|
+
-
๋ถ๋งํฌ ์ ์ฅ
ํนํ1์ฌ์ฌ๊ฑด
ํนํ๋ฒ์ 2023. 4. 27. ์ ๊ณ 2022ํ2530 ํ๊ฒฐ
[๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ (ํน)] ํ์ [๊ฐ๊ณต2023ํ,425]
ใํ์์ฌํญใ
๊ฐ ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ ๋ช
์นญ์ โCOVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง, ์ด๋ฅผ ์ฝ๋ฉํ๋ DNA ๋จํธ ๋ฐ ์ด๋ฅผ ํฌํจํ ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ โ์ผ๋ก ํ๋ ๋ฐ๋ช
์ ์ถ์ํ์๋ค๊ฐ ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ ๋์ค 2์ฐจ๋ก์ ๊ฑธ์ณ ์ฒญ๊ตฌํญ ์ญ์ ๋ ์ ์ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ณด์ ์ ํ์๋๋ฐ, ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ๊ด์ด ์ฌ์ฌ์ฌ์์๋ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค๋ฉฐ ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋ํ์ฌ ํนํ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ํ๊ณ , ํนํ์ฌํ์๋ ์ฌ์ฌ์ฌ ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ๋ํ ๋ถ๋ณต์ฌํ์ฒญ๊ตฌ์์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค๋ ์ด์ ๋ก ์ฌํ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๊ฐํ๋ ์ฌ๊ฒฐ์ ํ์, ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ ํนํ์ฒญ์ฅ์ ์๋๋ก ์ฌ๊ฒฐ์ ์ทจ์๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ์๋ฅผ ์ ๊ธฐํ ์ฌ์์์, ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 2 ๋ฐ๋ช
์ โํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด์์ SARS-CoV-2์ ๋ํ DNA ๋ฐฑ์ ๋ณดํธโ๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ผ๋ก ๋ฐํฌ๋ ๋
ผ๋ฌธ์ธ ์ ํ๋ฐ๋ช
๊ณผ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ ๋ฐ ๋ฐ๋ช
์ ๋ชฉ์ ์ด ๊ณตํต๋๊ณ , ๊ทธ ๊ตฌ์ฑ์์๋ฅผ ๋๋นํ๋ฉด ๊ณตํต์ ๊ณผ ํจ๊ป ์ฐจ์ด์ ๋ ๋ช ๊ฐ์ง ์์ผ๋ ์ด๋ฌํ ์ฐจ์ด์ ์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ๊ทน๋ณตํ ์ ์์ผ๋ฉฐ, ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์์ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค๊ณ ์ธ์ ํ ์๋ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ด ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๊ณ , ํนํ์ถ์์์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ๋ ์ด์์ ์ฒญ๊ตฌํญ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ ํ ์ฒญ๊ตฌํญ์๋ผ๋ ๊ฑฐ์ ์ด์ ๊ฐ ์์ผ๋ฉด ์ถ์์ด ์ผ์ฒด๋ก์ ๊ฑฐ์ ๋์ด์ผ ํ๋ฏ๋ก, ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋๋จธ์ง ์ฒญ๊ตฌํญ์ ๊ดํ์ฌ ์ดํด๋ณผ ํ์ ์์ด ๋ชจ๋ ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๋ค๊ณ ํ ์ฌ๋ก
ใํ๊ฒฐ์์งใ
๊ฐ ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ ๋ช
์นญ์ โCOVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง, ์ด๋ฅผ ์ฝ๋ฉํ๋ DNA ๋จํธ ๋ฐ ์ด๋ฅผ ํฌํจํ ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ โ์ผ๋ก ํ๋ ๋ฐ๋ช
์ ์ถ์ํ์๋ค๊ฐ ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ ๋์ค 2์ฐจ๋ก์ ๊ฑธ์ณ ์ฒญ๊ตฌํญ ์ญ์ ๋ ์ ์ ๋ฑ์ผ๋ก ๋ณด์ ์ ํ์๋๋ฐ, ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ๊ด์ด ์ฌ์ฌ์ฌ์์๋ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค๋ฉฐ ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋ํ์ฌ ํนํ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ํ๊ณ , ํนํ์ฌํ์๋ ์ฌ์ฌ์ฌ ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ๋ํ ๋ถ๋ณต์ฌํ์ฒญ๊ตฌ์์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค๋ ์ด์ ๋ก ์ฌํ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๊ฐํ๋ ์ฌ๊ฒฐ์ ํ์, ๊ฐ ์ฐ๊ตฌ์๊ฐ ํนํ์ฒญ์ฅ์ ์๋๋ก ์ฌ๊ฒฐ์ ์ทจ์๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ์๋ฅผ ์ ๊ธฐํ ์ฌ์์ด๋ค.
์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 2์๋ โ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ , COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ์ผ๋ก์, ์๊ธฐ COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ Y449A, N487A, Q493A, N501G, Y505G, R683G, R685G, R815G, K986P ๋ฐ V987P๋ก ์นํ๋๋ฉฐ, ์๊ธฐ ์ ์ ์ ์์ด์ CMV ํ๋ก๋ชจํฐ, Kozak ์์ด, IgM signal ํฉํ์ด๋ ์์ด, ํ์ ํญ์, BGH poly(A) tail ๋ฐ ์ฐ์์ ์ธ 2๊ฐ์ SV40 ์ธํธ์์ ์์๋ก ๋ฐฐ์ด๋ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ์ ํ์ ํญ์์ผ๋ก ํฌํจ๋๊ณ , ์๊ธฐ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ ์กฐ์ฑ๋ฌผ์ ํฌํจ๋๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ(์ดํ โ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
โ์ด๋ผ ํ๋ค)โ์ด๋ผ๊ณ ๊ธฐ์ฌ๋์ด ์๋๋ฐ, ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ๋ณดํธ๋ฐ์ผ๋ ค๋ ์ฌํญ์ โ(์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง, COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ) DNA ๋จํธโ์ด๊ณ , ์ธ๋ ์ ์ ๋ฌผ์ง์ ์ธ์์ ์ผ๋ก ์ด๋ฐํ ๋ ์ฌ์ฉ๋๋ DNA ๋ถ์์ธ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ํ์ง์ ํ(transformation) ๋ฑ ์ ์ ์ ์ฌ์กฐํฉ(genetic recombination)์ ์ํ์ฌ ์ ์กฐํ์์์ ์๋ฏธํ๋ โ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ(recombinant vector)โ ๋ถ๋ถ์ ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ผ๋ก ๋ณดํธ๋ฐ์ผ๋ ค๋ โDNA ๋จํธโ์ ์ด๋ค ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ผ๋ก ์ฐ๋์ง์ ๊ดํ ์ฉ๋ฒ์ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ ๋ถ๊ณผํ ๋ฟ โDNA ๋จํธโ ์์ฒด์ ์ ์กฐ๋ฐฉ๋ฒ์ด ์๋์ด์ ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ โ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง, Y449A, N487A, Q493A, N501G, Y505G, R683G, R685G, R815G, K986P ๋ฐ V987P๋ก ์นํ๋ (COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ) DNA ๋จํธโ์ด๋ผ๊ณ ํด์ํจ์ด ํ๋นํ๋ค๊ณ ํ ๋ค์, SARS-CoV-2(COVID-19) ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์นํ์ ํตํด ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ์ ์ ๊ณตํจ์ ๋ชฉ์ ์ด ์๋ ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์, SARS-CoV-2 ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฌ์ฏ ์ข
๋ฅ ๋ณ์ด์ฒด์ธ ํ๋กํ ํ์
DNA ๋ฐฑ์ ํ๋ณด๊ตฐ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ , ํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด์ ๋ํ ๊ณต๊ฒฉ ํ ๋ฐฉ์ด ์ํ(challenge)์ ํตํด ๊ทธ ํ๋ณด๋ค์ ๋ฉด์ญ์์ฑ๊ณผ ๋ณดํธํจ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ์ฌ โํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด์์ SARS-CoV-2์ ๋ํ DNA ๋ฐฑ์ ๋ณดํธโ๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ผ๋ก ๋ฐํฌ๋ ๋
ผ๋ฌธ์ธ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๊ณผ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ ๋ฐ ๋ฐ๋ช
์ ๋ชฉ์ ์ด ๊ณตํต๋๋๋ฐ, ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ํด์์ ๋ฐํ์ผ๋ก ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์์ ๋์๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ฅผ ๋๋นํ๋ฉด ๊ณตํต์ ๊ณผ ํจ๊ป ์ฐจ์ด์ ๋ ๋ช ๊ฐ์ง ์์ผ๋ ์ด๋ฌํ ์ฐจ์ด์ ์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ ํ๋ฐ๋ช
2(์จ๋ผ์ธ์ ๊ณต๊ฐ๋ โ๋ณ์ด๊ฐ ์์ฃผ์ธํฌ ์์ฉ์ฒด ACE2๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ธ๊ฐ SARS-CoV-2์ ์์ฉ์ฒด ๊ฒฐํฉ ๋๋ฉ์ธ ๊ตฌ์กฐ, ๊ธฐ๋ฅ, ์ญํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅโ์ด๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ), ์ ํ๋ฐ๋ช
3(์จ๋ผ์ธ์ ๊ณต๊ฐ๋ โSARS-CoV-2์ ์ํ ์์ฉ์ฒด ์ธ์์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธฐ๋ฐโ์ด๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ)์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๊ณ , ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์์๋ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค๊ณ ์ธ์ ํ ์๋ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ด ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๊ณ , ํนํ์ถ์์์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ๋ ์ด์์ ์ฒญ๊ตฌํญ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ ํ ์ฒญ๊ตฌํญ์๋ผ๋ ๊ฑฐ์ ์ด์ ๊ฐ ์์ผ๋ฉด ์ถ์์ด ์ผ์ฒด๋ก์ ๊ฑฐ์ ๋์ด์ผ ํ๋ฏ๋ก, ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋๋จธ์ง ์ฒญ๊ตฌํญ์ ๊ดํ์ฌ ์ดํด๋ณผ ํ์ ์์ด ๋ชจ๋ ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๋ค๊ณ ํ ์ฌ๋ก์ด๋ค.
ใ์ฐธ์กฐ์กฐ๋ฌธใ
ํนํ๋ฒ ์ 29์กฐ ์ 2ํญ, ์ 62์กฐ ์ 1ํธ, ์ 67์กฐ์2, ์ 132์กฐ์17, ์ 162์กฐ, ์ 186์กฐ
ใ์ ๋ฌธใ
ใ์ ๊ณ ใ ๊ตญ๋ฐฉ๊ณผํ์ฐ๊ตฌ์ (์์ก๋๋ฆฌ์ธ ํนํ๋ฒ์ธ(์ ํ) ๋์ ๋ด๋น๋ณ๋ฆฌ์ฌ ๋ฐ์ง์ ์ธ 1์ธ)
ใํผ ๊ณ ใ ํนํ์ฒญ์ฅ
ใ๋ณ๋ก ์ข
๊ฒฐใ 2023. 3. 16.
ใ์ฃผ ๋ฌธใ
1. ์๊ณ ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๊ฐํ๋ค.
2. ์์ก๋น์ฉ์ ์๊ณ ๊ฐ ๋ถ๋ดํ๋ค.
ใ์ฒญ๊ตฌ์ทจ์งใ ํนํ์ฌํ์์ด 2022. 2. 24. 2021์3203ํธ ์ฌ๊ฑด์ ๊ดํ์ฌ ํ ์ฌ๊ฒฐ์ ์ทจ์ํ๋ค.
ใ์ด ์ ใ
1. ๊ธฐ์ด ์ฌ์ค
๊ฐ. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
(๊ฐ ์ 2, 6, 18ํธ์ฆ)
1) ๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์นญ: COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง, ์ด๋ฅผ ์ฝ๋ฉํ๋ DNA ๋จํธ ๋ฐ ์ด๋ฅผ ํฌํจํ ์ ์ ์ ๋ฐฑ์
2) ์์ถ์์ ์ถ์์ผ/์์ถ์๋ฒํธ/๋ถํ ์ถ์์ผ/๋ถํ ์ถ์๋ฒํธ: 2020. 11. 12./(์์ถ์๋ฒํธ ์๋ต)/2021. 3. 18./(๋ถํ ์ถ์๋ฒํธ ์๋ต)
3) ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์(2021. 10. 18. ์ ๋ณด์ ์ ์ํ ๊ฒ)
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 1ใ (์ญ์ )์ฃผ1)
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 2ใ ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ , COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ์ผ๋ก์,
์๊ธฐ COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ Y449A,์ฃผ2) N487A, Q493A, N501G, Y505G, R683G, R685G, R815G, K986P ๋ฐ V987P๋ก ์นํ๋๋ฉฐ,
์๊ธฐ ์ ์ ์ ์์ด์ CMV ํ๋ก๋ชจํฐ, Kozak ์์ด, IgM signal ํฉํ์ด๋ ์์ด, ํ์ ํญ์, BGH poly(A) tail ๋ฐ ์ฐ์์ ์ธ 2๊ฐ์ SV40 ์ธํธ์์ ์์๋ก ๋ฐฐ์ด๋ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ์ ํ์ ํญ์์ผ๋ก ํฌํจ๋๊ณ ,
์๊ธฐ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ ์กฐ์ฑ๋ฌผ์ ํฌํจ๋๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ(์ดํ โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
โ์ด๋ผ ํ๋ค).
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 3ใ ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ , COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ์ ํฌํจํ๋ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ๋ก์,
์๊ธฐ COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ Y449A, N487A, Q493A, N501G, Y505G, R683G, R685G, R815G, K986P ๋ฐ V987P๋ก ์นํ๋๋ฉฐ,
์๊ธฐ ์ ์ ์ ์์ด์ ํ์ ํญ์์ผ๋ก ํ๊ณ , CMV ํ๋ก๋ชจํฐ, Kozak ์์ด, IgM signal ํฉํ์ด๋ ์์ด, ํ์ ํญ์, BGH poly(A) tail ๋ฐ ์ฐ์์ ์ธ 2๊ฐ์ SV40 ์ธํธ์์ ์์๋ก ๋ฐฐ์ด๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ.
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 4, 5ใ (๊ฐ ์ญ์ )์ฃผ3)
ใ์ฒญ๊ตฌํญ 6 ๋ด์ง 9ใ (์ด ์ฌ๊ฑด์์ ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ดํผ์ง ์์ผ๋ฏ๋ก ๊ธฐ์ฌ๋ฅผ ์๋ตํ๋ค)
4) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 1], ์์ด๋ฒํธ 4๋ [๋ณ์ง 2] ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
๋. ์ ํ๊ธฐ์
1) ์ ํ๋ฐ๋ช
1(๊ฐ ์ 7, 10, 12, 13ํธ์ฆ, ์ ์ 1, 6, 7, 9ํธ์ฆ)
2020. 8. 14. ๋ฐํฌ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ โํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด์์ SARS-CoV-2์ ๋ํ DNA ๋ฐฑ์ ๋ณดํธโ๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก,์ฃผ4) ๊ทธ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 3-1] ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ 2016. 3. 2. ๊ณต๊ฐ๋ โ์ธ๊ฐ ์ฝ๋ก๋๋ฐ์ด๋ฌ์ค ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ตํฉ ์ ๊ตฌ์กฐโ๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ,์ฃผ5) 2017. 8. 14. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ โํฉ๋ฆฌ์ ์ผ๋ก ์ค๊ณ๋ ์ตํฉ ์ MERS-CoV ์คํ์ดํฌ ํญ์์ ๋ฉด์ญ์์ฑ(๋ฉด์ญ์์ฑ, immunogenicity) ๋ฐ ๊ตฌ์กฐโ๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ,์ฃผ6) 2020. 2. 19. ๋ฐํฌ๋ โ์ ์ตํฉ ํํ์ 2019-nCoV ์คํ์ดํฌ ์ด์ ์จ ์ ์ํ๋ฏธ๊ฒฝ ๊ตฌ์กฐโ๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ์ฃผ7) ์ด ์ธ์ฉ๋์ด ์๋ค(์ดํ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ธ์ฉ๋ฒํธ์ ๋ฐ๋ผ ์์๋๋ก โ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11, 12, 13โ์ด๋ผ ํ๋ค). ๊ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 3-2] ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
2) ์ ํ๋ฐ๋ช
2(๊ฐ ์ 8ํธ์ฆ, ์ ์ 2ํธ์ฆ)
2020. 8. 7. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
2๋ โ๋ณ์ด๊ฐ ์์ฃผ์ธํฌ ์์ฉ์ฒด ACE2๋ฅผ ๊ฐ์ง ์ธ๊ฐ SARS-CoV-2์ ์์ฉ์ฒด ๊ฒฐํฉ ๋๋ฉ์ธ ๊ตฌ์กฐ, ๊ธฐ๋ฅ, ์ญํ์ ๋ฏธ์น๋ ์ํฅโ์ด๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก,์ฃผ8) ๊ทธ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 4] ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
ACE2(Angiotensin-Converting Enzyme 2)๋ ํธํก๊ธฐ ๋ฑ์ ์ํผ์ธํฌ์ ์กด์ฌํ๋ ํจ์์์ฉ์ฒด๋ก, SARS-CoV-2๊ฐ ์์ฃผ์ธํฌ์ ํ๋ฉด์ ์ ๋ฌ๋ผ๋ถ๊ฒ ํ์ฌ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ ์ธํฌ ์นจํฌ๋ฅ๋ ฅ์ ๋์ฌ์ค๋ค.
3) ์ ํ๋ฐ๋ช
3(๊ฐ ์ 9ํธ์ฆ, ์ ์ 3ํธ์ฆ)
2020. 3. 30. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
3์ โSARS-CoV-2์ ์ํ ์์ฉ์ฒด ์ธ์์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธฐ๋ฐโ์ด๋ผ๋ ์ ๋ชฉ์ ๋
ผ๋ฌธ์ผ๋ก,์ฃผ9) ๊ทธ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ์ [๋ณ์ง 5] ๊ธฐ์ฌ์ ๊ฐ๋ค.
๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ ๊ฒฝ์
1) ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ๊ด์ 2021. 5. 24. ์๊ณ ์๊ฒ, โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 1 ๋ด์ง 9๋ ๊ทธ ๋ฐ๋ช
์ด ์ํ๋ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์์ ํต์์ ์ง์์ ๊ฐ์ง ์ฌ๋(์ดํ โํต์์ ๊ธฐ์ ์โ๋ผ ํ๋ค)์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ํนํ๋ฒ ์ 29์กฐ ์ 2ํญ์ ๋ฐ๋ผ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ด ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๋ค.โ๋ ์ด์ ๋ก ์๊ฒฌ์ ์ถํต์ง๋ฅผ ํ์๋ค.
2) ์๊ณ ๋ 2021. 7. 22. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 1์ ์ญ์ ํ๊ณ , ์ฒญ๊ตฌํญ 2 ๋ด์ง 9๋ฅผ ์ ์ ํ์์ผ๋, ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ๊ด์ 2021. 9. 17. โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋ณด์ ๋ ์ฒญ๊ตฌํญ 2 ๋ด์ง 9๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ๊ฒฐํฉ์ ์ํด ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ฏ๋ก ๊ฑฐ์ ์ด์ ๊ฐ ํด์๋์ง ์์๋ค.โ๋ ์ด์ ๋ก ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋ํ์ฌ ํนํ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ํ์๋ค.
3) ์๊ณ ๋ 2021. 10. 18. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 2์ ๋ณด์ ์ ์ฒญ๊ตฌํญ 5์ 9์ ๊ตฌ์ฑ์ ์ธ์ฉํ์ฌ ํ์ ํ๊ณ , ์ฒญ๊ตฌํญ 3์ ์ฒญ๊ตฌํญ 5์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ณํฉํ๊ณ , ๊ทธ์ ๋ฐ๋ผ ๋ณด์ ์ ์ฒญ๊ตฌํญ 4, 5๋ฅผ ์ญ์ ํ๋ ๋ฑ์ผ๋ก ์ ์ ํ๋ ๋ณด์ ์ ํ์ฌ ์ฌ์ฌ์ฌ๋ฅผ ์ฒญ๊ตฌํ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ํนํ์ฒญ ์ฌ์ฌ๊ด์ 2021. 11. 18. โ๋ณด์ ๋ ์ฒญ๊ตฌํญ๋ค์ ์ฌ์ฌ์ฌํ ๊ฒฐ๊ณผ ์ฌ์ ํ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ๊ฒฐํฉ์ ์ํด ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ด ๊ฑฐ์ ์ด์ ๊ฐ ํด์๋์ง ์์๋ค.โ๋ ์ด์ ๋ก ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 2, 3, 6 ๋ด์ง 9์ ๋ํ์ฌ ํนํ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ํ์๋ค.
4) ์๊ณ ๋ 2021. 12. 17. ํนํ์ฌํ์์ ์ ์ฌ์ฌ์ฌ ๊ฑฐ์ ๊ฒฐ์ ์ ๋ํ ๋ถ๋ณต์ฌํ์ ์ฒญ๊ตฌํ์๊ณ (2021์3203), ํนํ์ฌํ์์ 2022. 2. 24. โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ๊ฒฐํฉ์ผ๋ก๋ถํฐ ์ฝ๊ฒ ์๊ฐํ์ฌ ์์ธกํด ๋ผ ์ ์๋ ์ ๋์ฌ์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค.โ๋ ์ด์ ๋ก ์๊ณ ์ ์ฌํ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๊ฐํ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์ ํ์๋ค.
[์ธ์ ๊ทผ๊ฑฐ] ๋คํผ ์๋ ์ฌ์ค, ๊ฐ ์ 1 ๋ด์ง 13, 18ํธ์ฆ, ์ ์ 1, 2, 3, 6, 7, 9, 27ํธ์ฆ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ(๊ฐ์ง๋ฒํธ ์๋ ๊ฒ์ ๊ฐ ๊ฐ์ง๋ฒํธ ํฌํจ, ์ดํ ๊ฐ๋ค), ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ์ทจ์ง
2. ๋น์ฌ์ ์ฃผ์ฅ์ ์์ง
๊ฐ. ์๊ณ
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ค โCOVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ด Y449A, N487A, Q493A, N501G, Y505G, R683G, R685G, R815G, K986P, V987P๋ก ์นํโ๋๋ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ์ ์๋๊ฑฐ๋ ์์๋์ด ์์ง ์๋ํ๋ค. ์ฆ, ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ โ ์์ฉ์ฒด-๊ฒฐํฉ ์์ญ(Receptor-Binding Domain; RBD) ์ค 493๋ฒ ์์น ๊ธ๋ฃจํ๋ฏผ(Q)์ ์๋ผ๋(A)์ผ๋ก, 501, 505๋ฒ ์์น์ ์์คํ๋ผ๊ธด(N), ํฐ๋ก์ (Y)์ ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ, โก S1/S2 ํจ๋ฆฐ(furin) ์ ๋จ ๋ถ์ ์ค 683, 685๋ฒ ์์น๋ง ์ ํํด ์๋ฅด๊ธฐ๋(R)์ ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ, โข S2โ ์ ๋จ ๋ถ์์ธ 815๋ฒ ์์น์ ์๊ธฐ๋ฅผ ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ์ ๊ดํ ๊ธฐ์ฌ๋ ์์๊ฐ ์๋ค.
2) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์์ โ(์๊ธฐ ์ ์ ์ ์์ด์) CMV ํ๋ก๋ชจํฐ, Kozak ์์ด, IgM signal ํฉํ์ด๋ ์์ด, ํ์ ํญ์, BGH poly(A) tail ๋ฐ ์ฐ์ 2๊ฐ์ SV40 ์ธํธ์์ ์์๋ก ๋ฐฐ์ด๋ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ์ ํ์ ํญ์์ผ๋ก ํฌํจ๋๊ณ , ์๊ธฐ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ ์กฐ์ฑ๋ฌผ์ ํฌํจ๋๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋โ ๋ถ๋ถ(์ดํ โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถโ์ด๋ผ ํ๋ค)์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์์ ํด๋นํ๋ค. ์ด๋ฌํ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ์ ์๋๊ฑฐ๋ ์์๋์ด ์์ง ์๊ณ , ์๊ณ ํนํ (ํนํ๋ฒํธ ์๋ต)(๊ฐ ์ 13ํธ์ฆ, ์ดํ โ์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํโ๋ผ ํ๋ค)๋ก ๋ฑ๋ก๋์ด ์ด๋ฏธ ์ง๋ณด์ฑ์ ์ธ์ ๋ฐ์ ๋ฐ ์๋ค.
3) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ์๊ฐํด ๋ผ ์ ์๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
์์ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ฏ๋ก, ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ง ์๋ํ๋ค.
๋. ํผ๊ณ
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ โDNA ๋จํธโ์ ๊ดํ ๋ฐ๋ช
์ด๊ณ , ์ด๊ฒ์ด ํ์ ํญ์์ผ๋ก ํฌํจ๋๋ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ์ ๊ดํ ๊ธฐ์ฌ๋ DNA ๋จํธ ์์ฒด์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ ๋ณผ ์ ์๋ค.
2) ์ ํ๋ฐ๋ช
1๊ณผ ๊ทธ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ์ S1/S2 ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์(682~686๋ฒ)์ ์๋ฅด๊ธฐ๋(R)์ด ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ๋ณ์ดยท์นํ๋๋ ๊ตฌ์ฑ, Sโ ์ ๋จ ๋ถ์(815๋ฒ)์ ์์น๊ฐ ๊ฐ์๋์ด ์๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
2, 3์ RBD ์ค 449, 487, 493, 501, 505๋ฒ ์์น์ ์๊ธฐ๋ฅผ ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ์ด ๊ฐ์ ๋๋ ์์๋์ด ์๋ค. ๋ณ์ด๊ฐ ํ์ํ๋ค๊ณ ์ธ์๋ ๋ถ์์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์๊ธฐ๋ฅผ ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๊ฐ๋จํ ๋น๊ทน์ฑ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ธ ์๋ผ๋(A)์ด๋ ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ๋ฐ๊พธ๋ ๊ฒ์ ํต์์ ์๋์ ๋ถ๊ณผํ๋ค.
3) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ ํ๋ฐ๋ช
์์ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ณผ ์๋ ์๋ค. ๊ฒฐ๊ตญ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ๋ฐ๋ช
ํ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค.
3. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์ ์๋ฒ ์ฌ๋ถ
๊ฐ. ๊ด๋ จ ๋ฒ๋ฆฌ
์ด๋ ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์์ ๊ธฐ์ฌ๋ ์ฒญ๊ตฌํญ์ด ๋ณต์์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ก ๋์ด ์๋ ๊ฒฝ์ฐ๋ ๊ฐ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฐ ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฐํฉํ ์ ์ฒด๋ก์์ ๊ธฐ์ ์ฌ์์ด ์ง๋ณด์ฑ ํ๋จ์ ๋์์ด ๋๋ ๊ฒ์ด์ง ๊ฐ ๊ตฌ์ฑ์์๊ฐ ๋
๋ฆฝํ์ฌ ์ง๋ณด์ฑ ํ๋จ ๋์์ด ๋๋ ๊ฒ์ ์๋๋ฏ๋ก, ๊ทธ ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ ํ๋จํ ๋๋ ์ฒญ๊ตฌํญ์ ๊ธฐ์ฌ๋ ๋ณต์์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ถํดํ ํ ๋ถํด๋ ๊ฐ๋ณ ๊ตฌ์ฑ์์๋ค์ด ๊ณต์ง๋ ๊ฒ์ธ์ง๋ง ๋ฐ์ ธ์๋ ์ ๋๊ณ , ํน์ ์ ๊ณผ์ ํด๊ฒฐ์๋ฆฌ์ ๊ธฐ์ดํด ์ ๊ธฐ์ ์ผ๋ก ๊ฒฐํฉ๋ ์ ์ฒด๋ก์ ๊ตฌ์ฑ์ ๊ณค๋์ฑ์ ๋ฐ์ ธ์ผ ํ๋ฉฐ, ์ด๋ ๊ฒฐํฉ๋ ์ ์ฒด ๊ตฌ์ฑ์ผ๋ก์์ ๋ฐ๋ช
์ด ๊ฐ๋ ํน์ ํ ํจ๊ณผ๋ ํจ๊ป ๊ณ ๋ คํ์ฌ์ผ ํ๋ค.
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ฌ๋ฌ ์ ํ๊ธฐ์ ๋ฌธํ์ ์ธ์ฉํ์ฌ ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ ํ๋จํ ๋๋ ์ธ์ฉ๋๋ ๊ธฐ์ ์ ์กฐํฉ ๋๋ ๊ฒฐํฉํ๋ฉด ๊ทธ ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋ค๋ ์์, ๋๊ธฐ ๋ฑ์ด ์ ํ๊ธฐ์ ๋ฌธํ์ ์ ์๋์ด ์๊ฑฐ๋ ๊ทธ๋ ์ง ์๋๋ผ๋ ํนํ๋ฐ๋ช
์ถ์ ๋น์์ ๊ธฐ์ ์์ค, ๊ธฐ์ ์์, ๊ทธ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์ ๊ธฐ๋ณธ์ ๊ณผ์ , ๋ฐ์ ๊ฒฝํฅ, ์
๊ณ์ ์๊ตฌ ๋ฑ์ ๋น์ถ์ด ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ๊ทธ๋ฌํ ๊ฒฐํฉ์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋ค๊ณ ์ธ์ ํ ์ ์์ผ๋ฉด ํด๋น ํนํ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋๋ค(๋๋ฒ์ 2007. 9. 6. ์ ๊ณ 2005ํ3284 ํ๊ฒฐ ์ฐธ์กฐ).
๋. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ํด์
์๊ณ ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ์ธ์ ํ ์ฌ์ค, ์์ ๋ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฐ ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ์ทจ์ง๋ก ์ ์ ์๋ ๋ค์ ์ฌ์ ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
1) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ๋ณดํธ๋ฐ์ผ๋ ค๋ ์ฌํญ์ โ(์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง, COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ) DNA ๋จํธโ์ด๋ค.
2) ์ฌ๊ธฐ์ โ๋ฒกํฐ(vector)โ๋ ์ธ๋ ์ ์ ๋ฌผ์ง์ ์ธ์์ ์ผ๋ก ์ด๋ฐํ ๋ ์ฌ์ฉ๋๋ DNA ๋ถ์๋ก, ํ๋ผ์ค๋ฏธ๋, ๋ฐํ
๋ฆฌ์คํ์ง, ๋ฐ์ด๋ฌ์ค ๋ฑ์ด ์ฌ์ฉ๋๋ค(์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ ์๋ณ๋ฒํธ [0003, 0006] ์ฐธ์กฐ). โ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ(recombinant vector)โ๋ ํ์ง์ ํ(transformation) ๋ฑ ์ ์ ์ ์ฌ์กฐํฉ(genetic recombination)์ ์ํ์ฌ ๊ทธ๋ฌํ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ์ ์กฐํ์์์ ์๋ฏธํ๋ค(์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ ์๋ณ๋ฒํธ [0042]). ์ด๋ฐ์ฒด์ธ ๋ฒกํฐ๋ ๊ฑฐ๊ธฐ์ ์ฝ์
ํด ์ด๋ฐํ๋ ค๊ณ ํ๋ ์ ์ ๋ฌผ์ง(์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ ํญ์ ์ ์ ์ ๋ฑ)๊ณผ๋ ๊ตฌ๋ณ๋๋ค.
3) ์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ๋ โ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ๋ฐฐ์ด๋ CMV ํ๋ก๋ชจํฐ, Kozak ์์ด, IgM signal ํฉํ์ด๋ ์์ด, ํ์ ํญ์ ๋ฐ BGH poly(A) tail ์์ด; ๋ฐ 1๊ฐ ๋๋ 2๊ฐ์ SV40 ์ธํธ์ ์์ด;์ ํฌํจํ๊ณ , ์๊ธฐ SV40 ์ธํธ์ ์์ด์, BGH poly(A) tail ๋ค์ 1๊ฐ ์์นํ๊ฑฐ๋, CMV ํ๋ก๋ชจํฐ ์์ ์ฐ์์ ์ผ๋ก 2๊ฐ ๋๋ BGH poly(A) tail ๋ค์ ์ฐ์์ ์ผ๋ก 2๊ฐ ์์นํ๊ฑฐ๋, ๋๋ CMV ํ๋ก๋ชจํฐ ์๊ณผ BGH poly(A) tail ๋ค์ ๊ฐ๊ฐ 1๊ฐ ์์นํ๋ ๊ฒ์ธ, ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ ํญ์ ์ ์ ์๋ฅผ ์ ๋ฌํ๊ธฐ ์ํ, ๋ฐํ ๋ฒกํฐโ(์ฒญ๊ตฌํญ ์ 1ํญ) ๋ฑ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋ก ํ๋ค. ์ฌ๊ธฐ์ โํ์ ํญ์โ ๋ถ๋ถ์๋ ๋ฌด์์ ๋ํ ๋ฐฑ์ ์ ๋ง๋ค๋ ค๊ณ ํ๋์ง์ ๋ฐ๋ผ ๋ค๋ฅธ ํญ์์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ ์๋ค. ๋ณ์์ฒด ํญ์๋ถ์์ผ ์ ์๊ณ , ์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ์์๋ ์ ๋ฒกํฐ์ โํ์ ๊ท D4 ํญ์โ์ ์ฝ์
ํ ์๋ฅผ ๋ค์๋ค(์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ ์๋ณ๋ฒํธ [0016, 0022, 0072]). [๊ทธ๋ฆผ 1](์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ ๋๋ฉด 3 ๋ง์ง๋ง ๊ทธ๋ฆผ)์ ํ์ ํญ์(๋ถ์ ์ ํ์ดํ โD4โ ๋ถ๋ถ)์ด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ์ ์ฝ์
๋๋ ์์น๋ฅผ ํํํ ๋ชจ์๋์ด๋ค.
[๊ทธ๋ฆผ 1] ํ์ ํญ์์ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ์ฝ์
์์น(๊ฐ ์ 13ํธ์ฆ)
TAGIMG00
4) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ๋ฐ๋ก โํ์ ํญ์โ ์๋ฆฌ์ ๋ค์ด๊ฐ โDNA ๋จํธโ์ ํด๋นํ๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ ์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ์ ๊ธฐ์ ๊ตฌ์ฑ์ ๋ชจ๋ ๊ฐ์ง๊ณ ์์ผ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ ๊ฒ์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ ๋ชจ์๋์์ โํ์ ํญ์โ ์๋ฆฌ์ โํ์ ๊ท D4 ํญ์โ ๋์ โ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ดโ์ ์ฝ์
ํ๋ค๋ ์ ์ด ๋ค๋ฅผ ๋ฟ์ด๋ค. ์๊ณ ๊ด๋ จ ํนํ๋ โํ์ ํญ์โ ์๋ฆฌ์ ๋ค๋ฅธ ํญ์์ด ๋ค์ด๊ฐ ์ ์์์ ์์ ํ๊ณ ์์๋ค(๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์๊ณ ๋ ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด์ ์ฝ์
ํ โ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐโ๊น์ง ๋ณ๋๋ก ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌํญ 3ํญ์ผ๋ก ์ฒญ๊ตฌํ๊ณ ์๋ค).
5) ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ผ๋ก ๋ณดํธ๋ฐ์ผ๋ ค๊ณ ํ๋ โDNA ๋จํธโ์ ์ด๋ค ๋ฐฉ๋ฒ์ผ๋ก ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ผ๋ก ์ฐ๋์ง์ ๊ดํ ์ฉ๋ฒ์ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ ๋ถ๊ณผํ๋ค. ์๊ณ ๋ โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ด ์ ์กฐ๋ฐฉ๋ฒ์ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ด๊ณ , ๊ทธ๋ก ์ธํด DNA ๋จํธ์ ์นจํฌํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐํํ๋ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค.โ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์๊ณ ๋ ์ธ์ ํ๋ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ๊ทธ๊ฒ์ด โDNA ๋จํธโ ์์ฒด์ ์ ์กฐ๋ฐฉ๋ฒ์ด๋ผ ๋ณผ ์ ์์ ๋ฟ ์๋๋ผ, ๊ทธ๋ก์จ โDNA ๋จํธโ์ ๊ตฌ์กฐ, ์ฆ ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด์ด ๋ณ๊ฒฝ๋์ง๋ ์๋ํ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๋์์ธ โDNA ๋จํธโ ์์ฒด๋ฅผ ํ์ ํ๋ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค(์๊ณ ์ ํผ๊ณ ๊ฐ ์ธ๊ธํ์ง๋ ์์์ง๋ง ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์์ โCOVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉโ์ด๋ผ๋ ๋ถ๋ถ๋ ์ โDNA ๋จํธโ์ ์ฉ๋๋ฅผ ๊ธฐ์ฌํ ๊ฒ์ ๋ถ๊ณผํ๋ค).
๋ฐ๋ผ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๋, โ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง, Y449A, N487A, Q493A, N501G, Y505G, R683G, R685G, R815G, K986P ๋ฐ V987P๋ก ์นํ๋ (COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ COVID-19 ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ) DNA ๋จํธโ์ด๋ผ๊ณ ํด์ํจ์ด ํ๋นํ๋ค.
๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ตฌ์ฑ์์ ๋๋น
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ SARS-CoV-2(COVID-19)์ฃผ10) ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์นํ์ ํตํด ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ ์ ์ ์ ๋ฐฑ์ ์ฉ DNA ๋จํธ์ ์ ๊ณตํจ์ ๋ชฉ์ ์ด ์๋ ๋ฐ๋ช
์ด๋ค[์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ต์ข
๋ช
์ธ์(์ดํ โ์ต์ข
๋ช
์ธ์โ๋ผ ํ๋ค) ์๋ณ๋ฒํธ [0001, 0007, 0011] ์ฐธ์กฐ]. ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ SARS-CoV-2 ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฌ์ฏ ์ข
๋ฅ ๋ณ์ด์ฒด์ธ ํ๋กํ ํ์
DNA ๋ฐฑ์ ํ๋ณด๊ตฐ์ ๊ฐ๋ฐํ๊ณ , ํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด์ ๋ํ ๊ณต๊ฒฉ ํ ๋ฐฉ์ด ์ํ(challenge)์ ํตํด ๊ทธ ํ๋ณด๋ค์ ๋ฉด์ญ์์ฑ๊ณผ ๋ณดํธํจ๋ฅ์ ํ๊ฐํ๊ธฐ ์ํ ๋
ผ๋ฌธ์ด๋ค(๋
ผ๋ฌธ 806์ชฝ). ๋ฐ๋ผ์ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์ ๋ฐ๋ช
์ ๋ชฉ์ ์ด ๊ณตํต๋๋ค.
์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์ ํด์์ ๋ฐํ์ผ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์์ ๋์๋๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ฅผ ๋๋นํ๋ฉด ๋ค์ ํ์ ๊ฐ๋ค.
TAGIMG01
๋ผ. ๊ณตํต์ ๊ณผ ์ฐจ์ด์ ๋ถ์
1) ๊ณตํต์
์ ํ๋ฐ๋ช
1์ด ์ ์ ์ ์์ด์ ๋ชจ๋ ๊ธฐ์ฌํ๊ณ ์์ง ์์ ๋ฐ๋ฉด, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 1์ DNA ๋จํธ์ ์ ์ ์ ์์ด์ ์์ด๋ฒํธ 4๋ก ๊ตฌ์ฒด์ ์ผ๋ก ์ ์ํ๊ณ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด๋ SARS-CoV-2 ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์ผ๋ถ๋ฅผ ๊ตฌ์ฑ์์ 2 ๊ธฐ์ฌ์ฒ๋ผ ์นํํ ๊ฒ์ธ๋ฐ(์ต์ข
๋ช
์ธ์ ์๋ณ๋ฒํธ [0043, 0049]), ๊ทธ ์นํ๋ ๋ถ๋ถ ์ค ๋ค์์ ๋ณด๋ ์ฐจ์ด์ ์ ์ ์ธํ ๋๋จธ์ง ์์ด์ ๊ณตํต๋๋ค(K986P, V987P ์นํ๋ ๊ณตํต์ฃผ11) ). SARS-CoV-2์ ์ ์ ์ ์์ด์ 2020. 2.๊ฒฝ ๊ณต๊ฐ๋์๊ณ ,์ฃผ12) ์ ์ธ๊ณ ๊ณผํ์๋ค์ด ๊ทธ ์งํ๋ถํฐ ์ด๋ฅผ ํ ๋๋ก ๋ง์ ์ฐ๊ตฌ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ๋ด๋๊ธฐ ์์ํ์์์ ์ฌ๋ฌ ์ฌ๋์ด ๋๋ฃจ ์๋ ์ฌ์ค์ด๋ค.
2) ์ฐจ์ด์ 1
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 2 ์ค Y449A, N487A, Q493A, N501G, Y505G๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์๋์ด ์์ง ์๋ค(์ดํ โ์ฐจ์ด์ 1โ์ด๋ผ ํ๋ค).
3) ์ฐจ์ด์ 2
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 2์์ S1/S2 ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์๋ฅผ R683G, R685G๋ก ์นํํ๋๋ฐ, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๋ณ์ด์ฒด S.dTM.PP(ํ์ )๋ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์๋ฅผ ์ญ์ ํ ์ , ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 13์ 682, 684๋ฒ ์์น๊น์ง ์นํํ๊ณ 683, 685๋ฒ ์์น ์๋ฅด๊ธฐ๋(R)์ [๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ด ์๋] ์ธ๋ฆฐ(S)์ผ๋ก ์นํํ๋ค๋ ์ ์์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค(์ดํ โ์ฐจ์ด์ 2โ๋ผ ํ๋ค).
4) ์ฐจ์ด์ 3
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ตฌ์ฑ์์ 2 ์ค S2โ ์ ๋จ ๋ถ์์์ R815G๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ์ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ๊ฐ์๋์ด ์์ง ์๋ค(์ดํ โ์ฐจ์ด์ 3โ์ด๋ผ ํ๋ค).
๋ง. ์ฐจ์ด์ ๊ฒํ
1) ์ฐจ์ด์ 1
์์ ์ธ์ ํ ์ฌ์ค, ์์ ๋ ์ฆ๊ฑฐ, ์ ์ 12, 13, 21 ๋ด์ง 24ํธ์ฆ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ ๋ฐ ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ์ทจ์ง๋ฅผ ์ข
ํฉํ์ฌ ์ ์ ์๋ ๋ค์ ์ฌ์ ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด, ์ฐจ์ด์ 1์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ ํ๋ฐ๋ช
2, 3์ ๊ฒฐํฉํ์ฌ ์ฝ๊ฒ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ค.
โ ์ ํ๋ฐ๋ช
2๋ SARS-CoV-2์ ๋ํญํ๋ ์ฝ๋ฌผ๊ฐ๋ฐ์ ์ํ ๊ธฐ์ด์๋ฃ๋ก์ SARS-CoV-2 ์์ฉ์ฒด ๊ฒฐํฉ์ ๊ตฌ์กฐ์ ๊ธฐ์ด์ ๊ดํ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํ ๋
ผ๋ฌธ์ด๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
3์ SARS-CoV-2 ์์ฉ์ฒด ์ธ์์ ๋ชฉํ๋ก ํ๋ ์ค์ฌ(intervention) ์ ๋ต์ ์ํ ์ง์นจ์ ์ ๊ณตํ๊ณ ์ SARS-CoV-2, SARS-CoV, RaTG13 ์ฌ์ด์ ACE2์ ๊ฒฐํฉ ์นํ๋๋ฅผ ๋น๊ตํ ๋
ผ๋ฌธ์ด๋ค. ์ ๋
ผ๋ฌธ๋ค์ ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ํด ๋งค๊ฐ๋๋ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค ์ง์
๋จ๊ณ์์, ACE2์ ๊ฒฐํฉํ๋ ๋ถ๋ถ์ธ RBD ์ค ์์ฉ์ฒด-๊ฒฐํฉ ๋ชจํฐํ(Receptor-Binding Motif; RBM) ์๊ธฐ์ ๋ณ์ด๊ฐ ACE2 ๊ฒฐํฉ๋ ฅ์ ๋ฎ์ถ ์ ์์์ ๋ณด์ฌ์ฃผ๊ณ ์๋ค. ์ ํ๋ฐ๋ช
2, 3๋ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ ๋ฐ ๋ฐ๋ช
์ ๋ชฉ์ ์ด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
, ์ ํ๋ฐ๋ช
1๊ณผ ์ผ๋ถ ๊ณตํต๋๋ค.
โก ์ ํ๋ฐ๋ช
2์๋ RBM ์ผ๋ถ๋ฅผ Y449A, N487A, Y489A, N501A, Y505A๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ์ด ACE2์ ๊ฒฐํฉ ๊ฐ๋๋ฅผ ๊ต๋ํ๋ค๋ ์ , 493๋ฒ ์์น๊ฐ ์์ฉ์ฒด ๊ฒฐํฉ์ ๊ด์ฌํ๋ค๋ ์ ์ฃผ13) ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค. ์ ํ๋ฐ๋ช
3์๋ Q493N, Q493Y, N501T๋ก์ ๋ณ์ด๊ฐ ACE2 ๊ฒฐํฉ ์นํ๋๋ฅผ ๋ฎ์ถ๋ค๋ ๊ฒ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค.
์ฐจ์ด์ 1 ์ค Y449A, N487A๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
2์ ์์ ํ ๊ฐ์๋์ด ์๋ค. ๋๋จธ์ง Q493A, N501G, Y505G์ ๊ด๋ จํ์ฌ, ์ ํ๋ฐ๋ช
2, 3์์๋ 493๋ฒ ์์น์ ๊ธ๋ฃจํ๋ฏผ(Q)์ด [์๋ผ๋(A)์ด ์๋] ์์คํ๋ผ๊ธด(N), ํฐ๋ก์ (Y)์ผ๋ก, 501, 505๋ฒ ์์น์ ์์คํ๋ผ๊ธด(N), ํฐ๋ก์ (Y)์ด [๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ด ์๋] ์๋ผ๋(A), ํธ๋ ์ค๋(T)์ผ๋ก ๊ฐ ์นํยท๋ณ์ด๋ ์ ์ด ๋ค๋ฅด๋, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ฑํํ ๊ธ๋ผ์ด์ (G), ์๋ผ๋(A)์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์ค ๊ตฌ์กฐ๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๊ฐ๋จํ ๋น๊ทน์ฑ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ ํด๋นํ์ฌ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋จผ์ , ์ฝ๊ฒ ๊ณ ๋ คํ ์ ์๋ ์ ํ์ง์ ์ํ๋ค([๊ทธ๋ฆผ 2] ์ฐธ์กฐ).์ฃผ14)
TAGIMG02
โข ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์์ถ์์ผ ์ด์ ์ ํน์ ์์น์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ ๋์ฐ๋ณ์ด๋ฅผ ์ ๋ฐํ์ฌ ์๋ผ๋์ผ๋ก ์นํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ธ ์๋ผ๋ ์ค์บ๋์ด, ์ ๋ฐ๋ช
์ด ์ํ ๋ฏธ์๋ฌผํ, ๋ถ์์๋ฌผํ ๋ฑ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์์ ๋๋ฆฌ ํํด์ง๊ณ ์์๋ค[์ ์ 12ํธ์ฆ(1997๋
๋
ผ๋ฌธ), ์ ์ 21ํธ์ฆ ์ฐธ์กฐ]. ๋จ๋ฐฑ์ง ๋ณตํฉ์ฒด๋ฅผ ํ์ฑํ ๋ ๊ฐ ๋๋ฉ์ธ์ ๊ธฐ๋ฅ์ ๋ฐฉํดํ์ง ์์ผ๋ฉด์ ์ ์ฐํ ๋ง์ปค๋ฅผ ์ ๊ณตํ๊ธฐ ์ํด ๊ธ๋ผ์ด์ ์ ๋์
ํ ์ ์๋ค๋ ๊ฒ๋ 2012๋
๊ฒฝ ์ด๋ฏธ ์๋ ค์ ธ ์์๋ค(์ ์ 22, 23ํธ์ฆ).
์๊ณ ๋ โ449, 487, 493, 501, 505, 683, 685, 815๋ฒ ์์น๊น์ง ์ด ์ฌ๋ ๊ตฐ๋ฐ, ๋๋ ๊ทธ๋ณด๋ค ๋ง์ ์๊ธฐ๋ฅผ ์๋ผ๋(A)์ด๋ ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ์นํํ๋ ์กฐํฉ์ 256๊ฐ(= 28) ์ด์์ด๋ฏ๋ก, ๊ทธ์ค ๋ฐ์ด๋ 1๊ฐ ์กฐํฉ์ ์ ํํ๋ ๊ฒ์ด ์ฝ์ง ์๋ค.โ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
๋น์ ์๋ผ๋ ์ค์บ๋ ๋ฑ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์๊ธฐ๋ฅผ ์ฝ๊ฒ ์นํํ๋ ๋ฐฉ๋ฒ์ด ๋ณดํธํ๋์ด ์์๋ ์ด์ ์ฌ๋ฌ ์กฐํฉ์ผ๋ก ์นํ์ ์๋ํ๋ ๊ฒ์ด ํน๋ณํ ๊ณค๋ํ๋ค๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค.
โฃ SARS-CoV-2 ์์ฉ์ฒด์ ๋ฐ์ ํ๊ฒ ์ํธ์์ฉํ๋ RBM์ ์์น๊ฐ 449, 487, 493, 501, 505๋ฒ์ผ๋ก ์๋ ค์ง ์ด์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๋ผ๋ฉด ํด๋น ์์น ์๊ธฐ๋ถํฐ ์นํํ๋ ค ์๋ํ ๊ฒ์ด๊ณ ,์ฃผ15) ์๋ผ๋(A) ๋๋ ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ์นํ์ ๋จผ์ ๊ณ ๋ คํ ๊ฒ์ด๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ์ฐจ์ด์ 1์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ฐฝ์๋ฅ๋ ฅ ๋ฒ์ ๋ด์ ์์ด ๊ธฐ์ ์ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค.
2) ์ฐจ์ด์ 2
์์ ์ธ์ ํ ์ฌ์ค, ์์ ๋ ์ฆ๊ฑฐ ๋ฐ ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ์ทจ์ง๋ฅผ ์ข
ํฉํ์ฌ ์ ์ ์๋ ๋ค์ ์ฌ์ ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด, ์ฐจ์ด์ 2๋ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ค.
โ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์๋ S.dTM.PP(ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์ ์ญ์ , ๋ ๊ฐ์ ํ๋กค๋ฆฐ ์นํ,์ฃผ16) ํด๋ ์ผ๋์ฒด ํ๊ทธ๋ฅผ ํ, ์ตํฉ ์ ์์ ํ๋ ๊ฐ์ฉ์ฑ ์ธํฌ์ธ๋๋ฉ์ธ)์ฃผ17) ์ ๊ฒฝ์ฐ, ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์ ๋์ฐ๋ณ์ด๋ก ์ธํด ๋ถ๋น ๋จ๋ฐฑ์ง์ ๊ฐ์๋ถํด ์ ๋จ(proteolytic cleavage)์ด ์ผ์ด๋์ง ์์ ๊ฒ์ผ๋ก ์ถ์ ๋๋ค๋ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์๊ณ , ๋ฐฑ์ ์ด ํจ๊ณผ์ ์ผ๋ก ๊ธฐ๋ฅํ๋ ค๋ฉด ๊ทธ์ ๊ฐ์ ์์ ํ๊ฐ ์ค์ํ๋ค๋ ์ทจ์ง์ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์๋ค. ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 12์๋ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค๊ฐ RBD์์๋ ์ฝ๊ฒ ํญ์ฒด-ํํผ ๋์ฐ๋ณ์ด๋ฅผ ๋ง๋ค ์ ์์ด ์ตํฉ ์ ์์ ํ๋ S ๋จ๋ฐฑ์ง ์ธํฌ์ธ๋๋ฉ์ธ์ ์์ฐ๋ฅ๋ ฅ์ด ์ค์ํ ๊ฒ์ด๋ผ๋ ๋ด์ฉ์ด ์๋ค. ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์์ถ์์ผ ์ ์ธ 2020. 9. 28. ๊ณต๊ฐ๋ ๋
ผ๋ฌธ(์ ์ 24ํธ์ฆ)์ฃผ18) ์๋ ์์ ํ ์นํ, ์ฆ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์์ ๋ณ์ด์ S2์ ๊ฒฝ์ฒฉ ์์ญ(hinge region)์ ์๋ ์ฐ์ ๋ ๊ฐ์ ํ๋กค๋ฆฐ์ด ์คํํญ์ฒด๊ฐ๋ฅผ ๋์ธ๋ค๋ ๋ด์ฉ์ด ์๋ค.
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11์๋ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์์ 752 ๋ด์ง 756๋ฒ ์์น RRKRR์ GGSGS๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ,์ฃผ19) ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 12์๋ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์์ 748 ๋ด์ง 751๋ฒ ์์น RSVR์ ASVG๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ, ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 13์๋ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์ ์ค 682 ๋ด์ง 685๋ฒ ์์น์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์๊ธฐ๋ฅผ GSAS๋ก ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ ๋ฑ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค. ์ฆ, ์๊ณ ๊ฐ ์๋ํ 683, 685๋ฒ ์์น์ ์นํ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค.
โก ์๊ณ ๋ โํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์์ 683, 685๋ฒ ์์น๊ฐ ํญ์ ์์ ์ฑ ํ๋ณด์ ๊ฐ์ฅ ์ค์ํ๋ค๊ณ ํ๋จํ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๋ ๊ณณ๋ง ์นํํ์๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
1 ๋ฑ์๋ ํน์ ์์น๊ฐ ๋ค๋ฅธ ์์น๋ณด๋ค ๋ ์ค์ํ๋ค๋ ๊ธฐ์ฌ๋ ์์๊ฐ ์๋ค.โ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋ช
์ธ์ ์ด๋์๋ 683, 685๋ฒ ์์น์ ์นํ์ด ํญ์์ ์์ ์ฑ์ ์ํฅ์ ๋ฏธ์น๋ค๋ ๋ด์ฉ์ด ์๊ณ , ๊ทธ๋ฌํ ํจ๊ณผ๊ฐ ํ์ธ๋์ง๋ ์๋ํ๋ค.
๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์๊ธฐ ์นํ์ ํ๋ณด๋ก ์๋ ค์ง ์์น ์ค ์ผ๋ถ๋ง ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก ์นํํ๋ ๊ฒ์, ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ๊ตฌ์ฒด์ ์ธ ๊ฐ์๋ ์์๊ฐ ์๋๋ผ๋ ์ฝ๊ฒ ์๋ํ ์ ์๋ ๋ฒ์ ๋ด์ ์๋ค.
โข ์๊ณ ๋ โ์ ํ๋ฐ๋ช
์ด๋์๋ RBM ๋ถ์ ์นํ๊ณผ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์ ์นํ์ ๊ฒฐํฉ์ ๊ดํ ๊ธฐ์ฌ๋ ์์๊ฐ ์๋ค.โ๊ณ ๋ ์ฃผ์ฅํ๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด RBD์์๋ ์ฝ๊ฒ ๋ฉด์ญ ํํผ ๋์ฐ๋ณ์ด๊ฐ ์๊ธธ ์ ์์ด ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์ ๋ฐ ํ๋กค๋ฆฐ ์นํ์ ํตํ ์์ ํ๊ฐ ์ค์ํ๋ค๋ ๋ด์ฉ์ด ์ด๋ฏธ ๊ฐ์๋์ด ์๋ค. ์ ํ๋ฐ๋ช
2, 3์ ์ค์๋ก๋ ์คํ๋ฐ์ดํฐ๊ฐ ์๋ค๋ ๊ฒ๋ง์ผ๋ก ๊ฒฐํฉ์ ๋๊ธฐ๊ฐ ์๋ค๊ณ ๋ณผ ์๋ ์๋ค.
3) ์ฐจ์ด์ 3
์์ ์ธ์ ํ ์ฌ์ค, ์์ ๋ ์ฆ๊ฑฐ, ์ ์ 5, 10, 11, 25ํธ์ฆ์ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ ๋ฐ ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ์ทจ์ง๋ฅผ ์ข
ํฉํ์ฌ ์ ์ ์๋ ๋ค์ ์ฌ์ ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด, ์ฐจ์ด์ 3์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฝ๊ฒ ๊ทน๋ณตํ ์ ์๋ค.
โ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11์ HKU1 ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ 901 ๋ด์ง 918 ์์น์ ์ธ์ ํ 2์ฐจ ์ ๋จ ๋ถ์๋ก์ S2โ์ ๊ดํ์ฌ ์ธ๊ธํ๋ฉด์, ๋๋ฉด 6[๊ทธ๋ฆผ 3]์์ SARS-CoV, MER-CoV์ ๋์๋๋ ์์น๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์๋ค.
[๊ทธ๋ฆผ 3] ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11, S2โ ์ ๋จ ๋ถ์(๊ฐ ์ 10ํธ์ฆ, ์ ์ 6ํธ์ฆ)
TAGIMG03
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 13์ ๋๋ฉด 1. A.[๊ทธ๋ฆผ 4]์, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์์ถ์์ผ ์ ์ธ 2020. 6. 2. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ ๋
ผ๋ฌธ(์ ์ 5ํธ์ฆ)์ฃผ20) ์ ๋๋ฉด 3. A. B.[๊ทธ๋ฆผ 5]๋ S2โ ์ ๋จ ๋ถ์ ์์น๋ฅผ ํ์ํ๊ณ ์๋ค.
[๊ทธ๋ฆผ 4] ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 13, S2โ ์ ๋จ ๋ถ์(๊ฐ ์ 12ํธ์ฆ, ์ ์ 7ํธ์ฆ)
TAGIMG04
[๊ทธ๋ฆผ 5] Lockman et al., S2โ ์ ๋จ ๋ถ์(์ ์ 5ํธ์ฆ)
TAGIMG05
๊ทธ๋ฆฌ๊ณ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์์ถ์์ผ ์ ์ ๋ฐํฌ๋ ์ฌ๋ฌ ๋ฌธํ์, SARS-CoV-2๊ฐ ์ธํฌ ๋ด๋ก ์นจํฌํ ๋ โS2โ(R815 ์์น) ์ ๋จโ์ S1/S2 ์ ๋จ์ด ์์ ํ ์ผ์ด๋๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ด๊ณ , ์ํ์ง๋ง์์ ์์ฃผ-์์ฉ์ฒด ๊ฒฐํฉ์ด ์ผ์ด๋๊ฑฐ๋ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ ์ธํฌ ๋ด ์ด์
(endocytosis)์ด ์๊ธฐ๊น์ง๋ ์ผ์ด๋์ง ์์ ์ ์๋ค๋ ์ ์ด ๊ฐ์๋์ด ์์๋ค(์ ์ 6, 9, 10, 11ํธ์ฆ).์ฃผ21) S2โ ์ ๋จ์ ๊ด์ฌํ๋ TMPRSS2(transmembrane serine protease 2) ์ต์ ์ ์ S1/S2 ์ ๋จ์ ๊ด์ฌํ๋ ํจ๋ฆฐ ์ต์ ์ MI-1851์ ๊ฒฐํฉํ๋ฉด SARS-CoV-2์ ๋ํ์ฌ ๋ ๊ฐ๋ ฅํ ํญ๋ฐ์ด๋ฌ์ค ํ์ฑ์ด ๋ง๋ค์ด์ง๋ค๋ ๊ฒ๋ ์๋ ค์ ธ ์์๋ค(์ ์ 25ํธ์ฆ).์ฃผ22)
โก ๋ฐ๋ผ์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๋ S1/S2 ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์์ ํจ๊ป S2โ ์ ๋จ ๋ถ์ ์นํ์ ์๋ํด ๋ณผ ๊ฒ์ด๊ณ , ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ผ๋ก์ ์นํ์ ์์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ํต์์ ๊ธฐ์ ์์ ์ผ๋ฐ์ ์ธ ์ฐฝ์๋ฅ๋ ฅ ๋ฒ์ ๋ด์ ์๋ ๊ฒ์ผ๋ก ๊ธฐ์ ์ ์ด๋ ค์์ด ์๋ค.
โข ์ด์ ๋ํ์ฌ ์๊ณ ๋, โ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 12๊ฐ S2โ ์ ๋จ ๋ถ์์ ์นํ์ ๋ถํ์ํ๊ฑฐ๋ S1/S2 ์ ๋จ ๋ถ์์ ๋นํด ๊ทธ ํ์์ฑ์ด ๋ฎ์์ ์์ํ๊ณ ์๋ค.โ๋ผ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 12 ์ค ์๊ณ ๊ฐ ๊ทผ๊ฑฐ๋ก ๋ ๋ถ๋ถ์ โ๋จ๋ฐฑ์ง ์ํฉ์ฑ ์ค์ ํจ๋ฆฐ์ด S1/S2 ๋ถ์์๋ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ๋ฐ๋ฉด, S2โ ๋ถ์์๋ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ์ด์ ๊ฐ ์์ง ๋ฐํ์ง์ง๋ ์์๋ค. (...) ์ฐ๋ฆฌ ๊ตฌ์กฐ์์ R887(Arg887)๊ณผ S888(Ser888) ์ฌ์ด์ ํฉํ์ด๋ ๊ฒฐํฉ์ ํ๋กํ
์์ ์ ์ ๊ทผํ ์ ์๋ ์ํ๋ก ๋จ์ ์๊ณ , ์ด๋ ์ตํฉ ๊ณผ์ ์ S2์ ํํ๋ณํ๊ฐ ์ผ์ด๋๊ธฐ ์ ๊น์ง๋ S2โ๊ฐ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ ๋จ๋ ์ ์์์ ์์ฌํ๋ค.โ๋ผ๋ ๋ถ๋ถ์ด๋ค(7351์ชฝ). ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์ ๋ด์ฉ์ S2์ ํํ๋ณํ๊ฐ ์ผ์ด๋ ๋ค์์ผ S2โ๊ฐ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ ๋จ๋ ์ ์๋ค๋ ์๋ฏธ, ์ฆ ์์ ๋ณธ ๋ค๋ฅธ ๋ฌธํ๋ค์ฒ๋ผ S2โ ์ ๋จ์ S1/S2 ์ ๋จ์ด ์์ ํ ์์ฐจ์ ์ผ๋ก ์ผ์ด๋๋ค๋ ๋ป์ด๊ณ , S2โ ์ ๋จ ๋ถ์์ ์นํ ํ์์ฑ์ด ์๊ฑฐ๋ ์ ๋ค๋ ์๋ฏธ๋ก ํด์๋ ์ ์๋ค.
4) ๊ฒฐํฉ์ ์ฉ์ด์ฑ
์์์ ๋ณธ ๋ฐ์ ๊ฐ์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
1๊ณผ ์ ํ๋ฐ๋ช
2, 3์ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์ ๋ฐ๋ช
์ ๋ชฉ์ ์ด ๊ณตํต๋๊ณ , ์ ํ๊ธฐ์ ๋ฌธํ์ ์ฐจ์ด์ 1, 2, 3์ ๊ดํ ๊ธฐ์ฌ๋ ์์๊ฐ ์์ด ํต์์ ๊ธฐ์ ์๋ ์ด๋ฅผ ์ฝ๊ฒ ๊ทน๋ณตํ๊ณ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ๊ฐ์ด 8๊ฐ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์๊ธฐ๋ฅผ ์นํํ๋ ๊ตฌ์ฑ์ ์ด๋ฅผ ์ ์๋ค. ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์ ์ด๋ฌํ ์กฐํฉ์ ๋ฐฉํดํ๋ ๋ถ์ ์ ์ธ ๊ต์๊ฐ ์์ง๋ ์๋ค.
5) ํจ๊ณผ ๋๋น
์๊ณ ๋ โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์๋ ์ ํ๋ฐ๋ช
1, 2, 3์์๋ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๊ฐ ์๋ค.โ๊ณ ์ฃผ์ฅํ๋ฉด์, โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ผ์ํ S ๋จ๋ฐฑ์ง๋ณด๋ค ํญ์ฒด๊ฐ๊ฐ ์ฝ 10๋ฐฐ ๋๊ฒ ๋ํ๋ฌ๊ณ , 1:2560 ํฌ์๋ฐฐ์จ๊น์ง ์คํ๋ฅ์ ๋ณด์์ผ๋ฉฐ, 1:40 ํฌ์๋ฐฐ์จ๊น์ง 95~100% ์ธํฌ์์กด์จ์ ๋ํ๋๋ค.โ๋ ๋น๊ต์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ๋ค. โ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ํญ์ฒด๊ฐ๊ฐ ์ ํ๋ฐ๋ช
1๋ณด๋ค 500๋ฐฐ ๋๋ค.โ๊ณ ๋ ์ฃผ์ฅํ๋ค.
๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ์ธ์ ํ ์ฌ์ค, ์์ ๋ ์ฆ๊ฑฐ, ๊ฐ ์ 14, 15ํธ์ฆ, ์ ์ 4ํธ์ฆ ๊ฐ ๊ธฐ์ฌ ๋ฐ ๋ณ๋ก ์ ์ฒด ์ทจ์ง๋ฅผ ์ข
ํฉํ์ฌ ์ ์ ์๋ ๋ค์ ์ฌ์ ์ ๋น์ถ์ด ๋ณด๋ฉด, ์๊ณ ๊ฐ ์ ์ถํ ์ฆ๊ฑฐ๋ง์ผ๋ก๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์์๋ ์์ธกํ ์ ์๋ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ์ง๋ค๊ณ ์ธ์ ํ ์ ์๋ค.
โ ์๊ณ ๊ฐ ๋น๊ต์คํ์์ ๋์กฐ๊ตฐ์ผ๋ก ์ผ์ ์ผ์ํ ๋จ๋ฐฑ์ง(wtCoV) ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์์ด์ ๋ณด๋ฉด 986, 987๋ฒ ์์น์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ด ๊ฐ๊ฐ ๋ผ์ด์ (K)๊ณผ ๋ฐ๋ฆฐ(V)์ด๋ค.
๊ทธ๋ฐ๋ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 13์๋ 986, 987๋ฒ ์์น ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ ํ๋กค๋ฆฐ(P)์ผ๋ก ์นํํ๋ ๋ฐ ๋ํด ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์๋ฅผ ์นํํ ๊ตฌ์ฑ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๊ณ , ์ฌ๋ฌ ์ ํ๊ธฐ์ ๋ฌธํ์ ์ด๋ฌํ ์์ ํ๊ฐ ์คํํญ์ฒด ํ์ฑ์ ๋์ธ๋ค๋ ์ ์ด ๊ฐ์๋์ด ์๋ค. ์๊ณ ๊ฐ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ํ์ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๋ณด์ด๋ ค๋ฉด ํ๋กค๋ฆฐ ์นํ ๋ฑ ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค์ ๊ฐ์๋ ๋ถ๋ถ์ ๊ฐ์ ์กฐ๊ฑด์ผ๋ก ๋๊ณ ๋์กฐํ ์คํ๊ฒฐ๊ณผ๋ฅผ ์ ์ํ์ด์ผ ํ๋ค. ์์ปจ๋, ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ S.dTM.PP์ ๋๋นํ์ฌ ํจ๊ณผ๊ฐ ์ฐ์ํ๋ค๋ ์ ์ด ์ฆ๋ช
๋์ด์ผ ํ๋ค.
โก ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
๊ณผ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ํจ๊ณผ๋ฅผ ์ง์ ๋น๊ตํ ์๋ฃ๋ ๋ถ์กฑํ๋ค.
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ณจ๋ ํ์คํฐ๋ฅผ ๋์์ผ๋ก ์คํํ์๊ณ , ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์คํ(๋๋ฉด 1B, 2D)์ ํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด์ ๋ํ ๊ฒ์ผ๋ก์ ์ข
์ฐจ๊ฐ ์กด์ฌํ๋ค. ๊ทธ๋ฐ๋ฐ ํ๋ง๋ผ์ผ ์์ญ์ด๋ ๋น์ธ๊ฐ ์์ฅ๋ฅ๋ก์ ์ธ๊ฐ์ ๊ฐ์ฅ ๊ทผ์ ํ ์ฐ์ํ ๋ชจ๋ธ์ด๋ผ๋ ํ๊ฐ๋ฅผ ๋ฐ๊ณ ์๋ค(์ ์ 4ํธ์ฆ 83์ชฝ). ๋ํ ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ ์ํ ํ๊ฐ๋ฅผ ์ํด ํ๋กํ ํ์
DNA ๋ฐฑ์ ์ผ๋ก ์คํํ ๊ฒ์ผ๋ก์, ์ด๋ฐ์ฒด๋ก pcDNA3.1+ ๋ฒกํฐ๋ฅผ ์ฌ์ฉํ์๋๋ฐ, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์คํ์์์ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๊ตฌ์ฑ์ ์ฐจ์ด๊ฐ ์๋ค. ๊ทธ๋ฌ๋ ์์ ๋ณธ ๊ฒ์ฒ๋ผ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ ๋ถ๋ถ์ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ๊ธฐ์ ์ ๊ตฌ์ฑ์์๋ผ ๋ณผ ์ ์์ผ๋ฏ๋ก, ํจ๊ณผ์ ํ์ ์ฑ์ ํ๋จํ ๋๋ ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ์ ์กฐ๊ฑด์ ๊ฐ๊ฒ ๋๊ณ ๋น๊ตํ์ฌ์ผ ํ๋ค.
โข ๊ฒฐ๊ตญ ์๊ณ ๊ฐ ์ ์ํ ์๋ฃ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ด ์ ํ๋ฐ๋ช
๋ค๋ณด๋ค ํ์ ํ ํจ๊ณผ๋ฅผ ๊ฐ๋์ง ํ์
ํ๊ธฐ์ ์ ํฉํ์ง ์๋ค.
๋ฐ. ์๊ฒฐ๋ก
์ด ์ฌ๊ฑด ์ 2ํญ ๋ฐ๋ช
์ ์ง๋ณด์ฑ์ด ๋ถ์ ๋์ด ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๋ค. ํนํ์ถ์์์ ์ฒญ๊ตฌ๋ฒ์๊ฐ ๋ ์ด์ ์ฒญ๊ตฌํญ์ผ๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง ๊ฒฝ์ฐ ์ด๋ ํ ์ฒญ๊ตฌํญ์๋ผ๋ ๊ฑฐ์ ์ด์ ๊ฐ ์์ผ๋ฉด ๊ทธ ์ถ์์ ์ผ์ฒด๋ก์ ๊ฑฐ์ ๋์ด์ผ ํ๋ค. ๊ทธ๋ ๋ค๋ฉด ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ๋๋จธ์ง ์ฒญ๊ตฌํญ์ ๊ดํ์ฌ ๋ ๋์๊ฐ ์ดํด๋ณผ ํ์ ์์ด ๋ชจ๋ ํนํ๋ฅผ ๋ฐ์ ์ ์๋ค.
4. ๊ฒฐ๋ก
์๊ณ ์ ์ฌํ์ฒญ๊ตฌ๋ฅผ ๊ธฐ๊ฐํ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ์ ์ ๋ฒํ๋ฏ๋ก, ์ด ์ฌ๊ฑด ์ฌ๊ฒฐ ์ทจ์๋ฅผ ๊ตฌํ๋ ์๊ณ ์ ์ฒญ๊ตฌ๋ ์ด์ ์์ด ๊ธฐ๊ฐํ๋ค.
[๋ณ ์ง 1] ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ: ์๋ต
[๋ณ ์ง 2] ์์ด๋ฒํธ 4: ์๋ต
[๋ณ ์ง 3-1] ์ ํ๋ฐ๋ช
1์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ: ์๋ต
[๋ณ ์ง 3-2] ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11, 12, 13์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ: ์๋ต
[๋ณ ์ง 4] ์ ํ๋ฐ๋ช
2์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ: ์๋ต
[๋ณ ์ง 5] ์ ํ๋ฐ๋ช
3์ ์ฃผ์ ๋ด์ฉ: ์๋ต
ํ์ฌ ๋ฌธ์ฃผํ(์ฌํ์ฅ) ๊ถ๋ณด์ ํ์ง์ค ์ฃผ1) ์ญ์ ์ ใ์ฒญ๊ตฌํญ 1ใ ์ โ์์ด๋ฒํธ 1์ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์์ด์ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์งโ์ด์๋ค.
์ฃผ2) ์ผ์ํ(wild type) ๋จ๋ฐฑ์ง์ 449๋ฒ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์๊ธฐ๊ฐ ํฐ๋ก์ (Y)์์ ์๋ผ๋(A)์ผ๋ก ์นํ๋์๋ค๋ ์๋ฏธ์ด๋ค. ํํธ DNA๋ฅผ ๊ตฌ์ฑํ๋ ๋ค ๊ฐ์ง ์ผ๊ธฐ-์๋ฐ๋ใAใ, ๊ตฌ์๋ใGใ, ์ํ ์ ใCใ, ํฐ๋ฏผใTใ[RNA๋ ์ฐ๋ผ์คใUใ]-๊ฐ ์ธ ๊ฐ ๋ชจ์ด๋ฉด ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ด ๋๋๋ฐ, ์ด๋ฅผ โ์ฝ๋(codon)โ์ด๋ผ ํ๋ค. 20์ฌ ๊ฐ ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ด ๊ฐ๊ฐ ํ๋ ์ด์์ ์ฝ๋์ ์ํด ์ง์ ๋๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด, ์๋ผ๋(A)์ GCT, GCC, GCA, GCG ์ฝ๋์ ์ํด ์ง์ ๋๊ณ , ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ GGT, GGC, GGA, GGG ์ฝ๋์ ์ํด ์ง์ ๋๋ค.
์ฃผ3) ์ ์ญ์ ์ ์ฒญ๊ตฌํญ 2 ๋ด์ง 5๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.ใ์ฒญ๊ตฌํญ 2ใ ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง๊ณ , COVID-19 ํญ์์ฉ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ์ฝ๋ฉํ๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, DNA ๋จํธ.ใ์ฒญ๊ตฌํญ 3ใ ์์ด๋ฒํธ 4์ ์ ์ ์ ์์ด๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ง DNA ๋จํธ์ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ.ใ์ฒญ๊ตฌํญ 4ใ ์ 3ํญ์ ์์ด์, ์๊ธฐ ์ ์ ์ ์์ด์ ํ์ ํญ์์ผ๋ก ํ๊ณ , CMV ํ๋ก๋ชจํฐ, ํ์ ํญ์, BGH poly(A) tail, ์ฐ์์ ์ธ 2๊ฐ์ SV40 ์ธํธ์์ ์์๋ก ๋ฐฐ์ด๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ.ใ์ฒญ๊ตฌํญ 5ใ ์ 4ํญ์ ์์ด์, CMV ํ๋ก๋ชจํฐ์ ํ์ ํญ์ ์ฌ์ด์ Kozak ์์ด ๋ฐ IgM signal ํฉํ์ด๋ ์์ด์ ๋ ํฌํจํ๋ ๊ฒ์ ํน์ง์ผ๋ก ํ๋, ์ฌ์กฐํฉ ๋ฒกํฐ.
์ฃผ4) Jingyou Yu et al., โDNA vaccine protection against SARS-CoV-2 in rhesus macaquesโ, Science 369(6505), 806-811 (2020). ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ์ผ์ 2020. 5. 20.์ธ ๊ฒ์ผ๋ก ๋ณด์ธ๋ค.
์ฃผ5) Robert N. Kirchdoerfer et al. โPre-fusion structure of a human coronavirus spike proteinโ, Nature 531, 118-121 (2016).
์ฃผ6) Jesper Pallesen et al. โImmunogenicity and structures of a rationally designed prefusion MERS-CoV spike antigenโ, PNAS 114(35), E7348-7357 (2017). ๊ฐํ์ผ์ 2017. 8. 29.
์ฃผ7) Daniel Wrapp et al. โCryo-EM structure of the 2019-nCoV spike in the prefusion conformationโ, Science 367(6438), 1260-1263 (2020).
์ฃผ8) Budheswar Dehury et al., โEffect of mutation on structure, function and dynamics of receptor binding domain of human SARS-CoV-2 with host cell receptor ACE2: a molecular dynamics simulations studyโ, Journal of Biomolecular Structure and Dynamics 39(18), 7231-7245 (2021).
์ฃผ9) Jian Shang et al., โStructural basis of receptor recognition by SARS-CoV-2โ, Nature 581, 221-224 (2020). ๊ฐํ์ผ์ 2020. 5. 14.
์ฃผ10) COVID-19๋ ์ธ๊ณ๋ณด๊ฑด๊ธฐ๊ตฌ(WHO)๊ฐ SARS-CoV-2(์ฌ์ค์ฝ๋ก๋๋ฐ์ด๋ฌ์ค-2)์ ์ํ โ์ง๋ณโ์ ๋ถ์ธ ์ด๋ฆ์ด๋ค.
์ฃผ11) ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 12 ๋๋ฉด 1. A ๋ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 13 โSupplementary Materialsโ ๋ถ๋ถ ์ฐธ์กฐ.
์ฃผ12) Roujian Lu et al., โGenomic characterisation and epidemiology of 2019 novel coronavirus: implications for virus origins and receptor bindingโ, Lancet 395, 565-574 (2020) ๋ฑ.
์ฃผ13) 3์ชฝ ๋๋ฉด 1. A.์ ฮฒ9 ์๋ โ
๋ถ๋ถ โQโ๊ฐ ์์์ 493๋ฒ ์์น์ ํด๋นํ๋ค. 9์ชฝ Table 2.์๋ ๋ช
์๋์ด ์๋ค.
์ฃผ14) ์๊ณ ๋ ์ด ์ฌ๊ฑด ์ถ์๋ฐ๋ช
์ด ์ํ ๊ธฐ์ ๋ถ์ผ์์ โ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ ์นํ ๋ถ์์ ๊ฒฐํฉ๋ ฅ์ ์ ํด์ํค๊ธฐ ์ํ ๋ชฉ์ ์ผ๋ก ์๋ฏธ๋
ธ์ฐ์ ์นํํ ๋๋ ์ฃผ๋ก ์๋ผ๋(A)๊ณผ ๊ธ๋ผ์ด์ (G)์ ์ฌ์ฉํ๋ค.โ๋ ์ ์ ๋คํฌ์ง ์๋ํ๋ค(2022. 9. 26. ์ ์ค๋น์๋ฉด 8์ชฝ).
์ฃผ15) ์ ํ๋ฐ๋ช
3์ 493, 455, 501๋ฒ ์์น ์๊ธฐ๊ฐ, ์์ฉ์ฒด ์ธ์์ ์ค์ํ โํซ์คํ(hotspot)โ์ ์์ ํ์ ๊ด์ฌํจ์ ๊ฐ์ํ๊ณ ์๋ค(223์ชฝ, ๋๋ฉด 2a).
์ฃผ16) ์์ ๋ณธ K986P, V987P ์นํ์ผ๋ก, ๊ตฌ์ฑ์์ ๋๋นํ ๊ทธ๋ฆผ์ S.dTM.PP ์ค๊ฐ์ ๋ ์ค ๋นจ๊ฐ ์ ์ผ๋ก ํ์ํ ๋ถ๋ถ์ ํด๋นํ๋ค.
์ฃผ17) โprefusion-stabilized soluble ectodomain with deletion of the furin cleavage site, two proline mutations, and a foldon trimerization tagโ๋ฅผ ์ค์ฌ S.dTM.PP๋ก ํ์ํ ๊ฒ์ด๋ค.
์ฃผ18) Rinke Bos et al., โAd26 vector-based COVID-19 vaccine encoding a prefusion-stabilized SARS-CoV-2 Spike immunogen induces potent humoral and cellular immune responsesโ, npj Vaccines 5, 91 (2020).
์ฃผ19) ์๊ณ ๋ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11์ด COVID-19 ์ ์ ์ฝ๋ก๋ ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ ๊ดํ ์ฐ๊ตฌ๋ผ๊ณ ์ง์ ํ๋ค(2022. 4. 18. ์ ์ค๋น์๋ฉด 10์ชฝ). ๊ทธ๋ฌ๋ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11์ ์ ์๋ค์ด โ(HKU1 ๋ฐ์ด๋ฌ์ค์ ๊ดํ) ์ฐ๋ฆฌ ์ฐ๊ตฌ๋ SARS-CoV, MERS-CoV ๋ฑ ๋ค๋ฅธ ๋ฒ ํ์ฝ๋ก๋๋ฐ์ด๋ฌ์ค ์ผ๋ฐ์๋ ์ ์ฉ๋ ์ ์๋ค.โ๊ณ ์ฐ๊ณ ์๋ ๊ฒ์ฒ๋ผ(120์ชฝ ์ผ์ชฝ ํ๋จ), ๊ฐ์ ๊ณํต ์ฝ๋ก๋๋ฐ์ด๋ฌ์ค ์ฌ์ด์๋ ์๋์ฑ์ด ๋์์ ํต์์ ๊ธฐ์ ์๊ฐ ์ฐธ๊ณ ๋ฌธํ 11์ ๊ธฐ์ด๋ก๋ ํจ๋ฆฐ ์ ๋จ ๋ถ์์ ์ค์์ฑ์ ์ถฉ๋ถํ ์ธ์ํ ์ ์๋ค๊ณ ๋ด์ด ํ๋นํ๋ค. ์ ํ๋ฐ๋ช
2์๋ โ์ง๋ 6๊ฐ์ ๋์ RCSB PDB(๋จ๋ฐฑ์ง ๋ฐ์ดํฐ ๋ฑ
ํฌ) ๋ฑ์ ๋ณด๊ณ ๋ ๊ตฌ์กฐ ๋ฐ์ดํฐ๋ SARS-CoV-2 RBD์ SARS-CoV RBD๊ฐ ๊ฑฐ์ ๊ฐ์ ๊ฒฐํฉ๋ฉด์ ๊ณต์ ํ๋ค๋ ์ด์ ์ ๋ฐ๊ฒฌ์ ๋ท๋ฐ์นจํ๋ค.โ๋ ๊ธฐ์ฌ๊ฐ ์๋ค(2์ชฝ ์ผ์ชฝ ์ค๊ฐ ๋ถ๋ถ). SARS-CoV์ SARS-CoV-2์ ์คํ์ดํฌ ๋จ๋ฐฑ์ง์ ๋น๊ตํ [๊ทธ๋ฆผ 5]๋ ์ฐธ์กฐ.
์ฃผ20) Syed Mohammad Lokman et al., โExploring the genomic and proteomic variations of SARS-CoV-2 spike glycoprotein: A computational biology approachโ, Infection, Genetics and Evolution (2020).
์ฃผ21) 2020. 9. 17. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ Donald J. Benton et al., โReceptor binding and priming of the spike protein of SARS-CoV-2 for membrane fusionโ, Nature 588, 327-330 (์ ์ 10ํธ์ฆ); 2020. 10. 5. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ Canrong Wu et al., โFurin: A potential therapeutic target for COVID-19โ, iScience 23 (์ ์ 11ํธ์ฆ).
์ฃผ22) 2020. 7. 23. ์จ๋ผ์ธ ๊ณต๊ฐ๋ Dorothea Bestle et al., โTMPRSS2 and furin are both essential for proteolytic activation of SARS-CoV-2 in human airway cellsโ, Life Science Alliance 23 (2020).
|
|
๋๊ธ 0๊ฐ
๋ก๊ทธ์ธ ํ์๋ฉด, ํ๋ก ๋๊ธ์ ๋ฑ๋กํ์ค ์ ์์ต๋๋ค.
๋ค์ด๋ฒ ๊ฒ์
๋ธ๋ก๊ทธ
์นดํ
๋ด์ค
์น์ฌ์ดํธ
|
|
[ ๋ฒ๊ด/๋๋ฒ๊ด ํ๊ทธ]
|