๋ก์กธ(aerosol): ๊ณ ์ฒด ๋๋ ์ก์ฒด์ ๋ฏธ๋ถ์(๋ฏธ๋ถ์)๊ฐ ๋ ๋์ ๋ค๋๊ณ ์๋ ๋๊ธฐ(๋๊ธฐ) (์ถ์ฒ: http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=2033925๏ผcid=50330๏ผcategoryId=50330)
์ฃผ3) ๊ฒฐ์ ์(crystallite, ๊ฒฐ์ ์): ๋ฏธ์ธํ ๋๋ ๊ทน ๋ฏธ์ธํ ํฌ๊ธฐ์ ๋งค์ฐ ์์ ๋จ๊ฒฐ์ ์ ๋งํ๋ค. ๋ณดํต์ ๊ฒฐ์ ๋ฌผ์ง์ ๊ฒฐ์ ์๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๋ค๊ฒฐ์ (๋ค๊ฒฐ์ ์/poly crystallite) ์งํฉ์ฒด๋ผ ํ ์ ์๋ค. (์ถ์ฒ: http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=397191๏ผcid=50313๏ผcategoryId=50313)
์ฃผ4) SAD๋ Selected Area Diffraction์ ์ฝ์๋ก์, SAED(Selected Area Electron Diffraction)๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ฉฐ, โ์ ํ์์ญ ์ ์ํ์ โ์ด๋ผ ํ๋ค.
์ฃผ5) PZT : ์ง๋ฅด์ฝ์ฐ์ผ PbZrOโ๊ณผ ํฐํ์ฐ์ผ PbTiOโ์ ๊ณ ์ฉ์ฒด์ ์ด์นญ. ํํ์์ ๋จธ๋ฆฌ๊ธ์๋ฅผ ๋ฐ์ PZT๋ผ ํ๋ค. ๊ณ ์ฉ์ฒด์ ์ค๊ฐ ์กฐ์ฑ ๋ถ๊ทผ์ ์๋ ์ ์ ์ด์ ์์ ์ ์ ์จ, ์์ ์์, ์ ๊ธฐ๊ธฐ๊ณ ๊ฒฐํฉ์์๊ฐ ๊ทน๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์๋ ฅ ์ธ๋ผ๋ฏน์ค์ ๋ํ๋ก์ ์์ ์ง์ ์, ์ก์ถ์์ดํฐ, ์ฃผํ์ ํํฐ ๋ฑ์ ์ฌ์ฉ๋๋ค. (์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=611317๏ผcid=50314๏ผcategoryId=50314)
์ฃผ6) MEMS(Micro Electro Mechanical Systems): ๋ฏธ์ธ์ ์๊ธฐ๊ณ์์คํ
, ๋ฏธ์ธ์ ์์ ์ด๊ธฐ์ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ถ๋ฆฌ์ฐ๋ ๊ฒ์ผ๋ก, ๋ฐ๋์ฒด ๊ณต์ ๊ธฐ์ ์ ๊ธฐ๋ฐ์ผ๋ก ์ฑ๋ฆฝ๋๋ ๋ง์ดํฌ๋ก (ใ)์ด๋ ใํฌ๊ธฐ์ ์ด์ํ ์ ๋ฐ๊ธฐ๊ณ ์ ์๊ธฐ์ ์ ๋งํ๋ค. (์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=68280๏ผcid=43667๏ผcategoryId=43667)
์ฃผ7) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ๋จ๊ณ์์๋ ์ ์ถ๋์ง ์์์ผ๋, ์ด ์ฌ๊ฑด ์์ก์ ์ด๋ฅด๋ฌ ์ฒ์์ผ๋ก ์ ์ถ๋ ์๋ฃ์ด๋ค.
์ฃผ8) ์ด์คํฉํธ๋น(aspect ratio): ๊ธธ๊ฒ ์ฑ์ฅํ ๊ฒฐ์ ๋ฆฝ์ ์ธ๋ก ๋ฐฉํฅ์ ๊ธธ์ด์ ๊ฐ๋ก ๋ฐฉํฅ์ ํญ์ ๋น๋ฅผ ๋งํ๋ค.(์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=737283๏ผcid=42325๏ผcategoryId=42325)
์ฃผ9) PZT : ์ง๋ฅด์ฝ์ฐ์ผ PbZrOโ๊ณผ ํฐํ์ฐ์ผ PbTiOโ์ ๊ณ ์ฉ์ฒด์ ์ด์นญ. ํํ์์ ๋จธ๋ฆฌ๊ธ์๋ฅผ ๋ฐ์ PZT๋ผ ํ๋ค. ๊ณ ์ฉ์ฒด์ ์ค๊ฐ ์กฐ์ฑ ๋ถ๊ทผ์ ์๋ ์ ์ ์ด์ ์์ ์ ์ ์จ, ์์ ์์, ์ ๊ธฐ๊ธฐ๊ณ ๊ฒฐํฉ์์๊ฐ ๊ทน๋๋ฅผ ๋ํ๋ธ๋ค. ์๋ ฅ ์ธ๋ผ๋ฏน์ค์ ๋ํ๋ก์ ์์ ์ง์ ์, ์ก์ถ์์ดํฐ, ์ฃผํ์ ํํฐ ๋ฑ์ ์ฌ์ฉ๋๋ค. (์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=611317๏ผcid=50314๏ผcategoryId=50314)
์ฃผ10) ์ ์ธต๊ฒฐํจ: ๊ฒฐ์ ์ ๊ท์น์ ์ธ ์์๊ฐ ๊นจ์ง ๊ตญ๋ถ์ ์ธ ์์ญ์ด ์๋ ๊ตฌ์กฐ๋ก, ์๋ฅผ ๋ค์ด ๋ฉด์ฌ์
๋ฐฉ๊ตฌ์กฐ์ ๊ฒฝ์ฐ, {111}์ ์ ์ธต์์๊ฐ ABC ABCABC... ์ธ๋ฐ, B์ ์์๋ฉด์ด ๋น ์ง...ABCACABC๋ก ๋ณํ๋ ๊ฒฐํจ์ ๋งํ๋ค. (์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=1588891๏ผcid=50313๏ผcategoryId=50313)
์ฃผ11) ํ๋ก๋ธ์ค์นด์ดํธ(perovskite): ๋ถ๋์ฒด, ๋ฐ๋์ฒด, ๋์ฒด์ ์ฑ์ง์ ๋ฌผ๋ก ์ด์ ๋ ํ์๊น์ง ๋ณด์ด๋ ํน๋ณํ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธ์ ์ฐํ๋ฌผ. (์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=1391375๏ผcid=50316๏ผcategoryId=50316)
์ฃผ12) signal to noise์ ์ค์๋ง๋ก ๋
ธ์ด์ฆ์ ๋ํ ์ ํธ์ ํฌ๊ธฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค.
์ฃผ13) EDX(Energy-dispersive X-ray spectroscopy): ์๋์ง ๋ถ์ฐํ X์ ๋ถ์๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ค. EDX(๋๋ EDS)๋ SEM(์ฃผ์ฌ์ ์ํ๋ฏธ๊ฒฝ) ์ฅ๋น์ ๋ถ๊ฐ์ ์ผ๋ก ๋ฌ๋ฆฐ ์ฅ๋น๋ก์ SEM์ ์ ์๋น์ผ๋ก ์ธํด ๋ฐ์๋๋ ์ํ์ ํน์ X์ ์ ์์งํ์ฌ ์ํ์ ์ฑ๋ถ์ ๋ถ์ํ๋ค. (์ถ์ฒ : http://blog.naver.com/00811022?Redirect=Log๏ผlogNo=220776718518)
์ฃผ14) ์ฌ๊ธฐ์ ๋น์ ์ง์ธต์ ๊ฒฐ์ ์ง์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก์, ์ด ์ฌ๊ฑด ํนํ๋ฐ๋ช
์ โ์ ๋ฆฌ์ธตโ์ ๋ฌ๋ฆฌ ํํํ ๊ฒ์ด๋ค.
์ฃผ15) ๊ฐ ์ 12ํธ์ฆ ๋
ผ๋ฌธ์ ๊ฐ์ฃผ 48์๋ J. Akedo and M. Lebedev:Jpn. J. Appl. Phys., 38(1999)5397-5401์ด๋ผ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋๋ฐ, ์ด๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1(๊ฐ ์ 4ํธ์ฆ)๊ณผ ๋์ผํ ๋ฌธํ์ด๋ค.
์ฃผ16) ํ์ด๋กํด๋ก๋ฅด[pyrochlore, Pyrochlor]: ๋ํธ๋ฅจ, ์นผ์, ๋์ค๋ธ, ํ๋ฃจ์ค๋ฅด์ ์ฐํ ๊ด๋ฌผ (์ถ์ฒ : http://terms.naver.com/entry.nhn?docId=2316530๏ผcid=42419๏ผcategoryId=42419)
์ฃผ17) XRD(X-ray Diffractometer): Braggโs law์ ์ํ์ฌ X์ ์ด ์ด๋ค ๊ฐ๋๋ก ๊ฒฐ์ ํ๋ฉด์ ์
์ฌ๋์ด ํ๋ฉด์ ๊ฒฐ์ ๋ด ์์์ธต์ ์ํด ์ฐ๋๋์ด ํ์ ์์ ์ป๊ฒ ๋๊ณ , X์ ํ์ ์์ผ๋ก๋ถํฐ ์ฌ๋ฃ์ ๊ฒฐ์ ๊ตฌ์กฐ ํ์ธ ๋ฐ ์ ์ฑ๋ถ์์ด ๊ฐ๋ฅํ๋ค (์ถ์ฒ : http://www.polymer.co.kr/04_equipment/equip_7.jsp?pageNใ=4๏ผsubNใ=7)
|
|
๋๊ธ 0๊ฐ
๋ก๊ทธ์ธ ํ์๋ฉด, ํ๋ก ๋๊ธ์ ๋ฑ๋กํ์ค ์ ์์ต๋๋ค.
๋ค์ด๋ฒ ๊ฒ์
๋ธ๋ก๊ทธ
์นดํ
๋ด์ค
์น์ฌ์ดํธ
|
|
[ ๋ฒ๊ด/๋๋ฒ๊ด ํ๊ทธ]
|