|
+
-
๋ถ๋งํฌ ์ ์ฅ
[ํ์ ] 1์ฌ์ฌ๊ฑด
์์ธํ์ ๋ฒ์ 2013.12.31 2013๊ตฌํฉ51244
ใ์ฌ๊ฑด๋ช
ใ
์ ์กฑ๊ธ์ฌ๋ฐ์ฅ์๋น๋ถ์ง๊ธ์ฒ๋ถ์ทจ์ ใ์ ๊ณ ใ
์๊ณ ์๊ณ 1
ํํ์ ํฝ์ฑ์ ์์ ๋ฆฌ ์ดํ์๋ต
์์ก๋๋ฆฌ์ธ ๋ณํธ์ฌ ๋ณํธ์ฌ1 ใํผ ๊ณ ใ
๊ทผ๋ก๋ณต์ง๊ณต๋จ ใ๋ณ๋ก ์ข
๊ฒฐใ
2013. 08. 21 ใํ๊ฒฐ์ ๊ณ ใ
2013. 10. 18
ใ์ฃผ๋ฌธใ
1. ํผ๊ณ ๊ฐ 2012. 11. 26. ์๊ณ ์ ๋ํ์ฌ ํ ์ ์กฑ๊ธ์ฌ ๋ฐ ์ฅ์๋น ๋ถ์ง๊ธ ์ฒ๋ถ์ ์ทจ์ํ๋ค.
2. ์์ก๋น์ฉ์ ํผ๊ณ ๊ฐ ๋ถ๋ดํ๋ค.
ใ์ฒญ๊ตฌ์ทจ์งใ
์ฃผ๋ฌธ๊ณผ ๊ฐ๋ค(์๊ณ ๋ ์์ฅ ์ฒญ๊ตฌ์ทจ์ง๋์ ์ฒ๋ถ์ผ์ 2012. 11. 27.๋ก ๊ธฐ์ฌํ์์ผ๋ ์ด๋ ์ค๊ธฐ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค).
ใ์ด์ ใ
1. ์ฒ๋ถ์ ๊ฒฝ์
๊ฐ. ๋ง ์์ธ1(1980. 1. 8. ์, ์ดํ '๋ง์ธ'์ด๋ผ ํ๋ค๋ 1999. 4. 26. โโโโ ์ฃผ์ํ์ฌ(์ดํ, 'โโโโ'๋ผ ํ๋ค)์ ์
์ฌํ์ฌ 2004. 2. 29. ํด์ฌํ ๋๊น์ง โโ์ฌ์
์ฅ 2๋ผ์ธ์์ ์์ฐ์ง ๊ทผ๋ก์(์คํผ๋ ์ดํฐ)๋ก ๊ทผ๋ฌดํ์๋ค.
๋. ๋ง์ธ์ 2008๋
4์๊ฒฝ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ผ๋ก ์ง๋จ๋ฐ๊ณ ์น๋ฃ ์ค 2009. 11. 24. ๋ง 29์ธ์ ๋์ด๋ก ์ฌ๋งํ์๋ค. ์ฌ๋ง์ง๋จ์๋ ๋ง์ธ์ ์ง์ ์ฌ์ธ์ ํจํ์ฆ์ผ๋ก, ์ ํ์ฌ์ธ์ ๋ฐฑํ๋ณ์ผ๋ก ํ์ ํ์๋ค.
๋ค. ๋ง์ธ์ ๋ฐฐ์ฐ์์ธ ์๊ณ ๋ ๋ง์ธ์ ์ฌ๋ง์ด ์
๋ฌด์ ์ฌํด์ ํด๋นํ๋ค๋ฉด์ 2010. 5. 14. ํผ๊ณ ์๊ฒ ์ ์กฑ๊ธ์ฌ ๋ฐ ์ฅ์๋น์ ์ง๊ธ์ ์ฒญ๊ตฌํ์๋ค.
๋ผ. ํผ๊ณ ๋ 2010. 6. 23. ์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ๋ฒ ์ํ๊ท์น ์ 22์กฐ, ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด๋ฒ ์ํ๊ท์น ์ 107์กฐ์2 ์ 1ํญ ์ 2ํธ์ ๋ฐ๋ผ ํ๊ตญ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด๊ณต๋จ์ ๋ง์ธ์ ๋ฐ๋ณ ์์ธ์ ๊ดํ ์ญํ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์๋ขฐํ์๋ค. ์ด์ ๋ฐ๋ผ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ด ์ค์ํ ์ญํ์กฐ์ฌ(์ดํ, '์ด ์ฌ๊ฑด ์ญํ์กฐ์ฌ'๋ผ ํ๋ค) ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ ์๋ ํ์ ๊ฐ๊ณ , ๊ทธ ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํด 20m. 12. 2. ๊ฐ์ต๋ ํ๊ตญ์ฐ์
์์ ๊ณต๋จ ์ญํ์กฐ์ฌํ๊ฐ์์ํ์์๋ ์์ 9๋ช
์ค 7๋ช
1)์ด ์
๋ฌด์ ์ฌํด๊ฐ ์๋๋ผ๋ ์ทจ์ง์ ๊ฒฌํด๋ฅผ, 1๋ช
2)์ด ํ๋จ์ ์ ๋ณดํ๋ ๊ฒฌํด๋ฅผ ๊ฐ ์ ์ํ์์ผ๋ฉฐ, 1๋ช
์ ์๊ฒฌ์ ์ ์ํ์ง ์์๋ค.
์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์ ์ญํ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ โ ํ์ฌ ๋ฐฑํ๋ณ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ง์
ํ๊ฒฝ์ ์ธ ์ํ์์ธ์ผ๋ก๋ ๋ฒค์ , ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ , ํฌ๋ฅผ๋ง๋ฐ์ด๋, 1,3-๋ถํ๋์, ์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋ ์ ๋๊ฐ ์ธ์ ๋๊ณ ์๋ค. โ ์ด์ ๊ฐ์ ํํ๋ฌผ์ง๋ค์ 2008๋
ํ์ฌ๋ก๋ถํฐ ์ ์ถ๋ฐ์ ์ ์ฒด ์์ฐ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉํ๋ ํํ๋ฌผ์ง์ ํฌํจ๋์ด ์์ง ์๊ณ , ๋ฐ๋์ฒด ์์ฐ๊ณต์ ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๋ฌผ์ง๋ ์๋๋ฉฐ, ํ์ฌ๊ฐ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์ค์ํ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ์๋ฃ๋ ๋ค๋ฅธ ๋ผ์ธ์ ํํ๋ถ์ง ๊ฐ์ง๊ธฐ(ACM) ๋ชจ๋ํฐ๋ง ์๋ฃ์์๋ ์์
์๋ค์ด ์ด๋ฌํ ํํ๋ฌผ์ง์ ๋
ธ์ถ๋์๋ค๋ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ๋ํ๋์ง ์๋๋ค. โ ๋ฐ๋์ฒด์๋ฌธ๋จ ๋
ธ์ถํ๊ฐํ์ ๋ณด๊ณ ์๋ โโโโ๊ฐ ์ฌ์ฉํ๋ ํฌํ ๋ ์ง์คํธ(๊ฐ๊ด์ก)์์ ๋ฒค์ ์ด 0.08-8.91ppm ๊ฒ์ถ๋์๋ค๊ณ ํ๋, ์ด๋ ๊ทน๋ฏธ๋์ผ๋ก ํด๋น ์๋ฃ๋ฅผ ์ทจ๊ธํ์๋ค๊ณ ํ์ฌ ๋ฒค์ ์ ๋
ธ์ถ ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ด๋ ต๊ณ , ๋ณธ ์ฐ๊ตฌ์์ด ์กฐ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฒค์ ์ด ๊ฒ์ถ๋๊ธฐ๋ ํ์์ผ๋ ์ด๋ ๋๊ธฐ์ ์ผ๋ฐํ๊ฒฝ๊ณผ ๊ฐ์ ์์ค์ด์๋ค. โ ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ ์ ๋ผ์ธ ๋ด์ ์ด์จ์ฃผ์
๊ธฐ์์ ๋ถ์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ํ ์ ์์ผ๋ ๋ฐฉ์ฌ์ ๋
ธ์ถ์์ค์ด ์ ๋ฐ์์ ์ผ์ผํฌ ๋งํผ ๋์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค. โ ํ์์์ ์ ์กฐ๊ณผ์ ์ด ์๋ ์ ์ง๋ณด์ ์์
์ด๋ ์ฌ๊ณ ๋ก ์ธํ์ฌ ๋จ์๊ฐ ๊ณ ๋๋ ํํ๋ฌผ์ง์ ๋
ธ์ถ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ์๋นํ ์์์ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๋, ๋ฐฑํ๋ณ๊ณผ ๊ด๋ จ์ฑ์ด ๋์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธ์ ๋๊ณ ์๋ ๋ฒค์ , ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋, 1,3-๋ถํ๋์์ ๋
ธ์ถ๋์๋ค๋ ๊ฐ๊ด์ ์ธ ์ฆ๊ฑฐ๋ ์๋ค. โ ๊ฒฐ๊ตญ. ๋ง์ธ์ด ๋ฐฑํ๋ณ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ํด์์ธ์ ๋์ ์์ค์ผ๋ก ๋
ธ์ถ๋์๋ค๋ ๊ทผ๊ฑฐ๋ ํ์ฌ๋ก์๋ ์์ผ๋, ์ด๋ฏธ ํ์๋ ๋ผ์ธ์์ ๊ทผ๋ฌดํ์๋ ์ , ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ์์๋ ๋ํ๋๊ธฐ ์ด๋ ค์ด ์ฌ๊ณ ๋ฑ์ผ๋ก ์ธํ ๋น์ ์์ ์ธ ํ๊ฒฝ์์ ๋
ธ์ถ ๊ฐ๋ฅ์ฑ, ๋ฐ๋์ฒด ๊ณต์ ์์ ์ฐ์ด๋ ์๋ง์ ํํ๋ถ์ง์ ๋ฐ์์ฑ์ด ์์ ํ ๋ฐํ์ง์ง ์์๋ค๋ ์ ๋ฑ์ ๋ถํ์ค์ฑ์ผ๋ก ์ธํด ์
๋ฌด๊ด๋ จ์ฑ์ ํ๋จํ ์ ์๋ค. |
๋ง. ํผ๊ณ ๋ 2011. 1. 17. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ญํ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ์ญํ์กฐ์ฌํ๊ฐ์์ํ์ ๋ค์ ์๊ฒฌ์ ๋ฐ๋ผ, ๋ง์ธ์ด ๋ฐฑํ๋ณ์ ์์ธ ์์ธ์ ๋
ธ์ถ๋ ์์ค์ด ์์ฐ๋
ธ์ถ ์์ค ์ ๋๋ก์ ์ง์
์ ๋
ธ์ถ์ด ์์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ค์ ๋ง์ธ์ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ๊ณผ ์
๋ฌด์์ ์๋น์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ฅผ ์ธ์ ํ ์ ์๋ค๋ ์ด์ ๋ก ์ ์กฑ๊ธ์ฌ ๋ฐ ์ฅ์๋น ๋ถ์ง๊ธ ์ฒ๋ถ์ ํ์๋ค.
๋ฐ. ์๊ณ ๋ 2012. 11. 21. ํผ๊ณ ์๊ฒ ์ ์กฑ๊ธ์ฌ ๋ฐ ์ฅ์๋น ์ง๊ธ์ ๋ค์ ์ฒญ๊ตฌํ์์ผ๋, ํผ๊ณ ๋ 2012. 11. 26. ์ 2011. 1. 17.์ ์ฒ๋ถ๊ณผ ๊ฐ์ ์ด์ ๋ก ๊ทธ ์ง๊ธ์ ๊ฑฐ๋ถํ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฒ๋ถ์ ํ์๋ค.
[์ธ์ ๊ทผ๊ฑฐ] ๋คํผ ์๋ ์ฌ์ค, ๊ฐ ์ 1ํธ์ฆ์ 1, 2, ๊ฐ ์ 18ํธ์ฆ, ์ ์ 1ํธ์ฆ์ 1, 2, ์ 2, 4~7ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ, ๋ณ๋ก ์ ์ฒด์ ์ทจ์ง
2. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฒ๋ถ์ ์ ๋ฒ ์ฌ๋ถ
๊ฐ. ์๊ณ ์ ์ฃผ์ฅ
๋ง์ธ์ โโโโ์ ๊ฐ์ฅ ๋
ธํํ ์์ค ์ค ํ๋์ธ โโ์ฌ์
์ฅ 2๋ผ์ธ์ ์๋ ์๊ฐ๊ณต์ ๋ฑ์์ ์ฃผ๋ก ๊ทผ๋ฌดํ๋ ๋์ โ ์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ๋์๊ฑฐ๋ ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์ ๋ฌป์ด ์จ ๋ฒค์ , ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋, ์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋, ํธ๋ฆฌํด๋ก๋ก์ํธ๋ (TrichloroethyIene, ์ดํ 'TCE'๋ผ ํ๋ค) ๋ฑ์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง์ ๋
ธ์ถ๋์๊ณ , โก ๊ฐ์ ๋ผ์ธ ๋ด ๋ค๋ฅธ ๊ณต์ ์์ ๋ฐ์ํ์ฌ ๊ฑด๋ฌผ ์ธ๋ถ๋ก ๋ฐฐ์ถ๋์ง ์๊ณ ๋ผ์ธ ๋ด๋ก ์ํ๋ ๋น์ํํฉ๋ฌผ ๋ฑ์ ์ ํด๋ฌผ์ง์๋ ๋
ธ์ถ๋์์ผ๋ฉฐ, โข ์ด์จ์ฃผ์
๊ณต์ ์ ์ค์น๋ ์ด์จ์ฃผ์
๊ธฐ์์ ๋ฐ์ํ๋ ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ ์ ์ํฅ๋ ์์ธ๋ฌ ๋ฐ์๊ณ , โฃ ๋์๊ฐ 3๊ต๋ ๊ทผ๋ฌด๋ฅผ ํ๋ฉด์ ์์๋ก ์์ฒด๋ฆฌ๋ฌ์ ๊นจ๋ ์ผ๊ฐ๊ทผ๋ฌด, ์ด๊ณผ๊ทผ๋ฌด ๋ฑ์ ํ์ฌ ์
๋ฌด์ ๊ณผ๋ก์ ์คํธ๋ ์ค๋ฅผ ๋ฐ์๋๋ฐ, ์ด์ ๊ฐ์ ์์
ํ๊ฒฝ ๋ฐ ๊ณผ๋ก๋ก ์ธํ์ฌ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ด ๋ฐ๋ณํ์๊ฑฐ๋ ์ ์ด๋ ๊ทธ ๋ฐ๋ณ์ด ์ด์ง๋์ด ๋ง์ธ์ ์ฌ๋ง์ ์ด๋ฅด๋ ์ผ๋ฏ๋ก ๋ง์ธ์ ์ฌ๋ง์ ์
๋ฌด์ ์ฌํด์ ํด๋นํ๋ค.
๋. ์ธ์ ์ฌ์ค
1) ๋ง์ธ์ ๊ฑด๊ฐ์ํ
๊ฐ) ๋ง์ธ์ด โโโโ์ ์ฌ์ง ์ค์ด๋ 2001๋
๊ฑด๊ฐ๊ฒ์ง์์ ๋ฐฑํ๊ตฌ 5,430, ์ ํ๊ตฌ 451, ํ์์ 12๋ง 4์ฒ, ํ์ํ 27๋ง 7์ฒ์ผ๋ก ์ ์ ํ์ ์ ๋ฐ์๊ณ , 2002๋
3์ ๊ฑด๊ฐ๊ฒ์ง์์ ํ์ก๊ฒ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐฑํ๊ตฌ 2,460, ์ ํ๊ตฌ 444๋ง, ํ์์ 12.7, ํ์ํ 14๋ง 5์ฒ์ผ๋ก ๋ฐฑํ๊ตฌ ์์น๊ฐ ๋ฎ์ 2๊ฐ์ ํ ์ฌ๊ฒํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐฑํ๊ตฌ 4,590์ผ๋ก ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ ์ ํ์ ์ ๋ฐ์์ผ๋ฉฐ, 2003๋
์ํํ ๊ฒ์ฌ์์๋ ๋ฐฑํ๊ตฌ 5,840, ์ ํ๊ตฌ 498๋ง, ํ์์ 13.9, ํ์ํ 23๋ง์ผ๋ก ์ ์ ํ์ ์ ๋ฐ์๋ค.
๋) ๋ง์ธ์ ๊ฐ์กฑ ์ค์ ํ์ก์งํ์ด๋ ์์งํ์ด ์๋ ์ฌ๋์ด ์๊ณ , ๋ถ๋ชจ ๋ชจ๋ ์์กดํด ์์ผ๋ฉฐ, โโโโ๊ฐ ์ฒซ ์ง์ฅ์ด๊ณ ํด์ฌ ํ์๋ ๋์
๊ด๋ จ ์
์ฒด์์ ์จ์์ ๋ฐฐ์ํ๋ ์์
์ 6๊ฐ์ ์ ๋ ํ ๊ฒ ์ธ์๋ ์ ์
์ฃผ๋ถ๋ก ์ง๋๋ค. ๋ง์ธ์ ์ , ๋ด๋ฐฐ๋ฅผ ํ์ง ์์๋ค.
๋ค) ๋ง์ธ์ โโโโ ๊ทผ๋ฌด ๋น์ ์์ฃผ ๋จธ๋ฆฌ๊ฐ ์ํ๊ณ ์ฒดํ์์ผ๋ฉฐ 3๊ต๋ ๊ทผ๋ฌด๋ฅผ ํ๋ค์ดํ๋ค๊ฐ ํด์ฌํ์๊ณ , 2004. 12. 26. ๊ฒฐํผํ์ฌ ์์ ํ์์ผ๋ 2005๋
2์ ๋ง๊ฒฝ ์์ฐ ์ ์ฐ์ ๊ฒช์๊ณ , 2006๋
๋ง๊ฒฝ ๋ค์ ์์ ํ์ฌ 2007๋
7์๊ฒฝ ์๋ค์ ์ถ์ฐํ์๋ค.
๋ผ) ๋ง์ธ์ 2008๋
4์ ์ด ํ๋ค๋ฆฌ์ ๋ฉ ์๊ตญ์ด ๋ํ๋ ๋ณ์์ ๋ฐฉ๋ฌธํ์๊ณ , 2008. 4. 15. โโโโ๋ณ์์์ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ผ๋ก ์ง๋จ๋ฐ๊ณ ํญ์์น๋ฃ๋ฅผ ๋ฐ์ 2009๋
6์๊ฒฝ ํธ์ ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ 2008๋
10์๊ฒฝ ์ฌ๋ฐํ์ฌ ๊ณจ์์ด์์ ์ํํ์๊ณ , 2009๋
7์๊ฒฝ ๋ค์ ์ฌ๋ฐํ์ฌ ๊ฐ์ ํด 10์๊ฒฝ ๋ ๋ฒ์งธ ๊ณจ์์ด์ต์ ๋ฐ์์ผ๋ 2009. 11. 24. ์ฌ๋งํ์๋ค.
2) โโโโ์ ๋ฐ๋์ฒด ์์ฐ ๊ณผ์ ๋ฐ โโ์ฌ์
์ฅ์ ํํฉ
๊ฐ) โโโโ์ ๋ฐ๋์ฒด ์ฌ์
์ฅ์ ํฌ๊ฒ โโ์ฌ์
์ฅ๊ณผ โโ์ฌ์
์ฅ์ผ๋ก ๋๋๋๋ฐ, โโ์ฌ์
์ฅ์์๋ ์จ์ดํผ3)์ ์ ์กฐ, ํ๋ก์ค๊ณ, ๊ฐ๊ณต ๊ณต์ ์ด, โโ์ฌ์
์ฅ์์๋ ์จ์ดํผ๋ฅผ ์นฉ์ผ๋ก ์ ๋จํ๋ ๊ณต์ ๋ฐ ์กฐ๋ฆฝ, ๊ฒ์ฌ ๊ณต์ ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค.
๋) ์ด ์ค ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต ๊ณต์ ์ โ ์จ์ดํผ ํ๋ฉด์ ์ค๋ฆฌ์ฝ ์ฐํ๋ง์ ํ์ฑํ๋ ํ์ฐ(Diffusion) ๊ณต์ , โก ์จ์ดํผ ํ๋ฉด์ ํ๋ก๋ฅผ ๋ง๋๋ ๊ดํํ์(Photolithography) ๊ณต์ 4), โข ์ฐํ๋ง๊ณผ ๊ดํ ๊ณผ์ ์์ ๋ง๋ค์ด์ง ๊ฐ๊ด๋ง์ ์ ๊ฑฐํ๋ ์๊ฐ(Etching) ๊ณต์ , โฃ ์จ์ดํผ ํ๋ฉด์ ์ ๋์ฑ ๋๋ ์ ์ฐ์ฑ ๋ง์ ํ์ฑํ๋ ์ฆ์ฐฉ(eposition) ๊ณต์ (ํํ์ ๊ธฐ์ ์ฆ์ฐฉ(Chemical Vapor Deposition: CVD)๊ณผ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ๊ธฐ์ ์ฆ์ฐฉ(Physical Vapor Deposition:CVD))์ผ๋ก ๋๋๋ค}, โค ๋ฐ๋์ฒด์ ์ ๋์ฑ์ ๋ถ์ฌํ๊ธฐ ์ํด '๋ํํธ'(Dopant)๋ผ๋ ๋ถ์๋ฌผ์ ์ฃผ์
ํ๋ ์ด์จ์ฃผ์
(Ion Implantation) ๊ณต์ , โฅ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต ๊ณผ์ ์์ ์์ฑ๋ ์จ์ดํผ ํ๋ฉด์ ์ฐํ๋ง ๋ฑ์ ํํ์ , ๋ฌผ๋ฆฌ์ ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ฐ๋งํ๋ ์ฐ๋ง(Chemical Mechanical Polishing) ๊ณต์ ๋ฑ 6๊ฐ์ ์ธ๋ถ ๊ณต์ ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ค.
๋ค) ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์๋ ์จ์ดํผ์ ๊ฐ๊ด ์ฑ์ง์ ๊ฐ์ง๋ ๊ฐ๊ด์ก(์ด๋ฅผ 'ํฌํ ๋ ์ง์คํธ'(Photoresist), ์ค์ฌ์ 'PR'์ด๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค)์ ๋ํฌํ ํ ํ๋กํจํด์ด ์๊ฒจ์ง ์ ๋ฆฌํ์ ์ฌ๋ ค๋๊ณ ๊ทธ ์์์ ์์ธ์ (UV) ๋ฑ์ ๋น์ ํต๊ณผ์ํค๋๋ฐ, ์ด๋ ๋น์ ๋ฐ์ ๋ถ๋ถ์ ๊ฐ๊ด์ก์ ์ฉํด๋๊ฑฐ๋ ์ ๊ฑฐ๋๊ณ , ๋น์ ๋ฐ์ง ๋ชปํ ๊ฐ๊ด์ก์ ๊ทธ๋๋ก ๋จ๊ฒ ๋์ด ์์ ํ์ฑ๋ ์ค๋ฆฌ์ฝ ์ฐํ๋ง์ ๋ณดํธํ๊ฒ ๋๋ค. ๋จ์ ์๋ ๊ฐ๊ด์ก์ ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์ ์ธ๋ถ ๊ณต์ ์ธ ์ธ์ฒ ๊ณต์ ์์ ์ผ๋ถ ์ ๊ฑฐ๋๊ณ , ๋จ์ ๊ฐ๊ด์ก์ ์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ๊ฐ๊ด์ก์ผ๋ก ๋ณดํธ๋์ง ์์ ๋ถ๋ถ์ ์ฐํ๋ง ๋ฑ๊ณผ ํจ๊ป ์ต์ข
์ ๊ฑฐ๋๋ค. ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์ ๊ฐ์ข
์ฐ ๋ฐ ์ผ๊ธฐ๋ฌผ์ง๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ์ก์ฒด๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์ค๋ฆฌ์ฝ ์ฐํ๋ง, ๊ฐ๊ด์ก ๋ฑ์ ์๊ฐํ๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณผ์ ๊ณผ ๊ฐ์ค๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์๊ฐ๋ ํ๋ฉด๊ณผ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ถฉ๋๊ณผ ๋ฐ์์ ํตํด ์๊ฐํ๋ ๊ฑด์์๊ฐ ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๋๋๋ค.
๋ผ) ์ด์จ์ฃผ์
๊ณต์ ์์๋ ์ด์จ์ฃผ์
์ฅ๋น๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ์ ๊ฑฐ๋ ์ค๋ฆฌ์ฝ์ฐํ๋ง ์๋ฆฌ์ ๋ํํธ๋ฅผ ๊ฐ์ํด ์ฃผ์
ํจ์ผ๋ก์จ ์ ์์์์ ํน์ฑ์ ๋ง๋ค์ด ์ฃผ๋๋ฐ, ์ด์จ ์ฃผ์
์ฅ๋น๋ฅผ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ ์ด ๋ฐฉ์ถ๋๋ค.
๋ง) โโ์ฌ์
์ฅ์ โโโโ(1984๋
์ค๋ฆฝ๋์๊ณ 8๊ฐ์ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์ด ์๋ค)์ โโโโ(2002๋
์ค๋ฆฝ๋์๊ณ 5๊ฐ์ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์ด ์๋ค)๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค.
๋ฐ) ๋ง์ธ์ด ๊ทผ๋ฌดํ์๋ โโ์ฌ์
์ฅ 2๋ผ์ธ์ 1, 3๋ผ์ธ๊ณผ ํจ๊ป โโโโ์์ ๊ฐ์ฅ ์ค๋๋ ์์ฐ๋ผ์ธ ์ค ํ๋๋ก, ํ์ฌ์๋ ํ์๋ ์ํ์ด๋ค.
3) ๋ง์ธ์ ์
๋ฌด๋ด์ญ ๋ฑ
๊ฐ) ๋ง์ธ์ 1999. 4. 26. โโโโ์ ์
์ฌํ ํ 1999๋
4์๋ถํฐ 2002๋
10์๊น์ง 3๋
7๊ฐ์ ๋์ โโ์ฌ์
์ฅ 2๋ผ์ธ์ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ๊ทผ๋ฌดํ์๊ณ , 2002๋
11์๋ถํฐ 2002๋
12์๊น์ง 2๊ฐ์ ๋์ ๊ฑด์์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ๊ทผ๋ฌดํ ํ 2003๋
1์๋ถํฐ 2004๋
2์ ํด์ฌ ์๊น์ง 1๋
1๊ฐ์๊ฐ ๋ค์ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ๊ทผ๋ฌดํ์๋ค.
๋) ๋ง์ธ์ด 2๋ผ์ธ์ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ๊ทผ๋ฌดํ ๋น์ ์๋์ค๋น์์๋ง ์์
์ ํ๋์ง ์๋์ค๋น ์ธ์ ์๋์ค๋น์์๋ ์์
์ ํ๋์ง๋ ๊ธฐ๋ก์ ๋ถ๋ถ๋ช
ํ๋ค.
๋ค) ์๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์ ๊ฒฝ์ฐ, ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ด 2010๋
๊ฒฝ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ญํ ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์งํํ ๋น์์๋ 2๋ผ์ธ์ ์ด๋ฏธ ํ์๋์๊ณ โโ์ฌ์
์ฅ ๋ด์ ์๋์ค๋น๋ก ์๊ฐ์์
์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๋ ๊ณณ์ ๋จ์ ์์ง ์์์ผ๋, โโ์ฌ์
์ฅ 3๋ผ์ธ์ ๊ทผ๋ฌดํ๋ค๊ฐ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ผ๋ก ์ฌ๋งํ ์์ธ3์ ๋ฐ๋ณ์์ธ์ ๋ํ์ฌ 2007๋
๊ฒฝ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ด ์ญํ์กฐ์ฌ๋ฅผ ํ๋ฉฐ 3๋ผ์ธ์ ์๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์ ๋ฐฉ๋ฌธํ์ฌ ์์
๋ด์ฉ์ ํ์ธํ ์ ์ด ์์๋๋ฐ, ๊ทธ๋ ํ์ธ๋ ๋ฐ๋ก๋, ์คํผ๋ ์ดํฐ๊ฐ ์ง์ '๋ฐ'์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฆฌ๋ ์จ์ดํผ ๋ฐ์ค๋ฅผ ๋ ์ํผ์ ๋ฐ๋ผ ์ ํด์ง ์๊ฐ ๋์ ๊ณผ์ฐํ์์(HโOโ)์ BOE{๋ถํ์์(HF, ๋ถ์ฐ), ๋ถํ์๋ชจ๋, ๊ฐ๋ฉดํ์ฑ์ ์ ํผํฉ๋ฌผ}์ ์์กฐ(Bath)์ ๋ด๊ฐ๋ค๊ฐ ๊บผ๋ด๋ ์์
์ ๋ํ์ดํ์๊ณ , ์์กฐ์ ํํ๋ฌผ์ง์ ์ค์๊ณต๊ธ์ฅ์น์์ ๊ณต๊ธ๋์์ผ๋ฉฐ, ์คํผ๋ ์ดํฐ๋ ์์
๋ณต๊ณผ ํ ์, ์๋ฉด๋ง์คํฌ(๋ฐฉ์ง๋ง์คํฌ)๋ฅผ ์ฐฉ์ฉํ์์ผ๋ ๋ฐฉ๋
๋ง์คํฌ๋ ์ฐฉ์ฉํ์ง ์์๋ค๊ณ ํ๋ค{์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ด 2012๋
9์ ๋ฐ๊ฐํ "๋ฐ๋์ฒด์ฐ์
๊ทผ๋ก์๋ฅผ ์ํ ๊ฑด๊ฐ๊ด๋ฆฌ ๊ธธ์ก์ด"(๊ฐ ์ 10ํธ ์์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด, ์๋์ผ๋ก ์ต์์๊ฐ ์์
์ ํ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ํธํก์ฉ ๋ณดํธ๊ตฌ, ๋ณด์๊ฒฝ, ๋ณดํธ์ฅ๊ฐ, ๋ณดํธ์์น๋ง๋ฅผ ์ฐฉ์ฉํด์ผ ํ๋ค๊ณ ํ๋ค).
๋ผ) โโโโ๊ฐ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ์ ๊ณตํ ์ฌ์ง5)๊ณผ 1๋ผ์ธ์์ ์คํผ๋ ์ดํฐ๋ก ๊ทผ๋ฌดํ ์์ธ2์ ์ง์ (๊ฐ ์ 16ํธ์ฆ์ 1)์ ์ํ๋ฉด, ์๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์ ์์
์ ์จ์ดํผ ๋ฐ์ค๋ฅผ 'ํธ๋ค๋ฌ'๋ผ๋ ์ง๊ฒ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ ํฉ์ฐ๋ณด์ผ๋ฌ 1, 2ํธ, QDR6), ํ์ด๋ ๋ฆฐ์ฆ๋ผ๋ ๋ช
์นญ์ ๊ฐ ์ค๋น ๋๋ ์์กฐ์ ์ฐจ๋ก๋๋ก ๋ฃ๊ณ ํ๋ค๊ณ ๊บผ๋ด๋ ์์
์ ํ ํ, ์คํ๋๋ผ์ด๋ผ๋ ์ค๋น๋ฅผ ์ด์ฉํด ๋ง๋ฆฌ๋ ๊ณผ์ ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค.
๋ง) ์๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ๊ณผ ๊ฑด์์๊ฐ ๊ณต์ ์์๋ ์คํผ๋ ์ดํฐ๊ฐ ์๋ํ ์ค๋น์ ์จ์ดํผ ๋ฐ์ค๋ฅผ ๋ฃ๊ณ ์๋์ฒ๋ฆฌ๊ฐ ๋๋๋ฉด ์ด๋ฅผ ๊บผ๋ด๋ ์์
์ ๋ด๋นํ๋ค.
4) ์ฌ์ฉ๋ ํํ๋ฌผ์ง์ ๊ดํ ํ์ฌ ์ธก ์๋ฃ
๊ฐ) โโโโ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ญํ์กฐ์ฌ์์ ๋ง์ธ์ด ๊ทผ๋ฌดํ๋ ๋น์์ 2๋ผ์ธ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ ์ฒด ํํ๋ฌผ์ง ๋ฆฌ์คํธ๋ฅผ ๋ณด๊ดํ๊ณ ์์ง ์๋ค๊ณ ์ง์ ํ์์ผ๋ฉฐ, ๋ค๋ง ์๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์์๋ ๋ถ์ฐ 6%, ๋ถํ์๋ชจ๋ 58%, ๋ฌผ 36%๋ก ๊ตฌ์ฑ๋ S-BOE{์ด ์ฌ๊ฑด ์ญํ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๊ณ ์(๊ฐ ์ 18ํธ์ฆ)์ ์ํ๋ฉด, BOE์๋ ๊ณ๋ฉดํ์ฑ์ ๊ฐ ํฌํจ๋์ด ์๊ณ , ๋ฐ๋์ฒด ์ ์กฐ ์ฌ์
์ฅ์์ ๊ณ๋ฉดํ์ฑ์ ๋ก ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ๋ ๋ฌผ์ง ์ค์๋ Triton X-100(๋ฌผ์ง๋ช
: octyl phenol ethoxylate, polyoxyethylene octyl phenyl ether)์ด ์๊ณ , ์ด ๋ฌผ์ง์ ๋ฏธ๋์ ์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋๋ฅผ ํฌํจํ๊ณ ์๋๋ฐ, 2๋ผ์ธ์์ ๊ณ๋ฉดํ์ฑ์ ๋ก Triton x-100์ ์ฌ์ฉํ์๋์ง๋ ์ ํํ ์ ์ ์๋ค๊ณ ํ๋ค}, ๊ณผ์ฐํ์์, ๋ถ์ฐ์ ์ฌ์ฉํ์์ผ๋ฉฐ, ์๋ ์ต์ ์๊ฐ ๊ณต์ ์์๋ ๋ถ์ฐ๊ณผ ๊ณผ์ฐํ์์๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋ค๋ ์ฌ์ค๋ง ํ์ธํด ์ฃผ์๊ณ , ๊ฑด์์๊ฐ ๊ณต์ ์์๋ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์๋ฅด๊ณค(Ar), ํฌ๋ฅจ๋e), ์ง์(Nโ), ์ฌ๋ถํํ์(CFโ) ๋ฑ์ ๊ฐ์ค๋ฅ๊ฐ ์ฌ์ฉ๋๋ค๊ณ ์ง์ ํ์๋ค.
๋) โโโโ๊ฐ 1990๋
๋ ํ๋ฐ์ ๋ฐ๋์ฒด ์ฌ์
์ฅ ์์ง๋์ด๋ค์๊ฒ ๋๋์ด ์ฃผ์๋ ํ๊ฒฝ์์ฒฉ์๋ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต ๊ณต์ ๋ณ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฐ์ค์ ํํ๋ฌผ์ง์ด ์ ํ ์์๋๋ฐ(๊ทธ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 1]์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค), ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์๋ ์ ๋(Thinner) ๋ฑ์ด, ์๊ฐ ๊ณต์ ์ ์๋ TCE์ ์ ๋ ๋ฑ์ ์ ๊ธฐ์ฉ์ ์ ํฉ์ฐ๋(HโSOโ), ์ง์ฐ๋(HNOโ), ์ผํ์์(HCL, ์ผ์ฐ) ๋ฑ์ ์ฐ๋ฅ๊ฐ, ์ด์จ์ฃผ์
๊ณต์ ์์๋ ์๋ฅด์ (AsHโ, ์ผ์์ํ ๋น์) ๋ฑ์ด ์ฌ์ฉ๋๋ค๋ ๊ฒ์ด๋ค.
๋ค) โโโโ๊ฐ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ์์ธ3์ ๋ํ ์ญํ์กฐ์ฌ์์ ์ ์ถํ 2007๋
๋น์ 3๋ผ์ธ์ ์ต์ ๋ฐ ๊ฑด์ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ ํํ๋ฌผ์ง์ ๋ชฉ๋ก์ [๋ณ์ง 2]์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
๋ผ) โโโโ๋ ์์ฒด์ ์ผ๋ก ์ธ๋ถ๊ธฐ๊ด์ ์ํํ์ฌ ์ฐ 1~2ํ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ์ ํ๊ณ ์๊ณ , ๋ง์ธ์ด ์ฌ์งํ ๊ธฐ๊ฐ ์ค 2๋ผ์ธ์์ ์ํ๋ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ก๋ 1999๋
์๋ฐ๊ธฐ์ 2001๋
ํ๋ฐ๊ธฐ์ ์๋ฃ๊ฐ ์๋๋ฐ(๊ทธ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 3]์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค), ์ด์ ๋ฐ๋ฅด๋ฉด ์ธก์ ํญ๋ชฉ์ ๊ฑฐ์ ๋๋ถ๋ถ์ด ๋
ธ์ถ(ํ์ฉ)๊ธฐ์ค์ 10% ๋ฏธ๋ง์ผ๋ก ๋ฎ์ ์์ค์ด์๊ณ , ํจ๋ฃจ์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ง 2001๋
์ธก์ ์ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ 25% ์ ๋๊ฐ ๊ฒ์ถ๋์๋ค. ๋ง์ธ์ด ๊ทผ๋ฌดํ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ์ธก์ ๋ ํญ๋ชฉ์ ์ง์ฐ, ๋ฌผ์ฐ, ํฉ์ฐ, ์๋ชจ๋์(NHโ)์๋ค.
๋ง) โโโโ๋ ๋ฐ๋์ฒด ๊ฐ๊ณต ๋ผ์ธ ๋ด์ ๊ฐ์ค ๋์ถ์ ๋ํ ๊ฐ์์์คํ
๋ง ๊ฐ์ถ๊ณ ์๋ค๊ฐ ๋ง์ธ์ด ํด์ฌํ ์ดํ์ธ 2006๋
6์๊ฒฝ ์ ๊ธฐํํฉ๋ฌผ์ ๋ํ์ฌ๋ ๋ณ๋์ ์ค์๊ฐ ๊ฐ์ง์์คํ
์ ๊ตฌ์ถํ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ง์ธ ๊ทผ๋ฌด๊ธฐ๊ฐ ์ค ์ ๊ธฐํํฉ๋ฌผ ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋์ ๋ด์ญ์ ์กด์ฌํ์ง ์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ ๋์๋ด์ญ์ ๊ดํ์ฌ๋ โโโโ๋ ๊ทธ ๊ธฐ๋ก์ด ๋ณด์กด๋์ด ์์ง ์๋ค๊ณ ์ง์ ํ์๋ค. ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ด ํ์
ํ ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ ์๋๋ด์ญ์ 2004๋
๋ถํฐ 2005๋
๊น์ง ๊ธฐ๊ฐ ์ค 8๋ผ์ธ์์ 1๊ฑด{์ค๋(Silane), CVD ๊ณต์ , 30๋ถ ๋ฏธ๋ง, ๋์ถ๋ ์ต๋ IPPm7), ๋์ถ์์ธ ์ค๋น๋ถ๋}, 2007๋
๋ถํฐ 2009๋
๊น์ง 8๋ผ์ธ์์ 4๊ฑด{์ผ๋ถํ๋ถ์(BFโ), 4์๊ฐ ๋ฏธ๋ง, ์ต๋ 3ppm; ์์(Hโ), 30๋ถ ๋ฏธ๋ง, ์ต๋ 2,200ppm; CโHโ, 30๋ถ ๋ฏธ๋ง, ์ต๋ 0.24ppm; ์๋ฅด์ , 5๋ถ ๋ฏธ๋ง, ์ต๋ 2,000ppb8)}์ด ์์๊ณ , ํํ๋ฌผ์ง ๊ฐ์ง๊ธฐ(ACM-100)๋ 2010๋
7์๋ถํฐ ๊ฐ์ ํด 10์๊น์ง์ ๊ธฐ๊ฐ ์ค 5๋ผ์ธ์๋ ์๋๋ ์๊ฐ ์์๊ณ , 8๋ผ์ธ์ ์๋ ์ํธ ๋ฝํ
์ดํธ(ethyl lactate) 4.3ppm, ์์ธํค 3.7ppm์ด ์ด์๊ฐ์ผ๋ก ๊ฐ์ง๋ ์ ์ด ์์๋ค.
5) ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ โโ์ฌ์
์ฅ 3๋ผ์ธ์ ๋ํ ๋
ธ์ถํ๊ฐ ๊ฒฐ๊ณผ(2007๋
)
๊ฐ) ํํ๋ฌผ์ง
(1) ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ 2007. 9. 17.๋ถํฐ ๊ฐ์ ๋ฌ 21.๊น์ง ์ฌ์ด์ โโ์ฌ์
์ฅ 3๋ผ์ธ์์ 2007๋
๋น์ ์ทจ๊ธํ๋ ํํ๋ฌผ์ง9)์ ๋ํ์ฌ 9๊ฐ ๋ฒ ์ด10)์์ ์ง์ญ์๋ฃ (Area)๋ฅผ ์ฌ์ทจํ์ฌ 1์ผ 6์๊ฐ ์ด์ ์ธก์ ํ์๊ณ , ์์ฌ์๊ฐ๋ ์ธก์ ์๊ฐ์ ๋
ธ์ถ๋๋์ ๊ฐ๋ค๋ ์ ์ ํ์ ์ธก์ ์๊ฐ ๋์์ ๋๋๋ฅผ 8์41 ์๊ฐ๊ฐ์คํ๊ท ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค(Time Weighted Average, TWA)๊ณผ ๋น๊ตํ์๋ค. ๋ค๋ง ์ ๊ธฐ์ฉ์ ์ธก์ ์ ํ๋ ๋ฒ ์ด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ง์ญ์๋ฃ ์ฑ์ทจ์ ํจ๊ป ์์
์๊ฐ ์๋์ ์๋ฃ์ฌ์ทจ๊ธฐ(Passive)๋ฅผ ์ฐฉ์ฉํ๊ณ ์๋ฃ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ์ฌ ์ง์ญ์๋ฃ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋น๊ตํ์๋ค. 3๋ฒ ์ด ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์์์
์ด ์ค์๋๋ ์์
์๊ฐ ๋์ '๋จ๊ธฐ๊ฐ ๋
ธ์ถ๋๋'(Short Term Exposure Limit, STED ์ธก์ ์ ๋ณํํ์๋ค(์ฑ์ทจ์๊ฐ 15๋ถ).
(2) ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ 3๋ผ์ธ 3๋ฒ ์ด ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์ ์ธ์ฒ์์
์ ๊ฒฝ์ฐ, โ ์ง์ญ์๋ฃ์์ ๋ถ์ฐ์ 0.0011~0.00480mg/mยณ(๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค 2.5mg/mยณ)๊ฐ, ์ผ์ฐ์ ๊ฒ์ถ๋์ง ์๊ฑฐ๋ ์ต๋ 0.00091mg/mยณ(๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค 1.5mg/mยณ)๊ฐ, ํฉ์ฐ์ ๊ฒ์ถ๋์ง ์๊ฑฐ๋ ์ต๋ 0.00255mg/mยณ(๋
ธ์ถ ๊ธฐ์ค 0.2mg/mยณ)๊ฐ, ์ด์ํ๋กํ์์ฝ์ฌ(isopropyl alcohol, ์ดํ 'IPA'๋ผ ํ๋ค)์ 0.122~0.265ppm(๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค 200PPm)์ด ์ธก์ ๋์๋ค. ๋จ์๊ฐ ๋
ธ์ถ๋๋๋ฅผ ์ธก์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ถ์ฐ์ 0.0676~0.0840mg/mยณ๊ฐ, ์ผ์ฐ์ ๊ฒ์ถ๋์ง ์๊ธฐ๋ ์ต๋ 0.00048mg/mยณ๊ฐ, ํฉ์ฐ์ 0.0018~0.0476mg/mยณ๊ฐ ์ธก์ ๋์๊ณ , IPA๋ ์ธก์ ๋์ง ์์๋ค. ๋ถํ๋ฌผ(fluoride, ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค 2.5mg/mยณ)์ด๋ ๋ฒค์ (๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค 1ppm)์ ์ง์ญ์๋ฃ์ ์๋์ ์๋ฃ์ฑ์ทจ๊ธฐ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ ๋จ๊ธฐ ๊ฐ ๋
ธ์ถ๋๋ ์ธก์ ์์๋ ์ธก์ ๋์ง ์์๋ค. ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ๋จ์๊ฐ ์ธก์ ์ ์ ์ฒด ์๋ฃ์์ ๋ฒค์ ์ ํฌํจํ ์ ๊ธฐ์ฉ์ ๋ฅ๊ฐ ๊ฐ์ง๋์ง ์์ ๊ฒ์ด ์ฑ์ทจ์๊ฐ์ด 15๋ถ์ผ๋ก ์งง์ ๊ฒ์ ๊ธฐ์ธํ๋ค๊ณ ํ๋จํ์๋ค.
(3) 3๋ผ์ธ 9๊ฐ ๋ฒ ์ด ์ ์ฒด์ ๋ํ ๋ฌผ์ง๋ณ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด๋ฉด, ๋ฒค์ , ํจ๋ฃจ์, ํฌ์ค๋ , n-๋ถํธ์์ธํ
์ดํธ, 2-์๋
์์ํธ ์์ธํ
์ดํธ, 2-๋ฉํก์์ํ์ฌ, 2-ํตํ๋
ผ, ์ํธ๋ ๊ธ ๋ฆฌ์ฝ, ์ธ์ฐ(HโPOโ)์ ์ ์ฒด ์๋ฃ์์ ๋ชจ๋ ์ธก์ ๋์ง ์์๊ณ , ์๋ฅด์ ์ ๋ชจ๋ ์๋ฃ์์ ๊ฒ ์ถ๋์ง ์๊ฑฐ๋ ํ์ (trace)11)๋ง ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ธก์ ๋์์ผ๋ฉฐ ๋ถํ๋ฌผ์ ์ต๊ณ ๋
ธ์ถ๋๋๊ฐ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ ์ฝ 0.17%, ๋ถ์ฐ์ 0.2%, ์ผ์ฐ์ 0.06%, ํฉ์ฐ์ 1.7%, ์ง์ฐ์ 0.05%, IPA๋ 0.4%, ํฌ์คํ(PHโ)์ 2%, ํ๋กํ๋ ๊ธ๋ฆฌ์ฝ ๋ชจ๋
ธ์๋ ์ํ
๋ฅด ์์ธํ
์ดํธ(PGMEA)๋ 0.1% ๋ฏธ๋ง์ผ๋ก ์ธก์ ๋์๋ค. ๋จ๊ธฐ๊ฐ ๋
ธ์ถ๋๋ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๊ธฐ์ฉ์ ๋ฅ๋ ๋ชจ๋ ์๋ฃ์์ ๊ฒ์ถ๋์ง ์์๊ณ , ๋ฌผ์ฐ์ ํ๊ท 0.092ppm์ผ๋ก์ ์ง์ญ์๋ฃ์ ์ฐ์ ํ๊ท 0.0041ppm๊ณผ ๋น๊ตํ์ฌ ์ฝ 20๋ฐฐ ๋์ ๋๋๋ฅผ ๋ํ๋์ผ๋ฉฐ, ๋ถํ๋ฌผ์ ๋ชจ๋ ์๋ฃ์์ ๊ฒ์ถ๋์ง ์์๋ค.
๋) ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์
(1) ๋ฐฉ์ฌ์ ๋
ธ์ถ ํ๊ฐ๋ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ์๋ขฐ๋ฅผ ๋ฐ์ โโโโโ ์ฃผ์ํ์ฌ๊ฐ 2007๋
12์๊ฒฝ ์ค์ํ์๋๋ฐ, ๊ฐ์์ด์จ์ฃผ์
๊ธฐ๊ฐ ์ค์น๋ ์ฅ์ ๋ฐ ์์
์์ ๋์ ์ ๋ฐ๋ผ 5๊ฐ ์ง์ ์ ์ ํํ์ฌ ๋ฐฉ์ฌ์ ์ธก์ ์ฅ๋น๋ฅผ ์ค์นํ ํ ๊ทผ๋ก์๊ฐ 1์ผ 8์๊ฐ ๋์ ํผํญ๋ ์ ์๋ ์ต๋ ํผํญ์ ๋์ ์ฐ์ถํ์๋ค. ๊ทธ ๊ฒฐ๊ณผ 5๊ฐ ์ง์ ์ค 4๊ฐ ์ง์ ์์๋ ์์ฐ ๋ฐฉ์ฌ์ ์ ์ํ ํผํญ์ ๋ ๋ฏธ๋ง์ ๊ฐ์ ๋ณด์๊ณ , 1๊ฐ ์ง์ ์ ์๊ฐ๋น 2.4uSv/hr๋ก 1๋
์ ์ฃผ๋น 40์๊ฐ์ฉ 50์ฃผ๊ฐ ๊ทผ๋ฌดํ๋ค๊ณ ๊ฐ์ ํ์ ๋ ์ฐ๊ฐ 4.8mSv์ ์ ๋(์์๋ ฅ๋ฒ ์ํ๋ น [๋ณํ 1]์์ ์ ์๋ ๋ฐฉ์ฌ์ ์ข
์ฌ์์ ์ ๋ํ๋์ธ '์ฐ๊ฐ 50mSv๋ฅผ ๋์ง ์๋ํ๋ ๋ฒ์์์ 5๋
๊ฐ 100mSv'๋ฅผ ์ด๊ณผํ์ง ์๊ฒ ์ง๋ง, ์ผ๋ฐ์ธ์ ์ ๋ํ๋ 1mSv/yr๋ ์ด๊ณผํ๋ ์์ค)์ด ๊ฐ์ง๋์๋ค.
(2) ๋ฐฉ์ฌ์ ๋
ธ์ถ ํ๊ฐ์ ๊ทผ๊ฑฐํ์ฌ ๊ฐ์ฅ ๋์ ์ ๋์ ๋ณด์ธ ์ง์ ์ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ํ๋ฃจ 8์๊ฐ ํผํญ๋์๋ค๊ณ ๋ณด์์ ๋ ๋ฐฉ์ฌ์ ๋
ธ์ถ์ ์ํ ์ ๋ฐ์์ ์ธ๊ณผํ๋ฅ ์ด 99 ๋ฐฑ๋ถ์ ์(์ด๋ ์ค์ ์ ๋ฐ์์ ์ธ๊ณผํ๋ฅ ์ด ์ด๋ณด๋ค ๋๊ฒ ๋์ฌ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด 1% ๋ฏธ๋ง์ด๋ผ๋ ์๋ฏธ์ด๋ค)๊ฐ 0.53%๋ก ๋์๊ณ ํ๋ฃจ 30๋ถ ํผํญ์ ๊ฐ์ ํ๋ฉด 0.03%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค. ํ๋ฃจ 8์๊ฐ ํผํญ๋์์ ๋ 50 ๋ฐฑ๋ถ์ ์๋ 0.18%๋ก ๋ํ๋ฌ๋ค.
6) ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ์ ์ฒด ๋ฐ๋์ฒด ์ฌ์
์ฅ ๊ทผ๋ก์์ ๋ํ ์ญํ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ(2008๋
)
์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ 2008. 1. 1.๋ถํฐ ๊ฐ์ ํด 12. 31.๊น์ง ์ฌ์ด์ ๊ตญ๋ด ๋ฐ๋์ฒด ์ ์กฐ์ฌ 6๊ฐ์ฌ ๋ฐ ๊ทธ ํ๋ ฅ์
์ฒด์์ ๊ทผ๋ฌดํ์๋ ์ * ํ์ง ๊ทผ๋ก์๋ค์ ๋์์ผ๋ก ๋ฐฑํ๋ณ์ ํฌํจํ ๋ฆผํ ์กฐํ๊ณ ์ ๋ฐ๋ณ์ํ์ด ์ผ๋ง ๊ตญ๋ฏผ๋ณด๋ค ๋์์ง ์ฌ๋ถ์ ๊ดํ ์ญํ์กฐ์ฌ๋ฅผ ์ค์ํ์๋ค. ์ด ์ค ๋ฐฑํ๋ณ์ ๊ดํ ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ์ ์ํ๋ฉด, ๋จ์ฑ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฑํ๋ณ ์ฌ๋ง์ ์ผ๋ฐ ์ธ๊ตฌ๋ณด๋ค ๋ฎ์ ํธ์ด๊ณ , ๋ฐฑํ๋ณ ๋ฐ์์ ๋น์ทํ ์์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๊ณ , ์ฌ์ฑ์ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฑํ๋ณ ์ฌ๋ง๊ณผ ๋ฐ์์ด ๋ชจ๋ ์ผ๋ง ์ธ๊ตฌ์ ๋น์ทํ ์์ค์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ๋๋ฐ, ์ด ๋ชจ๋๋ ์ ์๋ฏธํ ํต๊ณ์ ์์น๋ ์๋์๋ค.
7) โโ๋ํ๊ต ์ฐํํ๋ ฅ๋จ์ ์๋ฌธ ๊ฒฐ๊ณผ(2009๋
)
โโโโ ๋ฑ ๊ตญ๋ด ๋ฐ๋์ฒด ์ ์กฐ์
์ฒด๋ค์ โโ๋ํ๊ต ์ฐํํ๋ ฅ๋จ์ ๋ฐ๋์ฒด ์ฌ์
์ฅ์ ์ํ์ฑ ํ๊ฐ์ ๊ดํ ์๋ฌธ์ ์๋ขฐํ์๊ณ , ์ด์ ์ฐํํ๋ ฅ๋จ์ 2009๋
6์๊ฒฝ๋ถํฐ ์ฝ 5๊ฐ์ ๋์ ๋ฐ๋์ฒด ์ฌ์
์ฅ์ ์ํ์ฑ์ ์กฐ์ฌํ์๋ค. ๊ทธ ์ค โโโโ์ ์ฌ์
์ฅ์ ๋ํ์ฌ๋ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์ธ โโ์ฌ์
์ฅ์ 5๋ผ์ธ๊ณผ ์ง ์กฐ๋ฆฝ๋ผ์ธ์ธ โโ์ฌ์
์ฅ์ 1๋ผ์ธ์ ํ๊ฐ๋์ ์์
์ฅ์ผ๋ก ์ ์ ํ ํ, ํํ๋ฌผ์ง ์ฌ์ฉํํฉ, โโโโ๊ฐ ์ต๊ทผ 2๋
๊ฐ ์ค์ํ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ฐ ์ต๊ทผ 6๊ฐ์๊ฐ์ ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ ๊ด๋ฆฌํํฉ ๋ฑ์ ํ ๋๋ก ์ ๋ผ์ธ์ ๋ํ ์ํ์ฑ์ ํ๊ฐํ์๊ณ , ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์ ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฐ๊ด์ก(ํฌํ ๋ ์ง์คํธ)์ ์ฑ๋ถ์ ์ง์ ๋ถ์ํ์๋ค. โโ์ฌ์
์ฅ 5๋ผ์ธ์ ๊ดํ ์๋ฌธ์๊ฒฌ์์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ ์๋์ ๊ฐ๋ค.
๊ฐ) 5๋ผ์ธ์ ํน์ฑ
โโ์ฌ์
์ฅ 5๋ผ์ธ์ ๋ค๋ฅธ ๋ผ์ธ์ ๋นํด ์ค๋๋ ๊ณต์ ์ด๋ฉฐ, ํ์ฌ๊น์ง ์๋์ผ๋ก ์ด์๋๊ณ ์๊ณ , ํ์ฅ์ ๊ทผ๋ก์ ๋ฐ๋๊ฐ ๋๋ค.
๋) 5๋ผ์ธ์์ ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋ ํํ๋ฌผ์ง
(1) ์ด 99์ข
์ ํํ์ ํ์ด ์ฌ์ฉ๋๊ณ ์๋๋ฐ ์ด ์ค ๋จ์ผ๋ฌผ์ง์ 70์ข
์ด๊ณ ๋๋จธ์ง 29์ข
์ ์ฌ๋ฌ ๋ฌผ์ง์ด ํผํฉ๋ ์ ํ์ด๋ค. ์ ํ ๊ณต๊ธ์๊ฐ ์ ๊ณตํ๋ ์ฑ๋ถ์ ๋ณด๊ฐ ๋ง๋์ง๋ฅผ โโโโ๊ฐ ํ์ธํ๋ ์ ํ์ ์์์ผ๋ฉฐ, ํํ๋ฌผ์ง ๊ตฌ์ฑ์ฑ๋ถ์ ๋ํ ์ ๋ณด๋ ์ ํ ๊ณต๊ธ์์ ์๋ฃ์ ์์กดํ๊ณ ์๋ค.
(2) ๋ณ์ ํํ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ ํ์ด 65์ข
, ๋ผ์ธ์ ์ด์ฉํ ์ค์๊ณต๊ธ๋ฐฉ์์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ ํ์ด 32์ข
, ๋๋ผ ํํ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ์ ํ์ด 2์ข
์ธ๋ฐ, ์ค์๊ณต๊ธ๋ฐฉ์์ ๋ฐฐ๊ด ์ฐ๊ฒฐ ๋ถ์์์ ๊ฐ์ค๊ฐ ๋์ถ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ์, ๋ณ์ด๋ ์บ ๋ฑ์ ์ด์ฉํ ๋ด๋ถ๊ณต๊ธ๋ฐฉ์์ ์ฉ๊ธฐ์ ๊ฐํ, ์๋์ผ๋ก ๋๋๋ ๊ณผ์ ๊ณผ ์ด๋ค ์ ํ์ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๊ณต์ฅ ๋ด๋ถ์ ๋ณด๊ดํ๋ ๊ณผ์ ์์ ์ ์ ํ ๊ด๋ฆฌ๋์ง ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ํํ๋ฌผ์ง์ด ์์
์ฅ ๋ด๋ก ์ ์
๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค.
(3) ์ 99์ข
์ ํํ์ ํ์ ์ฑ๋ถ์ ์ค์ ํ์ธํ ๊ฒฐ๊ณผ ๋จ์ผ ํํ๋ฌผ์ง์ ์ด 83์ข
์ธ๋ฐ ๊ทธ ์ค ์ฑ๋ถ์ด ๋ฏธํ์ธ๋ ๋ฌผ์ง์ 10์ข
์ด๋ฉฐ, ์ด 10์ข
์ ๋ฌผ์ง๋ค์ ๋ชจ๋ ์์
๋น๋ฐ๋ก ๋์ด์๋ ๋ฌผ์ง์ด๋ค. ์ 83์ข
์ ๋จ์ผํํ๋ฌผ์ง ์ค 24์ข
๋ง์ด ์์ฒด ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ์ ํตํ์ฌ ๋ชจ๋ํฐ๋ง๋๊ณ ์์๋๋ฐ, ์ธก์ ๋์ง ์๊ณ ์๋ ๋ฌผ์ง ์ค ์ผ๋ถ๋ ๋
ธ์ถ ์ ๋์ ๋ฐ๋ผ ๊ฑด๊ฐ์ฅํด๋ฅผ ์ ๋ฐํ ์ ์๋ ๊ฒ๋ ์๋ค.
๋ค) ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์ ๋ํ ๋ถ์ ๋ฐ ํ๊ฐ
(1) ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ
์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด๋ฒ์ ์ธก์ ๋์๋ฌผ์ง 189์ข
์ ๋์์ผ๋ก ์/ํ๋ฐ๊ธฐ ์ผ์ ํ ์ธก์ ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ํ์ฌ ์ง์ ์ธก์ ๊ธฐ๊ด์ ์ํํ์ฌ ์ค์ํ๊ณ ์์์ผ๋ฉฐ, ๊ฐ ๊ณต์ , ๋จ์์์
์ฅ์๋ณ 1ํ์ฉ, 1์ผ 6์๊ฐ ์ธก์ ํ์ฌ 8์๊ฐ TWA ๋๋๋ก ํ์ฐํ์๊ณ , ์ธก์ ์๊ฐ์ ๊ต๋๊ทผ๋ฌด ์๊ฐ๊ณผ๋ ์๊ด์์ด 08~17์ ์ฌ์ด๋ก ํต์ผ๋์ด ์์๋ค. ํํธ, โโโโ๋ ํํ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ 20% ์์ค์ ์ฌ๋ด ๊ธฐ์ค์ผ๋ก ์ ํ๊ณ ์๋ค.
(2) ๋ถ์
2007๋
๋ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ ํ์ฅ ์คํผ๋ ์ดํฐ์ ์์ง๋์ด์ ๋ํ ์ ์ฒด ์ธก์ ๋๋์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค ๋๋น ๋
ธ์ถ๋๋์ ๋น์จ(๋
ธ์ถ์ง์ = ๋
ธ์ถ๋๋/๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค)๋ก ํ์ฐํ์ฌ ๊ณต์ ๋ณ ์ธก์ ๋ฌผ์ง์ ๋
ธ์ถ์ง์ ์ต๋๊ฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ์ธก์ ๊ฑด์๊ฐ ๋ง์ ๋ฌผ์ง์ IPA(446๊ฑด), ์๋ชจ๋์(243๊ฑด), ๊ณผ์ฐํ์์(213๊ฑด), ํฉ์ฐ(184๊ฑด) ์์ผ๋ก ๋ํ๋ฌ์ผ๋ฉฐ, ๋
ธ์ถ์ง์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋๊ฒ ๋ํ๋ ๋ฌผ์ง์ ์ด์จ์ฃผ์
๊ณต์ ์์ ์ธก์ ํ ๊ณผ์ฐํ์์์๊ณ ์์น๋ 29%์๋ค.
(3) ํ๊ฐ
ใ ์ธก์ ๋ฐฉ๋ฒ์ ์ ํ์ฑ: ํ์ฌ ์ธก์ ,๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ฐ ํํ๋ฌผ์ง์ด ๊ฐ์ง ๋
์ฑ๊ณผ ๋
ธ์ถ ๊ธฐ์ค, ๋ฐ์ํจํด ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํ์ง ์๊ณ ๋ชจ๋ 6์๊ฐ ์ด์ ์ธก์ ํ 8์๊ฐ TWA๋ก ํ๊ฐํ๊ณ ์๋ ๋ฌธ์ ์ ์ด ์์ผ๋ฉฐ, ์ด๋ ํนํ ์ธ์ ์์
๊ณผ ๊ฐ์ ์ ๋น์์
(ํ๋ ฅ์
์ฒด๊ฐ ์ํํจ)์ ๋์์ผ๋ก๋ ๋จ์ ์์
์ค์ฌ์ ๋จ์๊ฐ ๋
ธ์ถํ๊ฐ๊ฐ ์ํ๋์ง ๋ชปํ๊ณ ๋ชจ๋ ์ผ๊ด์ ์ผ๋ก 8์๊ฐ TWA๋ก ํ๊ฐ๋๊ณ ์์ด ์ค์ ๋
ธ์ถ ํํฉ์ ํ์
ํ๋ ๋ฐ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค.
ใ ํ๊ฐ์๊ธฐ์ ์ ํ์ฑ: ๋ฐ๋์ฒด ์ฌ์
์ฅ์์๋ ์์
์ฅ ๋ด์ ๋ค์ํ ์ฅ๋น๋ฅผ ํ์ฅ ๋ด์์ ๊ฐ๋ฐฉํ๊ณ ์ ๊ฒ ๋ฐ ์ ๋นํ๋ ์์
์ด ๊ท์น์ ํน์ ๋ถ๊ท์น์ ์ผ๋ก ์ค์๋๋ฏ๋ก ์ด๋ฌํ ์์
์ ์ฅ๋น ๋ด ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ด ๊ณต์ ๋ด๋ก ์ ์
๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์์ด ์์
์์ ๋
ธ์ถ์ ํฐ ์ํฅ์ ์ค ์ ์๋๋ฐ, ํ์ฌ ์ธก์ ๋ฐฉ์์ ์*ํ๋ฐ๊ธฐ ์ผ์ ํ ์ธก์ ์๊ธฐ๋ฅผ ์ ํ์ฌ ํด๋น๊ธฐ๊ฐ ๋์ ๊ฐ ๊ณต์ , ๋จ์ ์์
์ฅ์๋ณ 1ํ ์ธก์ ํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ ํ์ฉํ๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก ์์
ํ๊ฒฝ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ์๋ ํ๊ณ๊ฐ ์๋ค.
๋ผ) ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ ์ ๋ณด๋ฐ์ํํฉ
5๋ผ์ธ์ ํ์ฐ ๊ณต์ ๋ฑ 6๊ฐ ๊ณต์ ์๋ ๋ผ์ธ ์ฅ๋น์ 323๊ฐ, ์ฅ๋น ์ธ๋ถ(์์
์ฅ)์ 28๊ฐ์ ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ๊ฐ ์ค์น๋์ด ์๋๋ฐ, 2009๋
2์๋ถํฐ ๊ฐ์ ํด 7์๊น์ง ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ ๊ฒฝ๋ณด๊ฐ ์ด 46ํ ์ธ๋ ธ๊ณ , ๊ฐ์ง๊ธฐ ๊ฒฝ๋ณด๋ฐ์ ํํฉ์ [๋ณ์ง 4]์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค. ์ธ๋ถ๋ด์ญ์ ๋ณด๋ฉด, PM(Preventive Maintenance: ์ค๋น์ ์ ์ง๋ณด์๋ฅผ ๋งํ๋ค) ์์
์ SOP(Standard Operating Procedure: ํ์ค์์
์ ์ฐจ)๋ฅผ ์ค์ํ๋ฉด์ ์์
ํ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ฅ๊ฐ์ค ์ํฅ์ผ๋ก ๊ฒฝ๋ณด ๋ฐ์ 25๊ฑด(54%), ์ค๋์ 11๊ฑด(24%), SOP ์ค์ํ์ง ์๊ณ PM ์์
3๊ฑด, ์ ์์ ์ผ๋ก ๊ณต์ฅ์ด ๊ฐ๋๋๊ณ ์๋ ์ํฉ์์ ๋์ถ 3๊ฑด, ์์ธ ๋ฏธํ์
4๊ฑด ๋ฑ์ด์๋ค. ์ด ์ค์์ 2009. 7. 20. ๋ธ๋กฌํ์์๋(HBr)๊ฐ ๋์ถ๋์์์ ์ด์ ๋ก ๋ฐ๋ น๋ ๊ฒฝ๋ณด์ ๊ฒฝ์ฐ ์ ๊ฐ์ค๊ฐ ๊ณ ๋๋๋ก 5,729์ด๊ฐ ์ค์ ๋์ถ๋์ด ๋งค์ฐ ์ํํ ์ํฉ์ด์์์๋ ํ์ฅ ๊ทผ๋ก์์ ๋ํผ ๋ฑ์ ์ ์ ํ ์กฐ์น๊ฐ ์์๋ค.
๋ง) ๊ฐ๊ด์ก(ํฌํ ๋ ์ง์คํธ) ๋ถ์ ๊ฒฐ๊ณผ
5๋ผ์ธ์ ๊ฐ๊ด ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ 40~50์ฌ ์ข
์ ๊ฐ๊ด์ ๋ฒํฌ(์ก์ฒด์ฉ์ก) ์ค 6๊ฐ๋ฅผ ์์๋ก ์ ์ ํด์ ๋ฒค์ ๋ฑ ์ผ๋ถ ํํ๋ฌผ์ง์ ํจ์ ๋์ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์๋ ํ ์ ๊ฐ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ๊ทธ ํจ์ ๋์ ๊ทนํ ๋ฏธ๋์ด๊ณ ๊ฐ๊ด ๊ณต์ ์ฑ๋ฒ์ ๋ฐํํ ๊ตญ์๋ฐฐ๊ธฐ์ฅ์น๊ฐ ์ค์น๋์ด ์์ด์ ์ ์์ ์ผ๋ก ์ด์๋๋ ๋์์ ์ฑ๋ฒ ๋ฐ ๊ณต๊ธฐ ์ค ๋๋๋ ๊ฒ์ถํ๊ณ ๋ฏธ๋ง์ผ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๋ค.
PR ๋ฒํฌ์์ ๋ถ์ํ ๋ฌผ์ง |
PR ๋ฒํฌ ์๋ฃ |
SPSL 402 |
SL 4100A |
SEPR 402 |
SPUV-5604 |
SMDT-750 |
JSAL-2726 |
๋ฒค์ , ppm |
8.91 |
2.18 |
2.34 |
7.85 |
0.15 |
0.08 |
ํจ๋ฃจ์, ppm |
151.84 |
4.1 |
4.48 |
0.53 |
0.12 |
0.19 |
2-๋ฉํก์์ํ์ฌ(2-methoxyethanol), ppm |
21.85 |
10.79 |
62.92 |
5.90 |
๊ฒ์ถ๋์ง ์์ |
๊ฒ์ถ๋์ง ์์ |
๋ฐ) ํ๊ธฐ ๋ถ๋ถ
(1) ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต ๊ณต์ ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ธ๋ถ ๊ณต๊ธฐ๊ฐ 10~20%์ ๋น์จ๋ก ์ ์
๋์ด ์ฌ์ํ ๊ณต๊ธฐ์ ํจ๊ป ์์
๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๊ณต๊ธ๋๋ค. ์ด๋ฌํ ์ธ๋ถ ๊ณต๊ธฐ ์ ์
๋ฅ ์์๋ ์์ฐ์ค๋น๋ฅผ ์ ๋นํ๋ฉด์ ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ด ์ ์ถ๋๋ฉด ์ค์ผ๋ฌผ์ง์ด ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต ๊ณต์ ์ด ์งํ๋๋ ๋ผ์ธ ๋ด๋ถ์ ๊ณต ๊ฐ๊ณผ ํ๋ ๋(Plenum)12)์ ์ํํ๋ฉด์ ์์ฃผ ๋ฎ์ ๋๋์ ์ค์ผ์ ์ผ์ผ์ผ ๊ทผ๋ก์ ๊ฑด๊ฐ์ ์
์ํญ์ ์ค ์ ์๋ค. ์ด๋ฌํ ๋ฎ์ ๋๋๋ ๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ์ ์ํด ๊ฐ์ง๋๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค.
(2) ๊ณต๊ธฐ์ ํ์ ์น ๋ฐฐ์ถ๊ตฌ์์ ๋ฐฐ์ถ๋๋ ๊ณต๊ธฐ๋ 100% ๊นจ๋ํ ๊ณต๊ธฐ๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ํ๊ฒฝ๋ถ์์ ์ ํ ๋๊ธฐ์ค์ผ ๋ฐฐ์ถ์ ๋ฐฐ์ถ๋๋๋ง ๋ง์กฑํ๋ฉด ๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๋ด๊ณต๊ธฐ์ค์ผ๊ธฐ์ค๋ณด๋ค๋ ๋ ์ค์ผ๋ ๊ณต๊ธฐ๊ฐ ๋ฐฐ์ถ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋๋ถ๋ถ์ด๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์ฃผ๋ณ ๊ธฐ์์ํ์ ๋ฐ๋ผ์ ๋ฐฐ์ถ๋ ๊ธฐ๋ฅ๊ฐ ๊ณต๊ธฐ์ ์
๊ตฌ๋ก ๋ค์ด์ฌ ์ ์๊ณ , ํ ๋ฒ์ฉ ์ด๋ฌํ ๋ฐฐ์ถ๊ฐ์ค๊ฐ ๊ณต๊ธฐ ์ ์
๊ตฌ๋ก ํก์
๋์ด fab area์์ ์๋์ด ์ผ์ด๋๋ค๋ ์๊ธฐ๋ฅผ ๋ค์ ๋ฐ ์๋ค.
์ฌ) โโ์ฌ์
์ฅ ์๊ทธ๋ฃน ์ฌ์ธต ์ธํฐ๋ทฐ ๊ฒฐ๊ณผ
๊ณผ๊ฑฐ์ ์์
ํ๊ฒฝ์ ๊ดํ ๋ด์ฉ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
โ ์ต๊ทผ์ ์์ฐฐ์ด ๊ฐํ๋์ด (๋ณดํธ๊ตฌ๋ฅผ) ์๋ ๋ณด๋ค ์ ์ฐฉ์ฉํด์.
โ ์์ ์ ์ฑ๊ธฐ๋ ๊ฒ์ด ํ์ฌ ํํ์ ์ํฅ์ ์ค๋ค๋ ์์์ด ์ต๊ทผ ์๊ธด ๋ฏ.
โ ๊ณผ๊ฑฐ์๋ ํํ๋ฌผ์ง, ๊ทผ๊ณจ ์ ๊ฒฝ ์ฐ์ง ์์์.
โ 200mm ๋์๋ ํํ๋ฌผ์ง ๋จ์ด์ง๋ฉด ๊ทธ๋ฅ ๋ฆ์. ์์ฆ์ PH ๊ฒ์ฌ ํ ์ฒ๋ฆฌ.
โ 2000๋
์ ์๋ ํ๊ฒฝ๋ ์ด์
ํ๊ณ ์์ ์ ์ง๊ธฐ๋ ์ฌ๋๋ ์ ์์.
โ ์์ฆ์์ ์ธํฐ๋ฝ๊ณผ ์ ๋น ํ์ ๋ฑ์ด ์๋์ด ์๋ค. ์์ ์๋ ๊ทธ๋ ์ง ์์๋ค.
8) ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ "๋ฐ๋์ฒด ์ ์กฐ ์ฌ์
์ฅ์ ์ข
์ฌํ๋ ๊ทผ๋ก์์ ์์
ํ๊ฒฝ ๋ฐ ์ ํด์์ธ ๋
ธ์ถํน์ฑ ์ฐ๊ตฌ"(2012๋
) ๊ตญ๋ด ๋ฐ๋์ฒด ์ ์กฐ์ฌ์
์ฅ 3๊ฐ์ฌ 5๊ฐ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์ ๋์์ผ๋ก ์ํ๋ ์ฐ๊ตฌ๋ก, ๋ณด๊ณ ์์์ 'B์ฌ'๋ก ์ธ๊ธ๋ ์ฌ์
์ฅ์ด โโโโ์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๋๋ฐ, ์ฐ๊ตฌ๋์์ด ๋ ์์ฐ ๋ผ์ธ์ 8์ธ์น ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์ผ๋ก ๋ง์ธ์ด ๊ทผ๋ฌดํ๋ 2๋ผ์ธ๊ณผ๋ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค.
๊ฐ) ํํ๋ฌผ์ง ์ฌ์ฉํํฉ ๋ฐ 2์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฌผ์ง
์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ๊ฐ ์ฌ์
์ฅ์ ๊ณต์ ๋ณ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ณ ์๋ ๋ฌผ์ง์ ๋ํ ๊ตฌ์ฑ ์ฑ๋ถ ๋ฐ ํจ๋ ๋ฑ์ด ํฌํจ๋ ํํฉํ๋ฅผ ์์ฑํ๋๋ก ์์ฒญํ์ฌ ํํ๋ฌผ์ง ์ฌ์ฉํํฉ์ ํ์
ํ์๊ณ , ์ด๋ถํด์ฐ๋ฌผ ํ๊ฐ์คํ์ ํตํด 2์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋ฐ์ ๊ฐ๋ฅํ ๋ฌผ์ง์ ํ์
ํ์๋๋ฐ, ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ๊ดํํ์ ๊ณต์
๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ ๊ฐ๊ด์ก(ํฌํ ๋ ์ง์คํธ)์ ํ๋(ํฌ๋ ์กธ)-ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋ ์์ง๋ ํด๋ฆฌ์คํฐ๋ ์์ง ๋ฑ์ ์์ง ์ฑ๋ถ๊ณผ ์ผํค๋ฅ, ์์ธํ
์ดํธ๋ฅ, ํฌ์ค๋ , ์ํธ๋ฒค์ ๋ฑ์ ์ฉ๋งค ์ฑ๋ถ, ์์
๋น๋ฐ๋ก ๋์ด ์๋ ๊ฐ๊ด์ฑ ์ฑ๋ถ ๋ฑ์ด ํผํฉ๋ ํผํฉ๋ฌผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ ์๋ค. 2007๋
์ ๋ฐฑํ๋ณ ํ์๊ฐ ๋ฐ์ํ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๊ณต์ (โโโโ๋ฅผ ์ง์นญํ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค)์์๋ ํ๋(ํฌ๋ ์กธ)-ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋๊ณ์ ๋
ธ๋ณด๋ฝ์์ง(Novolak Resin)๊ฐ ์ฃผ๋ก ์ฌ์ฉ๋์๋ค.
๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์๋ ๊ฐ๊ด์ก์ ๋น์๋์ง๋ฅผ ์กฐ์ฌํ์ฌ ๋ฐ๋์ฒด ์จ์ดํผ์์ ํ๋กํจํด์ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋
ธ๊ด ๊ณผ์ ์ด ์๋๋ฐ, ๋
ธ๋ณด๋ฝ์์ง๋ ๋น์ ์ํด ๋ถํด๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋ฐฉํฅ์กฑ ํํฉ๋ฌผ์ด ์์ฑ๋ ์ ์๋ค๋ ๊ธฐ์กด ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์์๊ณ , ์ค์ ๋
ธ๋ณด๋ฝ์์ง๊ฐ ํจ์ ๋ ๊ฐ๊ด์ก์ ๋ํ์ฌ ์ด๋ถํด ์คํ์ ํ ๊ฒฐ๊ณผ, ๋ฒค์ , ํจ๋ฃจ์, ํฌ์ค๋ , ํ๋, ํฌ๋ ์กธ ๋ฑ์ ๋ฌผ์ง์ด ๋ฐ์๋๋ ๊ฒ์ด ํ์ธ๋์๋ค. ๊ตฌ์กฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๊ณ ์๋ ๊ฐ๊ด์ก์ ํน์ฑ์ ์ด๋ถํด ๋ฌผ์ง์ ๋๋ถ๋ถ์ด ๋ฐฉํฅ์กฑ ํํฉ๋ฌผ์ด์๋ค.
(2) ์๊ฐ ๊ณต์
๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฐ๊ด์ก ์ฑ๋ถ์ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ๊ฐ๊ด์ก ์ ๊ฑฐ์ ๋ฅผ ์ด์ฉํ์ฌ 1์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ ๊ฑฐ๋ ํ ์ต์์๊ฐ ๋๋ ๊ฑด์์๊ฐ ๊ณผ์ ์ ํตํด ์ต์ข
์ ๊ฑฐ๋๋๋ฐ, ์ต์์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ฐ์ฐ๊ณผ ๊ฐ์ผ๊ธฐ๋ฅผ ์ด์ฉํ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ๊ด์ก(ํฌํ ๋ ์ง์คํธ) ์ฑ๋ถ์ด ๋ถํด๋๋ฉด์ ํ๋ฐ์ฑ ์ ๊ธฐ๋ฌผ์ง๊ณผ ๊ฐ์ข
๋ถ์ฐ๋ฌผ์ด ๋ฐ์๋ ์ ์๊ณ , ๊ฑด์์๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ฐ์ค์ ๋ฌผ์ง์ ์ด์จํํ์ฌ ์๊ฐ๋ ํ๋ฉด๊ณผ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ถฉ๋ ๋ฐ ๋ฐ์์ ๊ณผ์ ์ ๊ฑฐ์น๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ฐ์ค์ ๋ฌผ์ง๊ณผ ๊ฐ์ข
๋ถ์ฐ๋ฌผ์ด ๋ฐ์ํ ์ ์๋ค.
(3) ์ด์จ์ฃผ์
๊ณต์
์๋ฅด์ , ์ผ๋ถํ๋ถ์, ํฌ์คํ ๋ฑ์ด ๋ํ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉ๋๋ค. ์๋ฅด์ ์ ๋ถํด ์จ๋์ธ 300โ๊น์ง ๊ฐ์ด๋๊ฑฐ๋ ๋น์ ๋
ธ์ถ๋ ๊ฒฝ์ฐ ๋น์๋ก ๋ถํด๋๋๋ฐ, ์๋ฅด์ ์ด ์ด์จ์ฃผ์
์ฅ๋น ๋ด์์ ์๋์ง๋ฅผ ๋ฐ์ ์ด์จํ ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ฑฐ์น๋ฉด ๋น์ ์ด์จ, ์ค์ฑ์ ๋น์ ๋ฑ ๋ค์ํ ํํ์ ๋ฌผ์ง์ด ๋ฐ์๋ ์ ์๋ค.
๋) ์ ํด๋ฌผ์ง ๋
ธ์ถ๋๋ ํ๊ฐ๊ฒฐ๊ณผ
๊ทผ๋ก์ ์์
์์น์ ํธํก๊ธฐ ์์ญ์์ ์๋ฃ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ์๊ณ , ๋น๊ต๋ฅผ ์ํด ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์ ์ธ๋ถ์ ๊ณต๊ธฐ์ ์
๊ตฌ์์๋ ์๋ฃ๋ฅผ ์ฑ์ทจํ์๊ณ , ์ด๋ฅผ ๋ถ์ํ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
(1) ํ๋ฐ์ฑ ์ ๊ธฐํํฉ๋ฌผ(ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋ ์ ์ธ)
4๊ฐ์ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ์์ ์์ธํค, ๋ฒค์ , IPA, PGME, ํจ๋ฃจ์, ํฌ์ค๋ ๋ฑ 10์ฌ ์ข
์ ํ๋ฐ์ฑ ์ ๊ธฐํํฉ๋ฌผ์ด ๊ฒ์ถ๋์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ธํค, IPA, PGME, ํฌ์ค๋ ์ ์ ์ธํ๊ณ ๋ 0.1ppm ์ด์ ๊ฒ์ถ๋ ๋ฌผ์ง์ ์์์ผ๋ฉฐ, ์์ธํค, IPA, PGME, ํฌ์ค๋ ์ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ 1/100 ์ด์ ๊ฒ์ถ๋ ์๋ฃ๋ ์์๋ค. B์ฌ์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ฐ๊ณต๋ผ์ธ๊ณผ ์ธ๋ถ ๊ณต๊ธฐ ์ ์
๊ตฌ ๋ชจ๋์์ ๋ฒค์ ์ด ๊ฒ์ถ๋์ง ์์๋ค.
(2) ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋
๋
ธ๋ณด๋ฝ์์ง(ํ๋-ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋๊ณ ์์ง) ๋ฑ์ ์ฌ์ฉํ๋ ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์๋ ์์ธ์ ๋ฑ ๋น์๋์ง๊ฐ ๊ฐํด์ง๋ ๋
ธ๊ด๊ณผ์ ์์ 2์ฐจ ์์ฑ๋ฌผ์ง๋ก ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋๊ฐ ๋ฐ์๋ ์ ์๋๋ฐ, B์ฌ์ ๊ณต๊ธฐ ์ค ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋ ๋๋์์ค์ 0.0018ppm(๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค 0.5ppm)์ผ๋ก, ๊ฒฝ๊ธฐ์ง์ญ์ 2009๋
8์ ๋๊ธฐ ์ค ๋๋์ธ 0.0010~0.0110ppm๊ณผ ํฐ ์ฐจ์ด๊ฐ ์์๋ค.
(3) ๋ฌด๊ธฐ์ฐ๋ฅ
๊ฒ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์๋ ํ์ ๊ฐ๊ณ , ๋ชจ๋ ํญ๋ชฉ์์ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ 1/100 ์ดํ๋ก ๋ฎ๊ฒ ๋ํ๋ฌ๋ค.
์ฌ์
์ฅ |
๊ตฌ๋ถ |
๋ถ์ฐ๋(HF) |
์ผํ์์๋(HCL) |
์ง์ฐ๋(HNOโ) |
ํฉ์ฐ๋(HโSOโ) |
๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค |
0.5ppm |
lppm |
2pprn |
0.2mg/mยณ |
B์ฌ 8์ธ์น |
์๋ฃ์ |
29 |
29 |
29 |
29 |
๊ฒ์ถ์๋ฃ์ |
0 |
3 |
2 |
4 |
์ต์๊ฐ |
- |
0.0008 |
0.0005 |
0.0015 |
์ต๋๊ฐ |
- |
0.0012 |
0.0006 |
0.0025 |
(4) ์๋ฅด์ , ๋น์ ๋ฐ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ
์ ์์์
์์๋ B์ฌ๋ฅผ ํฌํจํ ์ ์ฒด ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๊ณต์ ์์ ์๋ฅด์ ์ด ๊ฒ์ถ๋์ง ์์๋ค. ์ด์จ์์ค ๋ฑ์ ๊ต์ฒดํ๋ PM ์์
์์ ์๋ฅด์ ๋
ธ์ถ๋๋๋ 2์ฐจ๋ก ํ๊ฐํ์๋๋ฐ, 1์ฐจ ํ๊ฐ์์ ์๋ฅด์ ์ด ๊น์ถ๋์ง ์์์ผ๋ 2์ฐจ ํ๊ฐ์์ ์๋ ํ์์ ๋ณด๋ฏ์ด TWA ๊ธฐ์ค13)์ผ๋ก 3.23ppb๊ฐ ๊ฒ์ถ๋์์ผ๋(PM ์์
์ ๊ธฐ์ค) ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ธ 5ppb๋ฅผ ์ด๊ณผํ์ง๋ ์์๋ค. ๋น์ ๋ฐ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ(์๋ฅด์ ์ ์ธ) ๊ฒฝ์ฐ TWA ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 0.0085mg/mยณ๊ฐ ๊ฒ์ถ๋์์ผ๋(PM ์์
์ ๊ธฐ์ค) ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ธ 0.01mg/mยณ๋ฅผ ๋ฐ๋์๋ค.
์ฌ์
์ฅ |
๋์๋ฌผ์ง |
์ธก์ ์๊ฐ(min) |
์ธก์ ์๊ฐ ๋์์ ๋๋ |
8์๊ฐ ์๊ฐ๊ฐ์คํ๊ท ๋๋(TWA) |
B์ฌ 8์ธ์น |
์๋ฅด์ |
372 |
4.17ppb |
3.23ppb |
๋น์ ๋ฐ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ |
372 |
0.0110mg/mยณ |
0.0085mg/mยณ |
9) ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ ์์ธ ๋ฑ์ ๋ํ ์ํ์ ๊ฒฌํด
๊ฐ) ์์ธ
๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ๋ณ์์ธ์ผ๋ก๋ ์ ์ , ๋ฐฉ์ฌ์ , ํํ๋ฌผ์ง, ์ฝ๋ฌผ(ํญ์์ ), ๋ฐ์ด๋ฌ์ค ๋ฑ์ด ์๋ ค์ ธ ์๊ณ , ๋ฐฑํ๋ณ์ ์ง์
ํ๊ฒฝ์ ์ํ์์ธ์ผ๋ก๋ ๋ฒค์ , ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ , ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋, 1,3-๋ถํ๋์, ์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋, ๊ณ ๋ฌด์ ํ ์์ฐ์
์ ๋๊ฐ ์ธ์ ๋๊ณ ์๋ค. ํํธ, ํก์ฐ๋ ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์์นด๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ ธ ์๋๋ฐ, 1์ผ 32๊ฐํผ๋ฅผ ํผ์ฐ๋ ํก์ฐ์๋ ๋งค์ผ 1.8mg์ ๋ฒค์ ์ ์ญ์ทจํ๋๋ฐ ์ด๋ ๋นํก์ฐ์๋ณด๋ค 10๋ฐฐ ์ ๋ ๋ง์ ์์ด๋ค.
ํํ ์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ๋ฒ ์ํ๋ น ์ 34์กฐ ์ 3ํญ14) [๋ณํ 3]์ ๋ค์์ ๊ฒฝ์ฐ๋ฅผ ์
๋ฌด์ ์ง๋ณ์ ํด๋นํ๋ ์ง์
์ฑ ์์ผ๋ก ์ธ์ ํ๊ณ ์๋ค.
0 1ppm ์ด์ ๋๋์ ๋ฒค์ ์ 10๋
์ด์ ๋
ธ์ถ๋์ด ๋ฐ์ํ ๋ฐฑํ๋ณ, ๋ค๋ฐ์ฑ ๊ณจ์์ข
(๋ค๋ง, ๋
ธ์ถ ๊ธฐ๊ฐ์ด 10๋
๋ฏธ๋ง์ด๋๋ผ๋ ๋์ ๋
ธ์ถ๋์ด 10ppm/๋
์ด์์ด๊ฑฐ๋ ๊ณผ๊ฑฐ์ ๋
ธ์ถ๋์๋ ๊ธฐ๋ก์ด ๋ถ๋ถ๋ช
ํ์ฌ ํ์ฌ์ ๋
ธ์ถ๋๋๋ฅผ ๊ธฐ์ค์ผ๋ก 10๋
์ด์ ๋์ ๋
ธ์ถ๋์ด 1ppm/๋
์ด์์ด๋ฉด ์
๋ฌด์ ์ง๋ณ์ผ๋ก ๋ณธ๋ค.)
0 ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋์ ๋
ธ์ถ๋์ด ๋ฐ์ํ ๋ฐฑํ๋ณ ๋๋ ๋น์ธ๋์
0 1,3-๋ถํ๋์์ ๋
ธ์ถ๋์ด ๋ฐ์ํ ๋ฐฑํ๋ณ
0 ์ฐํ์ํธ๋ (์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋)์ ๋
ธ์ถ๋์ด ๋ฐ์ํ ๋ฆผํ๊ตฌ์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ
์์ค(X)์ ๋๋ ๊ฐ๋ง(Y)์ ๋ฑ์ ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ ์ ๋
ธ์ถ๋์ด ๋ฐ์ํ ์นจ์์, ์๋์, ์์, ๋์ฅ์, ํ์, ๋ผ์, ํผ๋ถ์ ๊ธฐ์ ์ธํฌ์, ์ ๋ฐฉ์, ์ ์ฅ์, ๋ฐฉ๊ด์, ๋ ๋ฐ ์ค์ถ์ ๊ฒฝ๊ณ์, ๊ฐ์์ ์, ๊ธ์ฑ ๋ฆผํ๊ตฌ์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ ๋ฐ ๊ธ์ฑยท๋ง์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ
๋) ์ ๋ณต๊ธฐ
๋ฒค์ ์ ์ต์ด ๋
ธ์ถ ์ดํ ๋ฐฑํ๋ณ ๋ฐ์๊น์ง์ ์ ์ฌ๊ธฐ๋ ๋ค๋ฅธ ๊ณ ํ์์ ์ ์ฌ๊ธฐ์ ๋นํด ๋น ๋ฅธ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ ธ ์์ผ๋ฉฐ, ์ฐ๊ตฌ์์ ๋ฐ๋ผ ๋ณ์ด์ ํญ์ ํฌ์ง๋ง ํ๊ท 5~15๋
์ผ๋ก ๋ณด๊ณ ์๋ค. ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ ์ ์ํ ๋ฐฑํ๋ณ์ ์ฃผ๋ก ์ผ๋ณธ ์ํญ ํผํด ์์กด์์ ๋ฐฉ์ฌ์ ์น๋ฃ๋ฅผ ๋ฐ๋ ํ์๋ค์ ๋ํ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๋์๋๋ฐ ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ ์ ๋
ธ์ถ๋ ์ง 5~7๋
ํ์ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ์๋ฅ ์ด ์ฆ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด ๊ด์ฐฐ๋์๋ค.
10) ํํ๋ฌผ์ง์ ํน์ฑ ๋ฐ ์ํ์ฑ
๊ฐ) โโโโ์ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ ๋๋ ๊ฒ์ถ๋์๊ฑฐ๋ ๊ทธ๋ฌํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์์ ์ธ๊ธ๋ ํํ๋ฌผ์ง ์ค ใํํ๋ฌผ์ง ๋ฐ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ธ์์ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์คใ(๊ณ ์ฉ ๋
ธ๋๋ถ๊ณ ์ ์ 2013-38ํธ)์์ ์ ํด๋ฌผ์ง๋ก ๋ถ๋ฅ๋์ด ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ด ์ค์ ๋ ๋ฌผ์ง์ [๋ณ์ง 5]์ ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
๋) ๋ฒค์ ์ ๋ฌผ๋ฆฌ์ ์ํ๋ ์ก์ฒด์ด๋ ํ๋ฐ์ฑ์ด ๋งค์ฐ ๋์(100%) ํธํก๊ธฐ์ ํผ๋ถ๋ก ์ฝ๊ฒ ํก์๋๋ค.
๋ค) TCE๋ ํ์ฌ ์ฌ์ฉ๋์ง ์๋ ๋ฌผ์ง๋ก ๋นํธ์งํจ๋ฆผํ์ข
, ๊ฐ์์ ์ํ์ ์ฆ๊ฐ์ํค๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ ธ ์๊ณ ๊ตญ์ ์์ฐ๊ตฌ์(IARC)์ ์ํด ๊ทธ๋ฃน2A15)์ ๋ฐ์์ถ์ ๋ฌผ์ง๋ก ๋ถ๋ฅ๋์ด ์์ผ๋ฉฐ, ๋น์์ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ(์๋ฅด์ ์ ์ธ)์ ํ์, ํผ๋ถ์ ๋ฑ์ ์ผ์ผํค๋ ๋ฌผ์ง๋ก ์๋ ค์ ธ ์๊ณ ๊ตญ์ ์์ฐ๊ตฌ์์ ์ํด ๊ทธ๋ฃน1์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง๋ก ์ง์ ๋์ด ์๋ค.
๋ผ) 108๊ฐ์ ๊ตญ๋ด ์ ๋ ์ ํ์ ๋ํ ๊ตฌ์ฑ์ฑ๋ถ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ(1995๋
) ์ํ๋ฉด,์ ๋์์ ๊ฐ์ฅ ๋ง์ ๋น์ค์ ์ฐจ์งํ๋ ์ฑ๋ถ์ ํจ๋ฃจ์(11.2~50.23%), ํฌ์ค๋ (8.8~27.8%), ๋ฉํธ ์ด์๋ถํธ์ผํค(36.36% ์ดํ), ์ํธ๋ฒค์ (L32~16.10%) ์์ด์๊ณ , 108๊ฐ ์ค 8๊ฐ(7.4%) ์ ํ์์ ๋ฒค์ ์ด ๊ฒ์ถ๋์๊ณ , ๋ฒค์ ํจ์ ๋์ 0.1~56.7%๋ฅผ ์ฐจ์งํ์๋ค.
[์ธ์ ์ฌ์ค] ๋ค๋ญ ์๋ ์ฌ์ค, ๊ฐ ์ 3ํธ์ฆ์ 1~4, ๊ฐ ์ 4ํธ์ฆ์ 2, ๊ฐ ์ 5ํธ์ฆ์ 2, 3, ๊ฐ ์ 6ํธ์ฆ์ 1, ๊ฐ ์ 10, 14, 15, 17, 18, 21, 24ํธ์ฆ, ๊ฐ ์ 19, 22ํธ์ฆ์ ๊ฐ1, 2, ์ ์ 2, 7, 8ํธ์ฆ, ์ ์ 9ํธ์ฆ์ 1~3์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ, ๋ณ๋ก ์ ์ฒด์ ์ทจ์ง
๋ค. ํ๋จ
1) ์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ๋ฒ์์ ๋งํ๋ '์
๋ฌด์ ์ฌํด'๋ผ ํจ์ ๊ทผ๋ก์๊ฐ ์
๋ฌด ์ํ ์ค ๊ทธ ์
๋ฌด์ ๊ธฐ์ธํ์ฌ ๋ฐ์ํ ์ฌํด๋ฅผ ๋งํ๋ ๊ฒ์ด๋ฏ๋ก, ์
๋ฌด์ ์ฌํด๋ฐ์ ์ฌ์ด์ ์๋น์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ์์ด์ผ ํ๊ณ ์ด ๊ฒฝ์ฐ ๊ทผ๋ก์์ ์
๋ฌด์ ์ง๋ณ ๋๋ ์ ์ง๋ณ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ๋ง ๊ฐ์ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ์ ๊ดํ์ฌ๋ ์ด๋ฅผ ์ฃผ์ฅํ๋ ์ธก์์ ์
์ฆํ์ฌ์ผ ํ์ง๋ง, ๊ทธ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ ๋ฐ๋์ ์ํ์ , ์์ฐ๊ณผํ์ ์ผ๋ก ๋ช
๋ฐฑํ ์
์ฆํ์ฌ์ผ๋ง ํ๋ ๊ฒ์ ์๋๊ณ , ๊ทผ๋ก์์ ์ทจ์
๋น์ ๊ฑด๊ฐ์ํ, ์ง๋ณ์ ์์ธ, ์์
์ฅ์ ๋ฐ๋ณ์์ธ๋ฌผ์ง์ด ์์๋์ง ์ฌ๋ถ, ๋ฐ๋ณ์์ธ๋ฌผ์ง์ด ์๋ ์์
์ฅ์์์ ๊ทผ๋ฌด๊ธฐ๊ฐ ๋ฑ ์ ๋ฐ ์ฌ์ ์ ๊ณ ๋ คํ ๋ ์
๋ฌด์ ์ง๋ณ ๋๋ ๊ทธ์ ๋ฐ๋ฅธ ์ฌ๋ง ์ฌ์ด์ ์๋น์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ค๊ณ ์ถ๋จ๋๋ ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์
์ฆ์ด ์๋ค๊ณ ๋ณด์์ผ ํ๋ค(๋๋ฒ์ 2004. 4. 9. ์ ๊ณ 2003๋12530 ํ๊ฒฐ ์ฐธ์กฐ).
2) ์์ ๋ ์ฌ์ค ๋ฐ ์ด๋ก๋ถํฐ ์ ์ ์๋ ์๋์ ๊ฐ์ ๊ฐ ์ฌ์ ์ ๋ํ์ฌ, ํ๋์ํ์ผ๋ก๋ ๋ฐฑํ๋ณ์ ์์ธ์ด ๋ช
ํํ๊ฒ ๊ท๋ช
๋์ง ๋ชปํ๊ณ ์๋ ํ์ค๊ณผ ์์
์ฅ์์ ๋ฐ์ํ ์ ์๋ ์์ ๋ณด๊ฑด์์ ์ํ์ ์ฌ์ฉ์๋ ๊ทผ๋ก์ ์ด๋ ์ผ๋ฐฉ์๊ฒ๋ง ์ ๊ฐํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ ๊ณต์ (ๅ
ฌ็) ๋ณดํ์ ํตํด ์ฐ์
๊ณผ ์ฌํ ์ ์ฒด๊ฐ ์ด๋ฅผ ๋ถ๋ดํ ๋ก ํ๋ ์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ ์ ๋์ ๋ชฉ์ ๋ฑ์ ๊ณ ๋ คํด ๋ณด๋ฉด, ๋น๋ก ๋ง์ธ์ ์ฌ๋ง์์ธ์ธ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ๋ณ ๊ฒฝ๋ก๊ฐ ์ํ์ ์ผ๋ก ๋ช
๋ฐฑํ ๋ฐํ์ง์ง ์์๋ค๊ณ ํ๋๋ผ๋ ๋ง์ธ์ด โโ์ฌ์
์ฅ 2๋ผ์ธ์์ ๊ทผ๋ฌดํ๋ ๋์ ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง์ ํฌํจํ ๊ฐ์ข
์ ํดํํ๋ฌผ์ง์ ์ง์์ ์ผ๋ก ๋
ธ์ถ๋์ด ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ์ด ๋ฐ๋ณํ์๊ฑฐ๋ ์ ์ด๋ ๊ทธ ๋ฐ๋ณ์ด ์ด์ง๋์๋ค๊ณ ์ถ๋จํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ๋ง์ธ์๊ฒ ๋ฐ๋ณํ ๊ธ์ฑ ๊ณจ์์ฑ ๋ฐฑํ๋ณ๊ณผ ๊ทธ ์
๋ฌด์์ ์ฌ์ด์๋ ์๋น์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ์๋นํ๋ค.
๊ฐ) โ โโโโ๊ฐ 2009๋
๋น์ ์ฌ์ฉํ๋ 6์ข
๋ฅ์ ๊ฐ๊ด์ก ๋ชจ๋์์ ๋ฒค์ ์ด ๊ฒ์ถ๋์๊ณ , ๊ทธ ์์น๋ ์ต๋ 8.91ppm์ ์ด๋ฅด๋ ๋ ์ , โก โโโโ๊ฐ ์ฌ์ฉํ ๊ฐ๊ด์ก์ ๋ค์ด๊ฐ๋ ๋
ธ๋ณด๋ฝ์์ง์ ๊ฒฝ์ฐ ๊ดํํ์ ๊ณต์ ์์ ์์ธ์ ๊ณผ ๋ฐ์ํ๊ฑฐ๋ ์ต์์๊ฐ ๊ณต์ ์์ ์ฐ๋ฅ์ ๋ง๋ 2์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋ฒค์ ์ด๋ ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋ ๋ฑ์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง์ ์์ฑํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์จ์ดํผ์ ๋ํฌ๋ ๊ฐ๊ด์ก์ ๋ง์ธ์ด ๋ด๋นํ๋ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ์ต์ข
์ ์ผ๋ก ์ ๊ฑฐ๋๋ ์ , โข โโโโ๊ฐ โโ์์ฒฉ์ ์ ์ํ 1990๋
๋ ๋ง โโ์ฌ์
์ฅ์ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๋ TCE๋ ํ์ฌ ์ฌ์ฉ๋์ง ์๋ ๋ฌผ์ง๋ก ๋ฐฑํ๋ณ๊ณผ ์ ์ฌ ๊ณํต์ธ ๋ฆผํ์ข
๋ฑ์ ์ ๋ฐ ์์ฌ์ธ์๋ก ๋ณด๊ณ ๋๊ณ ์๋ ์ , โฃ ๊ทธ ๋ฐ์๋ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ๋ ์ ๋์ BOE์ ๋ฐ์ ๋ฌผ์ง์ธ ๋ฒค์ ์ด๋ ์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋ ๋ฑ์ด ์ฌ์ฉ๋์์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ฐฐ์ ํ ์ ์๋ ์ ๋ฑ์ ์ข
ํฉํด ๋ณด๋ฉด, ๋ง์ธ์ด ๊ทผ๋ฌดํ ๋น์ 2๋ผ์ธ์์๋ ํ์ฌ ์ํ์ ์ผ๋ก ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง๋ก ์ธ์ ๋๊ณ ์๊ฑฐ๋ ์๋นํ ์์ฌ์ ๋ฐ๊ณ ์๋ ๋ฌผ์ง๋ค์ด ์ฌ์ฉ๋์๊ฑฐ๋ ๋๋ ์์ฑ๋์์ ๋์ ๊ฐ์ฐ์ฑ์ด ์กด์ฌํ๋ค.
๋) ํ์ฌ๊ฐ ์ฐ 1~2ํ ์ค์ํ๋ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ ์๋ฃ ์ฑ์ทจ ๊ฒฐ๊ณผ ๋ผ์ธ ๋ด์์ ๋ฒค์ ์ด๋ ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋์ ๊ฐ์ ๋ฐ์์ฑ ๋ฌผ์ง์ด ๊ฑฐ์ ๊ฒ์ถ๋์ง ์์๊ฑฐ๋ ์ผ๋ฐ ๋๊ธฐ ์์ค ์ ๋์ ์๋ง์ด ๊ฒ์ถ๋ ์ฌ์ค์ ์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ผ๋, ์ด๋ฌํ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋๋ถ๋ถ ํํ๋ฌผ์ง์ ์ ํด์ฑ์ ๋ํ ์ธ์์ด ๋์์ง๊ณ ์์
ํ๊ฒฝ ๊ด๋ฆฌ๊ฐ ๊ฐํ๋ ์ต๊ทผ์ ๋ฐ์ดํฐ์ผ ๋ฟ๋ง ์๋๋ผ, ์ด๋ฌํ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ PM ์์
์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ์ ์ , ์ค๋น๊ณ ์ฅ, ์ฌ๊ณ ๋ฑ ๋น์ ์์ ์ธ ์ํ์์ ํํ๋ฌผ์ง์ด ์ ์ถ๋ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ฐ์ํ์ง ๋ชปํ๊ณ ์๊ณ , ์ค์ 2007๋
์ดํ์๋ โโ์ฌ์
์ฅ์ 5๋ผ์ธ, 8๋ผ์ธ ๋ฑ์์ ์ข
์ข
๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ๋ ํํ๋ฌผ์ง ๊ฐ์ง๊ธฐ๊ฐ ์๋ํ ๋ฐ ์๋๋ฐ, 2๋ผ์ธ์ ์ด๋ณด๋ค ์์ค์ด ๋ก์ ๋์ถ์ด ๋ ๋ฒ๋ฒํ์ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ๋๊ณ , ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ 2012๋
์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ PM ์์
์ ์ธก์ ํ ์ ํด๊ฐ์ค์ ๋๋๊ฐ ์ผ๋ฐ ์์
์์ ๋๋๋ณด๋ค ๋งค์ฐ ๋์๋ ์ ์ด ๋๋ฌ๋, ์์ ๊ฐ์ ์ผํ์ฑ์ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ผ์์ ์ด๊ณ ๊ณ์์ ์ธ ์์
๊ณผ์ ์ค ๋ฐ์ํ๋ ํํ๋ฌผ์ง์ ์ ์ถ ์ฌ๋ถ๋ฅผ ํ์ ํ ์๋ฃ๋ก ์ฌ์ฉํ๊ธฐ์ ๋ฏธํกํ๋ฏ๋ก, ์ด๋ฌํ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ง์ผ๋ก ์
๋ฌด๊ด๋ จ์ฑ์ ๋ถ์ธ ํ ์๋ ์๋ค. ์คํ๋ ค ๋ง์ธ์ ์๋์ค๋น๋ก ์ต์์๊ฐ ์์
์ ํ๋ฉด์ ํํ๋ฌผ์ง์ด ์๋ ์์กฐ์ ์จ์ดํผ๋ฅผ ๋ด๊ฐ๋ค๊ฐ ๊บผ๋ด๋ ์์
์ ์ํํ๊ณ , ์ต์ข
์ธ์ฒ์ด ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ธฐ๊น์ง ์ค๊ฐ์ค๊ฐ์ ๊ฐ๊ด์ก์ด๋ ํฉ์ฐ, BOE ๋ฑ์ด ์์ ํ ์ ๊ธฐ๋์ง ์์ ์ํ์ ์จ์ดํผ ๋ฐ์ค๋ฅผ ์ง์ ์ฎ๊ฒจ์ผ ํ์ผ๋ฉฐ, ๊ทธ ๊ณผ์ ์์ ํธํก์ฉ ๋ณดํธ๊ตฌ์ ๊ฐ์ ์ถฉ๋ถํ ๋ณดํธ์ฅ๋น๋ฅผ ์ฐฉ์ฉํ์ง ์์๊ณ , ๋ง์ธ์ ๊ทผ๋ฌด๊ธฐ๊ฐ์ 4๋
10๊ฐ์ ์ ๋๋ก ๊ธธ์๋ ์ ๋ฑ์ ๋น์ถ์ด, ๋ง์ธ์ โโโโ๊ฐ ์ธก์ ํ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด์ฐ๊ตฌ์์ด ์ํํ ์กฐ์ฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๋ค ๋ ๋ง์ ์์ ์ ํดํํ๋ฌผ์ง์ ๋
ธ์ถ๋์์ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จ๋๋ค.
๋ค) ์์ ๋ณธ ๋ฒค์ , ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋ ์ธ์๋ โโโโ๊ฐ ์จ์ดํผ ๊ฐ๊ณต๊ณต์ ์ ์ฌ์ฉํ์๊ฑฐ๋ ๊ฐ๊ณต๊ณผ์ ์์ ๋ถ์ฐจ์ ์ผ๋ก ์์ฑ๋์๊ฑฐ๋ ๋๋ ๋ผ์ธ์์ ์ธก์ ๋ ํํ๋ฌผ์ง ์ค ๊ณผ์ฐ ํ์์, 2-๋ฉํก์์ํ์ฌ, ๋ถ์ฐ(๋ถํ์์), ๋น์ ๋ฐ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ, ์๋ฅด์ (์ผ์์ํ ๋น์), ์๋ชจ๋์, ์ผํ์์(์ผ์ฐ), IPA, ์ธ์ฐ, ์ง์ฐ, ํฌ๋ ์กธ, ํฌ์ค๋ , ํจ๋ฃจ์, ํ๋, ํฌ์คํ, ํฉ์ฐ ๋ฑ์ ๋ฏธ๋์ด๊ธฐ๋ ํ์ง๋ง ์ธ์ฒด์ ์ ํดํ์ฌ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค์ด ์ค์ ๋ ๋ฌผ์ง๋ค์ด๊ณ , ํนํ ์ด ์ค ๊ณผ์ฐํ์์, ๋น์ ๋ฐ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ, ํฉ์ฐ์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง๋ก, 2-๋ฉํก์์ํ์ฌ, ํจ๋ฃจ์๊ณผ ํ๋์ ์์๋
์ฑ๋ฌผ์ง๋ก ๋ถ๋ฅ๋๊ณ ์์ผ๋ฉฐ, ๋ง์ธ์ด ๋ด๋นํ์ง ์์ ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ๋๊ฑฐ๋ ๊ฐ์ง๋ ๋ฌผ์ง์ด๋ผ๋ ๊ณต๊ธฐ์ ์์ฌ ํ๊ธฐ์์คํ
์ ํตํด ์ฌ์ํํ๋ฉฐ ๋ง์ธ์๊ฒ๋ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ๋ง์ธ์ด ์ด๋ฌํ ์ ํด๋ฌผ์ง์ ๋ณตํฉ์ ์ผ๋ก ์ฅ๊ธฐ๊ฐ ๋
ธ์ถ๋ ๊ฒฝ์ฐ ์์ ๋ณธ ๋ฐฑํ๋ณ ๋ฐ์๋ฌผ์ง ๋๋ ๋ฐ์์์ฌ๋ฌผ์ง๊ณผ ์์น์์ฉ์ ์ผ์ผ์ผ ๋ฐฑํ๋ณ์ ๋ฐ๋ณ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋์ผ ์ ์๋ค.
๋ผ) ๋ง์ธ์ ๋ฐ์๋ฌผ์ง์์ ๋
ธ์ถ ์ฌ๋ถ ๋ฐ ๊ทธ ์ ๋๋ฅผ ๋ ์ด์ ๊ท๋ช
ํ ์ ์๊ฒ ๋ ๊ฒ์, ์ผ์ ๊ธฐ๊ฐ์ ์ ๋ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๋ฐฑํ๋ณ์ ํน์ฑ๊ณผ ํ๋์ํ์ ํ๊ณ์ ๋๋ถ์ด, ๋ง์ธ์ ๊ทผ๋ฌด ๋น์ ์ฌ์ฉ๋ ํํ๋ฌผ์ง์ ๋ํ ์๋ฃ๋ฅผ ์ ๋๋ก ๋ณด์กดํ์ง ์์๊ณ ๋ํ ์ผ๋ถ ์๋ฃ์ ๋ํด์๋ ์์
๋น๋ฐ์ด๋ผ๋ ์ด์ ๋ก ์ด๋ฅผ ๊ณต๊ฐํ์ง ์์ โโโโ์๊ฒ๋ ์ผ๋ถ ๊ทธ ์์ธ์ด ์๋๋ฐ, ์ด์ฒ๋ผ ๊ทผ๋ก์์๊ฒ ์ฑ
์ ์๋ ์ฌ์ ๋ก ์ธํ์ฌ ์ ํด๋ฌผ์ง์ ๋ํ ํ์
์ด ์ด๋ ต๊ฒ ๋ ์ํฉ์์ ์
๋ฌด๊ธฐ์ธ์ฑ์ ๋ํ ์๊ฒฉํ ์ฆ๋ช
์ฑ
์์ ๊ทผ๋ก์ ์ธก์๊ฒ ๋ถ๋ด์๊ธฐ๋ ๊ฒ์ ๋ง์ง ์๋ค.
๋ง) ๋ง์ธ์ ๊ฐ์กฑ ์ค์๋ ํ์ก์งํ์ด๋ ์์งํ์ ์์๋ ์ฌ๋์ด ์๋ ์ , ๋ง์ธ์ ์
์ฌ ๋น์ ๊ฑด๊ฐ์ ์๋ฌด๋ฐ ์ด์์ด ์์๊ณ , ์ , ๋ด๋ฐฐ๋ฅผ ํ์ง ์์๋ ์ , ์ฌ๋ง ๋น์ ๋ง์ธ์ ๋์ด๊ฐ ๋ถ๊ณผ 29์ธ์๋ ์ ๋ฑ์ ๋น์ถ์ด ๋ง์ธ์๊ฒ ๋ฐฑํ๋ณ ๋ฐ๋ณ๊ณผ ๊ด๋ จ๋ ์ ์ ์ด๋ ์ง๋ณ ๋ฑ ๋น์ง์
์ ๋ฐ๋ณ์์ธ์ ์์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๊ณ , โโโโ๋ ๋ง์ธ์ ์ฒซ ์ง์ฅ์ด๋ฉฐ, ๋ฐฑํ๋ณ์ ์ ๋ณต๊ธฐ๋ฅผ ๊ณ ๋ คํ์ ๋ โโโโ ํด์ง ํ์ ์์๊ฐ ์์ธ์ด ๋์ด ๋ฐฑํ๋ณ์ด ๋ฐ๋ณํ์ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณด์ด์ง๋ ์๋๋ค.
3. ๊ฒฐ ๋ก
๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ๋ง์ธ์ด ์
๋ฌด์ ์ง๋ณ์ ์ํด ์ฌ๋งํ ๊ฒ์ด ์๋๋ผ๊ณ ํ๋จํ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฒ๋ถ์ ์๋ฒํ๊ณ , ๊ทธ ์ทจ์๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ์๊ณ ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ ์ด์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ด๋ฅผ ์ธ์ฉํ๊ธฐ๋ก ํ์ฌ ์ฃผ๋ฌธ๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๊ฒฐํ๋ค.
์ฌํ์ฅ ํ์ฌ ์ฌํ์ฅ ํ์ฌ1
ํ์ฌ ํ์ฌ1
ํ์ฌ ํ์ฌ2
ใ๋ณ์งใ
[๋ณ์ง 1]
ใํ๊ฒฝ์์ฒฉใ
๊ณต์ ๋ณ GAS
๊ณต ์ |
๋ถ ๋ฅ |
ํน์ฑ |
ํ๊ฒฝ์ํฅ |
ํํ๋ฌผ์ง |
Diffusion |
๊ฐ์ฐ์ฑ ๊ฐ์ค |
๊ฐ์ฐ์ฑ, ํญ๋ฐ์ฑ |
ํ์ฌ |
Hโ(์์) |
๋
์ฑ ๊ฐ์ค |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
์ฐ์ฑ๋น, ๊ณ ์ฝํ์ |
H(๊ธฐ์ผํ์์), POCI3(์ฅ์์ผํ์ธ) |
๊ธฐํ ๊ฐ์ค |
์กฐ์ฐ์ฑ. ์ง์์ฑ |
ํ์ |
Oโ(์ฐ์), Nโ(์ง์) |
CVD |
LP |
๊ฐ์ฐ์ฑ ๊ฐ์ค |
๊ฐ์ฐ์ฑ, ํญ๋ฐ์ฑ, ๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
ํ์ฌ, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๋ถ์ |
SiHโCIโ(๋ํด๋ก๋ก์ค๋ ) |
๋
์ฑ ๊ฐ์ค |
๊ฐ์ฐ์ฑ, ํญ๋ฐ์ฑ, ๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ถ์. ์ด๋ฅํผํด |
NHโ(์๋ชจ๋์) |
๊ธฐํ ๊ฐ์ค |
์กฐ์ฐ์ฑ, ์ง์์ฑ |
๋ * ์๋ฌผ ํผํด |
Nโ(์ง์). NO(์ด์ฐํ์ง์) |
AP |
๊ฐ์ฐ์ฑ ๊ฐ์ค |
์์ฐ ๋ฐํ์ฑ, ํญ๋ฐ์ฑ, ๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
ํ์ฒ์ค์ผ, ํ์ฌ |
SiHโ(์ค๋), BโHโ(๋๋ณด๋), PHโ(ํฌ์คํ), SiHโCIโ(๋ํด๋ก๋ก์ค๋ ) |
๋
์ฑ ๊ฐ์ค |
๋
์ฑ. ๋ถ์์ฑ |
๋ * ์๋ฌผ ํผํด |
WFโ(์ก๋ถํํ
์คํ
), HF(๋ถํ์์) |
๊ธฐํ ๊ฐ์ค |
์กฐ์ฐ์ฑ, ์ง์์ฑ |
ํ์ฌ |
์ง์, ์ฐ์ |
DRY ETCH |
๋
์ฑ ๊ฐ์ค |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
์ฐ์ฑ๋น, ๊ณ ์ฝํ์, ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ๋ถ์ |
NH3(์ผ๋ถํ์ง์), BCI3(์ฌ์ผํ๋ถ์), HCI(์ํ์์), SFโ(์ก๋ถํํฉ), SiCIโ(์ฌ์ผํ๊ท์) |
๊ธฐํ ๊ฐ์ค |
์กฐ์ฐ์ฑ, ์ง์์ฑ |
์ง์ |
He(ํฌ๋ฅจ), CHF3(์ผ๋ถํ์ํ), C2F6(ํ๋ ์จ116). CF4(์ฌ๋ถํ๋ฉํ) |
ION IMP |
๊ฐ์ฐ์ฑ ๊ฐ์ค |
ํญ๋ฐ์ฑ, ๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
ํ์ฌ, ํ์ฒ์ค์ผ |
AsHโ(์๋ฅด์ ), PHโ(ํฌ์คํ) |
๋
์ฑ ๊ฐ์ค |
ํญ๋ฐ์ฑ, ๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
์ง์ |
BFโ(์ผ๋ถํ๋ถ์) |
METAL์ฆ์ฐฉ |
๊ธฐํ ๊ฐ์ค |
์ง์์ฑ |
์ง์ |
Ar(์๋ฅด๊ณค) |
EPI๊ณต์ |
์กํ ๊ฐ์ค |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
์
์ทจ(์ง์), ๊ตฌ์กฐ๋ฌผ ๋ถ์ |
SiHiCIโ(๋ํด๋ก๋ก์ค๋ ), HCI(์ผ์), SiHCI3(ํธ๋ฆฌ๊ธ๋ก๋ก์ค๋ ), PHโ(ํฌ์คํ), BโHโ(๋๋ณด๋) |
โ ๊ณต์ ๋ณ ํํ๋ฌผ์ง
์ธ์ (cleaning) ์๊ฐ (Etching) |
์ ๊ธฐ์ฉ์ (SOLVEN T) |
์ธํ์ฑ, ๋
์ฑ |
์์์ค์ผ, ๋์๋ฌผํผํด, ์๋ฌผ์ฒด ์์ ๋ฐ |
(CH)โCO, IPA, ACT-CMI, CHโCI, TCE, ๊ฐ์ข
์ ๋(Thinner) |
์ฐ๋ฅ |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ, ์ฐํ์ฑ, ์ ์ด์ฑ |
์ด๋ฅ ํผํด, ํ ์ ์ฐ์ฑํ |
HโOโ, HโSOโ, HNOโ, HF, HCI, HโPOโ, CHโCOOH |
์์นผ๋ฆฌ๋ฅ |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ, |
ํ์ฒ์ค์ผ |
NHโOH, NHโF |
์ฌ์ง (Photo) |
์ ๊ธฐํํฉ ๋ฌผ |
๋
์ฑ, ์ธํ์ฑ, ์ ์ด์ฑ |
์์์ค์ผ, ๋์๋ฌผํผํด, ์๋ฌผ์ฒด ์์ ๋ฐ |
์ฌ์ง๊ฐ๊ด์ก(PR), ํ๋ฉด๋ฐ์ฐฉ์ (HMDS) (CHโ)โCO, ์ ๋(Thinner) |
์์นผ๋ฆฌ๋ฅ |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ |
ํ์ฒ ์ค์ผ |
์ฌ์งํ์์ก(Developer) |
๋ถ์๋ฌผ ์นจ์ (Diffuson) |
์กํ๊ฐ์ค |
๋
์ฑ. ๋ถ์์ฑ, ์ง์์ฑ |
์ง์ |
์ฅ์์ผํ์ธ(POCIโ), ๋ธ๋กฌํ๋ถ์ |
UTIUTY |
์ฐ๋ฅ |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ, ์ ์ด์ฑ, ์ฐํ์ฑ |
์์์ค์ผ, ๋์๋ฌผํผํด, ์๋ฌผ์ฒด ์์ ๋ฐ |
HโSOโ, HCI, HโOโ, NaHSOโ, NaCCI |
์์นผ๋ฆฌ๋ฅ |
๋
์ฑ, ๋ถ์์ฑ, ์ ์ด์ฑ |
ํ์ฒ ์ค์ผ |
NaOH, Ca(OH)โ, NaโCOโ, KOH |
์์ฝ๋ฅ |
๋
์ฑ, ์ธํ์ฑ |
์
์ทจ |
CHโOH |
[๋ณ์ง 2]
2007๋
๋น์ 3๋ผ์ธ ์ต์ ๋ฐ ๊ฑด์ ์๊ฐ๊ณต์ ์์ ์ฌ์ฉ๋ ํํ๋ฌผ์ง
๊ณต์ ๋ช
|
์์
๋ด์ฉ |
BAY |
๊ทผ๋ก์์ |
์ทจ๊ธํํ๋ฌผ์ง |
์ฌ์ฉ๋ (kg/์ผ) |
1์ธต |
์ต์ ์๊ฐ |
์ธ์ฒ |
3 |
2 |
์์ฐํ์๋ชจ๋(NH4OH). ์๋ชจ๋์(NH3) |
64 |
๊ณผ์ฐํ์์๋(HO) |
400 |
๋ถ์ฐ(HF) |
13 |
ํฉ์ฐ๋(HโSOโ) |
158 |
IPA |
95 |
S-BOE: ๋ถ์ฐ, ๋ถํ์๋ชจ๋(NHโF) |
40 |
์๊ฐ-์์ทจ |
4. 5 |
3 |
์ง์(Nโ) |
15 |
์ฐ์(Oโ) |
10 |
์ธ์ฒ |
4, 5 |
3 |
ํฉ์ฐ |
792 |
๊ณผ์ฐํ์์ |
400 |
S-BOE |
40 |
๊ฑด์ ์๊ฐ |
์ธ์ฒ |
6 |
1 |
์ธ์ฐ(HโPOโ) |
340 |
LAL200: ๋ถ์ฐ, ๋ถํ์๋ชจ๋, ๋ฌผ |
53 |
Poly Etchant |
50 |
S-BOE |
40 |
๋ถ์ฐ |
5 |
๊ฑด์ ์๊ฐ |
๊ณผ์ฐํ์์ |
80 |
์ผ๋ถํ๋ฉํ(CHFโ) |
1.8 |
์ฌ๋ถํํ์(CFโ) |
1.3 |
์ก๋ถํํฉ(SFโ) |
5.4 |
ํฌ๋ฅจ(He) |
4.9 |
์ผ๋ถํ์ง์(NFโ) |
0.1 |
๊ฑด์ ์๊ฐ |
19, 20, 21 |
6 |
๋ธ๋กฌํ์์(HBr) |
1.4 |
์ก๋ถํํฉ |
5.4 |
์ผ์(Clโ) |
3.5 |
์ฌ๋ถํํ์ |
1.3 |
ํฌ๋ฅจ |
4.9 |
์ผ๋ถํ์ง์(NFโ) |
0.1 |
2์ธต |
๊ฑด์ ์๊ฐ |
์ธ์ฒ |
EF15, 16 |
2 |
SMS-50L: MonoethanoIamine(35%), Methyl beta-methoxypropionate(60~80%), Catechol(15%) |
400L |
๊ฑด์ ์๊ฐ |
EF12, 14, EF15 |
5 |
์ผ๋ถํ๋ฉํ |
1.8 |
์ฌ๋ถํํ์ |
1.3 |
ํฌ๋ฅจ |
4.9 |
์ํธ๋ ๊ธ๋ฆฌ์ฝ(EG) |
0.5 |
EF12, 15 |
3 |
์ผ๋ถํ๋ถ์(BF3) |
6.7 |
์ผ์ |
3.5 |
EF12, 15, 16 |
4 |
์ง์ |
15 |
์ฐ์ |
10 |
EF15 |
1 |
์๋ชจ๋์ |
0.3 |
EF16 |
1 |
์ก๋ถํํฉ |
5.4 |
๊ณผ์ฐํ์์ |
80 |
์ํธ๋ ๊ธ๋ฆฌ์ฝ |
0.5 |
ํฌ๋ฅจ |
4.9 |
BOE100: ๋ถ์ฐ 6%. ๋ถํ์๋ชจ๋ 35% |
40 |
[๋ณ์ง 3]
2๋ผ์ธ ์์
ํ๊ฒฝ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ(1999๋
, 2001๋
)
์ธก์ ๋ฌผ์ง |
1999๋
๊ฒฐ๊ณผ |
2001๋
๊ฒฐ๊ณผ |
๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค |
PH3 |
trace |
0.0015 |
0.4 |
Aceton |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
0.15397~0.179 |
750 |
CIโ |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
trace~0.005 |
3 |
CN |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
0.0004~0.0006 |
5 |
EEP(Ethyl ethoxypropionate) |
0.386~0.542 |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ฏธ์ |
Ethyl lactate |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ฏธ์ |
HโSOโ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
1 |
HCI |
0.00014 |
0.0004~0.4297 |
C7 |
HF |
๋ถ๊ฒ์ถ~0.00478 |
๋ถ๊ฒ์ถ |
C2.5 |
HNOโ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
5 |
I.P.A |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
0.20047~0.32894 |
400 |
M.M.P(Methyl beta-methoxypropionate) |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ฏธ์ |
n-Butyl acetate |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
150 |
NH3 |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
0.3139~0.5945 |
18 |
Pb(๋ฉ) |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
0.05 |
Toluene |
๊ฒฐ๊ณผ ์์ |
0.0982 |
0.4 |
Xylene |
๋ถ๊ฒ์ถ |
๋ถ๊ฒ์ถ |
100 |
ASHโ |
0.000012~0.000035 |
๋ถ๊ฒ์ถ |
0.05 |
*์ ๊ธฐ์ฉ์ ๋ฐ ํน์ ํํ๋ฌผ์ง: ppm, mg/m3, ์ค๊ธ์: ma/m3 |
[๋ณ์ง 4]
๊ฐ์ค ๊ฐ์ง๊ธฐ ๊ฒฝ๋ณด๋ฐ์ ๋ด์ญ
[๋ณ์ง 5]
ใ์ ํด๋ฌผ์ง์ ๋
ธ์ถ๊ธฐ์คใ
์ผ๋ จ๋ฒํธ |
์ ํด๋ฌผ์ง์ ๋ช
์นญ |
ํํ์ |
๋
ธ์ถ๊ธฐ์ค |
๋น๊ณ (CAS๋ฒํธ ๋ฑ) |
๊ตญ๋ฌธํ๊ธฐ |
์๋ฌธํ๊ธฐ |
TWA |
STEL |
ppm |
mg/mยณ |
ppm |
mg/mยณ |
8 |
๊ณผ์ฐํ์์ |
Hydrogen peroxide |
HโOโ |
1 |
1.5 |
- |
- |
[7722-84-1] ๋ฐ์์ฑ 2 |
162 |
2-๋ฉํก์์ํ์ฌ |
2-Methoxyethanol |
CHโOCHโCHโOH |
5 |
16 |
- |
- |
[109-86-4] ์์๋
์ฑ 1B, Skin |
223 |
๋ฒค์ |
Benzene |
CโHโ |
1 |
3 |
5 |
16 |
[71-43-2] ๋ฐ์์ฑ 1A, ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ 1B, Skin |
238 |
๋ถํ์์ |
Hydrogen fluoride, as F |
HF |
0.5 |
- |
C 3 |
C 2.5 |
[7644-39-3] Skin |
257 |
๋น์ ๋ฐ ๊ทธ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ |
Arsenic ๏ผ inorganic compounds, as As |
As |
- |
0.01 |
- |
- |
[7440-38-2] ๋ฐ์์ฑ 1A |
278 |
์ฐํ ์ํธ๋ |
Ethylene oxide |
(CHโ)โO |
1 |
2 |
- |
- |
[75-21-8] ๋ฐ์์ฑ 1A, ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ |
291 |
์ผ์์ํ ๋น์ |
Arsine |
AsHโ |
0.005 |
0.016 |
- |
- |
[7784-42-1] |
314 |
์์ฐํ๋ํธ๋ฅจ |
Sodium hydroxide |
NaOH |
- |
C 2 |
- |
- |
[1310-73-2] |
382 |
์๋ชจ๋์ |
Ammonia |
NHโ |
25 |
18 |
35 |
27 |
[7664-41-7] |
420 |
์ผํ ์์ |
Hydrogen chloride |
HCI |
1 |
1.5 |
2 |
3 |
[7647-01-0] |
471 |
์ด์ํ๋กํ ์์ฝ |
Isopropyl alcohol |
CHโCHOHCHโ |
200 |
480 |
400 |
980 |
[67-63-0] |
481 |
์ธ์ฐ |
Phosphoric acid |
HโPOโ |
- |
1 |
- |
3 |
[7664-38-2] |
490 |
์ง์ฐ |
Nitric acid |
HNOโ |
2 |
5 |
4 |
10 |
[7697-37-2] |
524 |
ํฌ๋ ์กธ(๋ชจ๋ ์ด์ฑ์ฒด) |
Cresol(all isomers) |
CHโCโHโOH |
5 |
22 |
- |
- |
[1319-77-3][95-48-7][108-39-4] Skin |
538 |
ํฌ์ค๋ (์ค์,๋ฉํ,ํ๋ผ ์ด์ฑ์ฒด) |
Xylene(o,m,p-isomers) |
CโHโ(CHโ)โ |
๋๋ฉํธ๋ฒค์ ์ฐธ์กฐ |
584 |
ํจ๋ฃจ์ |
Toluene |
CโHโ
CHโ |
50 |
188 |
150 |
560 |
[108-88-3] ์์๋
์ฑ 2 |
604 |
ํธ๋ฆฌํด๋ก๋ก์ํธ๋ |
Trichloroethylene |
CCIโCHCI |
50 |
270 |
200 |
1,080 |
[79-01-6] ๋ฐ์์ฑ 1B, ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ 2 |
635 |
ํ๋ |
Phenol |
CโHโ
OH |
5 |
19 |
- |
- |
[108-95-2] ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ 2, Skin |
655 |
ํฌ๋ฆ์๋ฐํ๋ |
Formaldehyde |
HCHO |
0.5 |
0.75 |
1 |
1.5 |
[50-00-0] ๋ฐ์์ฑ 1A |
662 |
ํฌ์คํ |
Phosphine |
PHโ |
0.3 |
0.4 |
1 |
1 |
[7803-51-2] |
709 |
ํฉ์ฐ |
Sulfuric acid |
HโSOโ |
- |
0.2 |
- |
0.6 |
[7664-93-9] ๋ฐ์์ฑ 1A(๊ฐ์ฐ Mist์ ํ์ ํจ) |
์ฃผ: 1. Skin ํ์ ๋ฌผ์ง์ ์ ๋ง๊ณผ ๋ ๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ๊ฒฝํผ๋ก ํก์๋์ด ์ ์ ์ํฅ์ ์ผ์ผํฌ ์ ์๋ ๋ฌผ์ง์ ๋งํจ(ํผ๋ถ์๊ทน์ฑ์ ๋ปํ๋ ๊ฒ์ด ์๋)
2. ๋ฐ์์ฑ ์ ๋ณด๋ฌผ์ง์ ํ๊ธฐ๋ ใํํ๋ฌผ์ง์ ๋ถ๋ฅ*ํ์ ๋ฐ ๋ฌผ์ง์์ ๋ณด๊ฑด์๋ฃ์ ๊ดํ ๊ธฐ์คใ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๊ธฐํจ
๊ฐ. 1A: ์ฌ๋์๊ฒ ์ถฉ๋ถํ ๋ฐ์์ฑ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๋ฌผ์ง
๋. 1B: ์ํ๋๋ฌผ์์ ๋ฐ์์ฑ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ ์๊ฑฐ๋, ์ํ๋๋ฌผ๊ณผ ์ฌ๋ ๋ชจ๋์์ ์ ํ๋ ๋ฐ์์ฑ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๋ฌผ์ง
๋ค. 2: ์ฌ๋์ด๋ ๋๋ฌผ์์ ์ ํ๋ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์์ง๋ง, ๊ตฌ๋ถ1๋ก ๋ถ๋ฅํ๊ธฐ์๋ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์ถฉ๋ถํ์ง ์์ ๋ฌผ์ง
3. ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ ์ ๋ณด๋ฌผ์ง์ ํ๊ธฐ๋ ใํํ๋ฌผ์ง์ ๋ถ๋ฅ*ํ์ ๋ฐ ๋ฌผ์ง์์ ๋ณด๊ฑด์๋ฃ์ ๊ดํ ๊ธฐ์คใ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๊ธฐํจ
๊ฐ. 1A: ์ฌ๋์๊ฒ์์ ์ญํ์กฐ์ฌ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ ์์ฑ์ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๋ฌผ์ง
๋. 1B: ๋ค์ ์ด๋ ํ๋์ ํด๋นํ๋ ๋ฌผ์ง
โ ํฌ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ฒด๋ด(in vivo) ์ ์ ์ฑ ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ ์ํ์์ ์์ฑ
โก ํฌ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ฒด๋ด(in vivo) ์ฒด์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ ์ํ์์ ์์ฑ์ด๊ณ , ์์์ธํฌ์ ๋์ฐ๋ณ์ด๋ฅผ ์ผ์ผํฌ ์ ์๋ค๋ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์์
โข ๋
ธ์ถ๋ ์ฌ๋์ ์ ์ ์ธํฌ์์ ์ด์์ฒด ๋ฐ์๋น๋์ ์ฆ๊ฐ์ ๊ฐ์ด ์ฌ๋์ ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ ์ํ์์ ์์ฑ
๋ค. 2: ๋ค์ ์ด๋ ํ๋์ ํด๋น๋์ด ์์์ธํฌ์ ์ ์ ์ฑ ๋์ฐ๋ณ์ด๋ฅผ ์ผ์ผํฌ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์๋ ๋ฌผ์ง
โ ํฌ์ ๋ฅ๋ฅผ ์ด์ฉํ ์์ฒด๋ด(in vivo) ์ฒด์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ ์ํ์์ ์์ฑ
โก ๊ธฐํ ์ํ๋๋ฌผ์ ์ด์ฉํ ์์ฒด๋ด(in vivo) ์ฒด์ธํฌ ์ ์ ๋
์ฑ ์ํ์์ ์์ฑ์ด๊ณ , ์ํ๊ด๋ด(in vivo)_ ๋ณ์ด์์ฑ ์ํ์์ ์ถ๊ฐ๋ก ์
์ฆ๋ ๊ฒฝ์ฐ
โข ํฌ์ ๋ฅ ์ธํฌ๋ฅผ ์ด์ฉํ ๋ณ์ด์์ฑ์ํ์์ ์์ฑ์ด๋ฉฐ, ์๋ ค์ง ์์์ธํฌ ๋ณ์ด์์ฑ ๋ฌผ์ง๊ณผ ํํ์ ๊ตฌ์กฐํ์ฑ ๊ด๊ณ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ ๊ฒฝ์ฐ
4. ์์๋
์ฑ ์ ๋ณด๋ฌผ์ง์ ํ๊ธฐ๋ ใํํ๋ฌผ์ง์ ๋ถ๋ฅ*ํ์ ๋ฐ ๋ฌผ์ง์์ ๋ณด๊ฑด์๋ฃ์ ๊ดํ ๊ธฐ์คใ์ ๋ฐ๋ผ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ์ด ํ๊ธฐํจ
๊ฐ. 1A: ์ฌ๋์๊ฒ ์ฑ์ ๊ธฐ๋ฅ, ์์๋ฅ๋ ฅ์ด๋ ๋ฐ์ก์ ์
์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ํ๋จํ ์ ๋์ ์ฌ๋์์์ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๋ฌผ์ง
๋. 1B: ์ฌ๋์๊ฒ ์ฑ์ ๊ธฐ๋ฅ, ์์๋ฅ๋ ฅ์ด๋ ๋ฐ์ก์ ์
์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ํ ์ ๋์ ๋๋ฌผ์ํ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๋ฌผ์ง
๋ค. 2: ์ฌ๋์๊ฒ ์ฑ์ ๊ธฐ๋ฅ, ์์๋ฅ๋ ฅ์ด๋ ๋ฐ์ก์ ์
์ํฅ์ ์ฃผ๋ ๊ฒ์ผ๋ก ์์ฌํ ์ ๋์ ์ฌ๋ ๋๋ ๋๋ฌผ์ํ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์๋ ๋ฌผ์ง
๋ผ. ์์ ๋
์ฑ: ๋ค์ ์ด๋ ํ๋์ ์๋ ๋ฌผ์ง
โ ํก์, ๋์ฌ, ๋ถํฌ ๋ฐ ๋ฐฐ์ค์ ๋ํ ์ฐ๊ตฌ์์, ํด๋น ๋ฌผ์ง์ด ์ ์ฌ์ ์ผ๋ก ์ ๋
ํ ์์ค์ผ๋ก ๋ชจ์ ์ ์กด์ฌํ ๊ฐ๋ฅ์ฑ์ ๋ณด์
โก ๋๋ฌผ์ ๋ํ 1์ธ๋ ๋๋ 2์ธ๋ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์์, ๋ชจ์ ๋ฅผ ํตํด ์ ์ด๋์ด ์์์๊ฒ ์ ํด์ํฅ์ ์ฃผ๊ฑฐ๋, ๋ชจ์ ์ ์ง์ ์ ํด์ํฅ์ ์ค๋ค๋ ๋ช
ํํ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์์
โข ์์ ๊ธฐ๊ฐ ๋์ ์๊ธฐ์๊ฒ ์ ํด์ฑ์ ์ ๋ฐํ๋ค๋ ์ฌ๋์ ๋ํ ์ฆ๊ฑฐ๊ฐ ์์
(์ดํ ์๋ต). ๋.
๊ฐ์ฃผ๋ด์ฉ
1) ๋ฐฑํ๋ณ์ ์์ธ ์์ธ(๋ฒค์ . ์ ๋ฆฌ๋ฐฉ์ฌ์ , ํฌ๋ฆ์์๋ฐํ๋, 1,3-๋ถํ๋์, ์ํธ๋ ์ฅ์ฌ์ด๋)์ ๋
ธ์ถ์์ค์ด ์์ฐ๋
ธ์ถ ์์ค ์ ๋๋ก์ ์ญํ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ์์๋ ์ง์
์ ๋
ธ์ถ์ด ์์๋ค๊ณ ๋ณด๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค๋ ์๊ฒฌ(6๋ช
) ๋ฐ ๋ฐฑํ๋ณ์ ์์ธ ์์ธ์ ๋
ธ์ถ๋ ์ ํํ ์์ค์ ์ ์๋ ์์ง๋ง ๋์ง๋ ์์ ๋ณด์ธ๋ค๋ ์๊ฒฌ(1๋ช
)์ด๋ค. 2) ์ ์ ๋์ด์ 5๋
์ ๊ทผ๋ฌดํ์๋๋ฐ ๊ณผ๊ฑฐ์ ์์
ํ๊ฒฝ์ ํ์ฌ ์ ํ์ด ํ๋จํ๊ธฐ ์ด๋ ค์ฐ๋ฏ๋ก ์ง๋ณ๊ณผ ์
๋ฌด์ ๊ด๋ จ์ฑ์ ์์ ์ด ๋ฐฐ์ ํ๊ธฐ๋ ์ธ์ ํ๊ธฐ ์ด๋ ต๋ค๋ ์๊ฒฌ์ด๋ค. 3) ์จ์ดํผ๋ ๊ณ ์๋๋ก ์ ์ ๋ ์ค๋ฆฌ์ฝ ์ฉ์ก์ ์ฃผ๋ฌผ์ ๋ฃ์ด ํ์ ์๊ธฐ๋ฉด์ ์ค๋ฆฌ์ฝ ์๊ธฐ๋ฅ์ ๋ง๋ ํ ์ด๊ฒ์ ์ง๋ฆ 5~I()cm, ๋๊ป ์๋ฐฑ ๋ค11โ
ฃ ์๊ฒ ์ ๋จํ๊ณ ํ์ชฝ ๋ฉด์ ๊ฑฐ์ธ๊ฐ์ด ์ฐ๋งํ์ฌ ๋ง๋ ์ํ์ ๋งํ๋ค. 4) ์ค์ฌ์ ํฌํ ๊ณต์ ์ด๋ผ๊ณ ๋ ํ๋ค. 5) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ญํ์กฐ์ฌ ๊ฒฐ๊ณผ๋ณด๊ณ ์(๊ฐ ์ 18ํธ์ฆ) 10๋ฉด์ ์ฒจ๋ถ๋ ์ฌ์ง์ด๋ค. 6) QDR(Quick Dump and Rinse): DI water(์ด์จ์ด ์๋ ์์ํ ๋ฌผ)๋ฅผ ์ด์ฉํ ์ธ์ ์กฐ๋ฅผ ์๋ฏธํ๋ค. 7) 100๋ง๋ถ์จ๋ก, ์ด๋ค ์์ด ์ ์ฒด์ 100๋ง๋ถ์ ๋ช์ ์ฐจ์งํ๋๊ฐ๋ฅผ ๋ํ๋ผ ๋ ์ฌ์ฉ๋๋ค. 8) 10์ต๋ถ์จ๋ก, ppm์ 1,000๋ถ์ 1์ ํด๋น๋๋ค. 9) ์ธก์ ๋์๋ฌผ์ง์ ์ฐ๋ฅ(ํฉ์ฐ, ๋ฌผ์ฐ, ์์ฐ, ์ง์ฐ, ์ธ์ฐ), ์ ๊ธฐ์ฉ์ ๋ฅ(์ด์ํ๋กํ์๊ณจ, ํจ๋ฃจ์, ๊ทธ์ค๋ ๋ฑ), ํฌ์คํ, 2ํตํ๋
ผ(2-Heptanone), ์ํธ๊ธ๋ฆฌ*(Etylene Glycol), 1์1์ l, ์๋ฅด์ , ๋ถํ๋ฌผ(fluoride), n-๋ถํธ์์ธํ
์ดํธ(n-Butyl Acetate), ์
๋ก์๋ธ(Cellosolve)๋ฅ, ํ๋กํ๋ ๊ธ๋ฆฌ์ฝ ๋ชจ๋
ธ์ํ
์ํ
๋ฅด ์์ธํ
์ดํธ(Propylene glycol monomthyl ether acetate)์ด๋ค. 10) ๋ฐ๋์ฒด ์ ์กฐ ๊ณต์ ์ค ํ๋์ ๊ณต์ ์ ์งํํ๊ธฐ ์ํด ๋ง๋ จ๋ ์์
์ฅ์ ๋ฒ ์ด(Bay)๋ผ๊ณ ํ๊ณ , ๊ฑด ๋ณต๋๋ฅผ ์ค์ฌ์ผ๋ก ๋ฒ ์ด๋ค์ด ์ข์ฐ์ ๋ฐฐ์น๋์ด ์๋ ์์
๊ณต๊ฐ ์ ์ฒด๋ฅผ ๋ผ์ธ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. 11) ํ์ (trace)์ด๋ ๊ฒ์ถ์ ๋์ง๋ง ์ ํํ ์์ ์ธก์ ํ๋ ๊ฒ์ด ์๋ฏธ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ์ ์ฌ์ฉํ๋ ์ฉ์ด๋ก ์ ๋ํ๊ณ ๋ฏธ๋ง ๋๋ ๊ฒ์ถํ๊ณ 1 ๋ฏธ๋ง์ ์๋ฏธํ๋ค. 12) ๋ฐ๋์ฒด ์์ฐ ์ค๋น๋ฅผ ๊ฐ๋ํ๊ธฐ ์ํด ํ์ํ ๋ฐฐ๊ด๊ณผ ๋ถ๋์์ค์ ๋๋ ๊ณต๊ฐ์ผ๋ก ๋ผ์ธ ๋ด๋ถ์ ๊ณต๊ฐ ์๋์ธต์ ์์น ํ๊ณ ์๋ค. 13) PM ์์
์ 30๋ถ๊ฐ ์ํํ์๊ณ ๋๋จธ์ง ์๊ฐ ๋์ธ์๋ ๋ค๋ฅธ ์์
์ ์ค์ํ์ง ์์์ผ๋ฏ๋ก, PM ์์
์ ์ํํ 30 ๋ถ ๋์์ ๋๋๋ ํ๊ท ๋๋์ ์ ๋ฐฐ ์ด์์ด ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ํ๋ค. ๋น์ ๋ฐ ๋ฌด๊ธฐํํฉ๋ฌผ์ ๋ํ ์ธก์ ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ง์ฐฌ๊ฐ์ง ์ด๋ค. 14) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฒ๋ถ ์ดํ์ธ 2013. 7. 1.๋ถํฐ ์ํ๋ ๊ฒ์ด๋, ๊ฐ์ฅ ์ต๊ทผ๊น์ง์ ์ํ์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ฐ์ํ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณผ ์ ์๋ค. 15) โโโโโโ์ ๋ฐ์์ฑ ๋ฌผ์ง ๋ถ๋ฅ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก, ๋ถ๋ฅ๊ธฐ์ค์ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
Group 1 |
์ธ์ฒด๋ฐ์๋ฌผ์ง (์ถฉ๋ถํ ์ธ๊ฐ๋์ ์ธ๊ตฌ์๋ฃ์ ์ถฉ๋ถํ ๋๋ฌผ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ) |
Group 2A |
์ธ์ฒด๋ฐ์์ถ์ ๋ฌผ์ง (์ ํ์ ์ธ๊ฐ๋์ ๋ฉด๊ตฌ์๋ฃ์ ์ถฉ๋ถํ ๋๋ฌผ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ) |
Group 2B |
์ธ์ฒด๋ฐ์๊ฐ๋ฅ๋ฌผ์ง (์ ํ์ ์ธ๊ฐ๋์ ์ฐ๊ตฌ์๋ฃ์ ๋ถ์ถฉ๋ถํ ๋๋ฌผ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ) |
Group 3 |
์ธ์ฒด๋ฐ์์ฑ๋ฏธ๋ถ๋ฅ๋ถ์ง (๋ถ์ถฉ๋ถํ ์ธ๊ฐ๋์ ์ฐ๊ตฌ์๋ฃ์ ๋ถ์ถฉ๋ถํ ๋๋ฌผ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๊ฐ ์๋ ๊ฒฝ์ฐ) |
Group 4 |
์ธ์ฒด๋น๋ฐ์์ฑ์ถ์ ๋ฌผ์ง (์ธ๊ฐ์์ ๋ฐ์๊ฐ๋ฅ์ฑ์ด ์์ผ๋ฉฐ ๋๋ฌผ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ ๋ถ์ํ ๊ฒฝ์ฐ) |
ใ์ฐธ์กฐ์กฐ๋ฌธใ
์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ๋ฒ ์ํ๊ท์น ์ 22์กฐ
์ฐ์
์์ ๋ณด๊ฑด๋ฒ ์ํ๊ท์น ์ 107์กฐ์2 ์ 1ํญ ์ 2ํธ
์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ๋ฒ ์ํ๋ น ์ 34์กฐ
์ฐ์
์ฌํด๋ณด์๋ณดํ๋ฒ ์ํ๋ น
์์๋ ฅ๋ฒ ์ํ๋ น [๋ณํ 1]
ใ์ฐธ์กฐํ๋กใ
๋๋ฒ์ 2004. 4. 9. ์ ๊ณ 2003๋12530 ํ๊ฒฐ
|
|
๋๊ธ 0๊ฐ
๋ก๊ทธ์ธ ํ์๋ฉด, ํ๋ก ๋๊ธ์ ๋ฑ๋กํ์ค ์ ์์ต๋๋ค.
๋ค์ด๋ฒ ๊ฒ์
๋ธ๋ก๊ทธ
์นดํ
๋ด์ค
์น์ฌ์ดํธ
|
|
[ ์ฐธ์กฐํ๋ก ์ฒด๊ณ๋ ]
-
|